Ήταν 2000 όταν ένας Μεξικανός σκηνοθέτης με την πρώτη μόλις ταινία του κατάφερε να στρέψει τα βλέμματα όλων των κινηματογραφόφιλων ανά την υφήλιο επάνω του.
Ήταν οι Χαμένες Αγάπες του, που με τον ωμό ρεαλισμό και τη μη γραμμική αφήγηση κέρδισαν τη δική μας αγάπη και έδωσαν το σύνθημα για τις 5 αριστουργηματικές ταινίες που θα ακολουθούσαν.
Βίος Και Πολιτεία
Γεννημμένος στην Πόλη του Μεξικού το 1963, μετά την αποβολή του από το σχολείο, σαλπάρει με ένα πλοίο του εμπορικού ναυτικού, σε ηλικία 16 ετών, κάνοντας διάφορα υπερατλαντικά ταξίδια που θα έχουν αργότερα ισχυρή επίδραση πάνω του ως κινηματογραφιστή. Έχει μάλιστα χρησιμοποιήσει πολλές από τις τοποθεσίες που επισκέφτηκε ως μέρη σκηνικών στις ταινίες του.
Αφού επιστρέφει από τις θαλάσσιες περιπλανήσεις του, αποφασίζει να τελειώσει την εκπαίδευσή του, με ειδίκευση στον τομέα των επικοινωνιών στην Πόλη του Μεξικού και ακολουθεί μια καριέρα ως ραδιοφωνικού παραγωγού σε έναν από τους πιο διάσημους ροκ σταθμούς του Μεξικού. Μετά από μερικά χρόνια, καταφέρνει να διοικήσει το σταθμό, συνεχίζοντας να φιλοξενεί συνεντεύξεις, να μεταδίδει συναυλίες και να δημιουργεί λίστες αναπαραγωγής. Κατασκευάζει αυτές τις λίστες αναπαραγωγής σε χαλαρά αφηγηματικά τόξα, γεγονός που λειτούργησε ως πρώιμη εκπαίδευση στην τέχνη της αφήγησης.
Ως μουσικός συνέθεσε μουσική για έξι Μεξικανικές ταινίες μεγάλου μήκους στα τέλη της δεκαετίας του ‘80. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, γνωρίστηκε με το μεξικανό συγγραφέα Guillermo Arriaga και ξεκίνησε η σεναριακή τους συνεργασία.Ο Ινιάριτου έχει δηλώσει ότι πιστεύει πως η μουσική είχε μεγαλύτερη επιρροή σε αυτόν ως καλλιτέχνη από τις ταινίες.
“Η μουσική με βοηθάει, κατά κανόνα, να βρω το ρυθμό και το βήμα της ταινίας. Ο ρυθμός είναι ο Θεός. Νομίζω, χωρίς ρυθμό, δε μπορείς να δημιουργήσεις – δεν υπάρχει τέχνη. Δεν υπάρχει γραφή, δεν υπάρχει χορός, δεν υπάρχει μουσική, δεν υπάρχει αρχιτεκτονική. Ο ρυθμός είναι το όλο θέμα. Η μουσική με βοηθά πραγματικά να καταλάβω την ταινία. Και ναι, μόλις βρεις το ρυθμό της ταινίας, όλα γίνονται πιο εύκολα. Τα πάντα ρει.”
Οι ταινίες του:
Amores Perros – Χαμένες Αγάπες (2000)
Η πρώτη του ταινία αποτελεί το πρώτο μέρος της “Τριλογίας του Θανάτου” και το εφαλτήριο της συνεργασίας του με τον σπουδαίο σεναριογράφο Guillermo Arriaga. Μαζί θα εξερευνήσουν το θάνατο, τις ανθρώπινες σχέσεις, και τη διάλυση της ελπίδας, των ονείρων και των ιδανικών. Σε κάθε ταινία της τριλογίας δεν ακολουθείται η γραμμική αφήγηση και υπάρχει ένα σημαντικό κεντρικό γεγονός που συνδέει τους χαρακτήρες.
Στις πολύπλοκες και δαιδαλώδεις Χαμένες Αγάπες, αφηγείται τρεις ιστορίες διαφορετικών ανθρώπων που τους ενώνει ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Όσο διαφορετική είναι η ζωή τους και το κοινωνικό και οικονομικό τους υπόβαθρο, τόσο ίδιοι είναι μπροστά στον πόνο και στον θάνατο.
Μέσα από τις αναφορές στις διάφορες κοινωνικές τάξεις του Μεξικό, ο Ινιάριτου καταπιάνεται με όχι και τόσο δημοφιλή θέματα, όπως τα ιδανικά μιας καπιταλιστικής κοινωνίας και τους παράνομους αγώνες (πάλη) σκύλων. Ότι αυτά τα καθαρά ζώα τελικά υποφέρουν στα χέρια της προδοσίας και της ακαθαρσίας του ανθρώπου είναι μια δήλωση αιχμηρότερη από οποιοδήποτε πολιτικό σχόλιο.
Κάθε μία από τις τρεις ιστορίες είναι επίσης μία αντανάκλαση της σκληρότητας των ανθρώπων προς τα ζώα και τους άλλους ανθρώπους, Δείχνει πώς οι άνθρωποι μπορεί να ζουν σκοτεινές και φριχτές ζωές. Αλλά το θέμα της ταινίας είναι η πίστη, όπως συμβολίζεται από το σκύλο, τον “καλύτερο φίλο του ανθρώπου”. Τα σκυλιά είναι σημαντικά στους πρωταγωνιστές της κάθε ιστορίας και σε κάθε ιστορία διάφορες μορφές ανθρώπινης πίστης ή απιστίας ξετυλίσσονται.
21 Grams – 21 Γραμμάρια (2003)
21 γραμμάρια… Λέγεται ότι τόσο είναι το βάρος που χάνουμε όταν πεθάνουμε. Είναι η ψυχή που εγκαταλείπει το σώμα.
Το δεύτερο μέρος της τριλογίας έχει ως επίκεντρο πάλι ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα που φέρνει κοντά διαφορετικούς ανθρώπους, τις συνέπειες που έχει αυτό στη ζωή τους καθώς και το πως οι ζωές των ανθρώπων μπορούν να συνδεθούν με τρόπους απίστευτους.
Ακολουθεί κι εδώ πιστά τη δομή της πρώτης του ταινίας, από το κεντρικό ατύχημα μέχρι τη μη γραμμική αφήγηση.
Η μεγάλη διαφορά είναι ότι ο Ινιάριτου βρίσκεται πλέον στην αγκαλιά του Χόλυγουντ και μας δίνει την πρώτη αγγλόφωνη ταινία του.
Babel – Βαβέλ (2006)
Το τελευταίο μέρος της τριλογίας είναι και το πιο φιλόδοξο αφού ακολουθεί τέσσερις διαφορετικές ιστορίες που συμβαίνουν σε τέσσερα διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Μαρόκο, Αμερική, Μεξικό, Ιαπωνία. Είναι η ταινία που του χαρίζει το βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών το 2006 αλλά και η ταινία που σηματοδοτεί το τέλος της συνεργασίας του με τον Arriaga.
Πιστός στη θεματολογία και τη δομή, για άλλη μία φορά ένα ατύχημα είναι αυτό που συνδέει τις ιστορίες ανθρώπων σε διαφορετικές ηπείρους.
Biutiful (2010)
Μετά από διάλειμμα δύο ταινιών, ο Ινιάριτου επιστρέφει στις ρίζες του και την ισπανική γλώσσα.
Χωρίς τον Arriaga πλέον στο πλευρό του, εγκαταλείπει τη μη γραμμική αφήγηση και ακολουθεί την κλασσική δομή.
Το Biutiful είναι μία ιστορία αγάπης, πατρότητας και ενοχής. Κεντρικός ήρωας, ένας εγκληματίας που ο κόσμος του διαλύεται όταν αρρωσταίνει και μαθαίνει ότι έχει μόνο λίγους μήνες ζωής. Ακολουθούμε την πορεία του, όσο προσπαθεί να βάλει τάξη στη ζωή και να λύσει τις εκκρεμότητες πριν πεθάνει.
Με φόντο τη Βαρκελώνη του πλούτου και της παρανομίας ο Ινιάριτου μας δίνει ένα πολύ δυνατό δράμα με έναν πρωταγωνιστή που ενώ ανήκει στην σκοτεινή πλευρά της ζωής δεν παραλείπει να διατηρεί τη στοργικότητά του.
Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) – Birdman ή (Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας) (2014)
Είναι η ιστορία ενός ξεχασμένου πρώην σούπερ ήρωα που προσπαθεί να αναβιώσει την καριέρα του μέσα από ένα θεατρικό έργο και είναι η ταινία που έκανε τον Ινιάριτου ευρύτερα γνωστό αφού κατόρθωσε να αποσπάσει τέσσερα Όσκαρ το 2015 (Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Πρωτότυπου Σεναρίου και Δ. Φωτογραφίας).
Στην ταινία παρακολουθούμε τις πρόβες πριν την πρεμιέρα και τις σχέσεις του ήρωα με την κόρη του, την πρώην γυναίκα του και την ερωμένη του καθώς και όλες τις αντιξοότητες που έχει να αντιμετωπίσει πριν τη μεγάλη βραδιά.
Ισορροπώντας μεταξύ κωμωδίας και δράματος, ρεαλισμού και παράνοιας, η ταινία αποτελεί καυστικό σχόλιο για τους ανθρώπους της τέχνης που βρίσκονται παγιδευμένοι στην εικόνα τους.
Έχει γυριστεί δίνοντας την εντύπωση ενός μονοπλάνου (αν και υπάρχουν “κρυφά” cut) γιατί όπως έχει πει ο ίδιος ο σκηνοθέτης ήθελε να δώσει την ιστορία από τη μεριά του ήρωα και στη ζωή δεν υπάρχουν cut. Συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον συμπατριώτη του Emmanuel Lubezki, γνωστό για την εμμονή του στο γύρισμα με φυσικό φως και την αγάπη του στα μονοπλάνα.
The Revenant – Η Επιστροφή (2015)
Βασισμένη σε αληθινά γεγονότα, η Επιστροφή είναι μία ιστορία επιβίωσης στην Άγρια Δύση του 19ου αιώνα, ενός ανθρώπου που εγκαταλείφθηκε από την ομάδα του έπειτα από βάναυση επίθεση που δέχτηκε από μία αρκούδα.
Η Επιστροφή είναι ένα εντυπωσιακό έργο τέχνης, σκοτεινό και ζωώδες, με λαμπρές εικόνες που αναδεικνύουν το μεγαλείο της φύσης. Αν και φαινομενικά απλή ιστορία, η απλότητα αυτή είναι παραπλανητική, δεδομένου ότι η ταινία δεν είναι απλά μια ιστορία εκδίκησης είναι επίσης μία ιστορία θρίαμβου του ανθρώπινου πνεύματος πάνω σε όλες τις αντιξοότητες.
Είναι η ταινία που θα χαρίσει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το Όσκαρ Σκηνοθεσίας στον Ινιάριτου και θα αποσπάσει άλλα δύο πολύ σημαντικά. Δ. Φωτογραφίας (το τρίτο στη σειρά για τον καταπληκτικό Lubezki) και Α’ Ανδρικού ρόλου (ο Di Caprio επιτέλους κερδίζει το αγαλματάκι που τόσο ήθελε).
Μάστερ της μελαγχολίας, καταδιώκει τις ρωγμές της ανθρώπινης ψυχής και προσπαθεί σε κάθε ταινία του να εξερευνήσει το φόβο, την ελπίδα, και τη θνησιμότητα. Βαδίζει πάντα σε ένα τεντωμένο σχοινί κρατώντας με εξαιρετική μαεστρία ισορροπία μεταξύ ομορφιάς και βαρβαρότητας. Και όπως ο ίδιος έχει πει, δεν επενδύει σε οπτικά εφέ αλλά σε συναισθηματικές επιδράσεις…
