Ουζερί Τσιτσάνης
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
Εκδόσεις Πατάκη, 2013
467 σελ.
«Γεννήθηκα το 1953 στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλωσα μεταξύ Χαριλάου και Βούλγαρη, δίπλα στη γειτονιά όπου μεγάλωσε και η Ζωή Σαμαρά, γυναίκα του Τσιτσάνη κι όπου για ένα διάστημα έζησε κι ο συνθέτης. Περπατώ ακόμα στα ίδια χώματα. Μια Συννεφιασμένη Κυριακή του 1993 μου γίνεται έμμονη ιδέα να μπω, για λίγες σελίδες, στην ψυχή του κουνιάδου του Βασίλη Τσιτσάνη, Αντρέα Σαμαρά, με τον οποίο ο συνθέτης ανοίγει το 1942 ένα ουζερί, στην οδό Παύλου Μελά 22, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης – δεν ζούσα τότε για να είμαι στην παρέα τους: μέρες γερμανικής κατοχής, αντίστασης, εμφυλίου, εξόντωσης των Εβραίων, πείνας και μέσα σ’ όλα αυτά ο Τσιτσάνης να γράφει τα καλύτερα τραγούδια του. Το “Ουζερί Τσιτσάνης” δουλεύει ακριβώς στο μάτι της καταιγίδας, κόντρα και ταυτόχρονα έξω απ’ αυτήν και συνεχίζει, μετά τη φυγή του συνθέτη στην Αθήνα το ’46, να ζει θρυλικά μέσα στο μυαλό μου, σε διάφορες παραλλαγές. Η ιστορία, επομένως, που ακολουθεί είναι τόσο πραγματική και τόσο φανταστική όσο κι ο τεκές του Σιδέρη και τα περιγιάλια της Παραγουάης του Τσιτσάνη – της δικής του Παραγουάης…»
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης μέσω του Βασίλη Τσιτσάνη, επιχειρεί να ανασυνθέσει τη ζωή στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής καιφαίνεται να το καταφέρνει, καθώς αναφέρεται στην καθημερινότητα της πόλης. Επίσης, μιλάει για τις ταμπέλες των μαγαζιών, τα πρόσωπα της δημόσιας ζωής, όπως ο Μαξ Μέρτεν, ο διαβόητος σύμβουλος της Γερμανικής Διοικήσεως Πολέμου της Θεσσαλονίκης και την ίδρυση των τοπικών Ταγμάτων Ασφαλείας. Μεγάλο μέρος της αφήγησης καταλαμβάνει το θέμα των Εβραίων της πόλης, οι οποίοι διώχτηκαν από τους Γερμανούς, αλλά παγιδεύτηκαν και προδόθηκαν από τους ομοφύλους τους. Η ανατύπωση του βιβλίου από τις εκδόσεις Πατάκη φέρει το εξώφυλλο από την πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου.
