Αντιγόνη του Σοφοκλή
Κωνσταντίνος Ντέλλας
MITTELFEST 2019 – Cividale del Friuli, Italy
Δευτέρα 15 Ιουλίου 2019, 21.30
Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε μετάφραση Νίκου Α. Παναγιωτόπουλου και σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ντέλλα, που παρουσιάστηκε πέρυσι στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, ταξιδεύει για πρώτη φορά εκτός συνόρων, για μία παράσταση πολιτιστικό και κοινωνικό γεγονός, στο διεθνές φεστιβάλ MITTELFEST 2019, τη Δευτέρα 15 Ιουλίου 2019. Η παράσταση, κατόπιν πρόσκλησης του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ κ. Haris Pasovic, θα παρουσιαστεί στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του προαυλίου στο παρεκκλήσι του S. Francesco, ο οποίος θα ντυθεί με το σκηνικό του Ανδρέα Σκούρτη, ένας κατάφυτος κήπος από άγριες λεβάντες.
Το έργο
Η «Αντιγόνη», η δημοφιλέστερη μαζί με τον «Οιδίποδα» τραγωδία του Σοφοκλή, ήδη από τα αρχαία χρόνια διαδραματίζεται στη Θήβα μετά την εμφύλια σύρραξη, που οδήγησε ταυτόχρονα στον θάνατο τους δύο αντίπαλους αδερφούς, τον Ετεοκλή και τον Πολυνείκη. Ο βασιλιάς Κρέοντας διατάζει, ως γνωστόν, να ταφεί με τιμές ο Ετεοκλής, αφήνοντας άταφο τον Πολυνείκη ως εχθρό της Θήβας. Η αδερφή τους, η Αντιγόνη, αρνείται όμως να υπακούσει στην εντολή κι αποφασίζει –αφού συγκρούεται με την αδερφή της, την Ισμήνη, καθώς αρνείται αρχικά να τη βοηθήσει– να θάψει μόνη της τον Πολυνείκη, με συνέπεια να συλληφθεί και να καταδικαστεί από τον βασιλιά να θαφτεί ζωντανή. Άκαμπτος ο Κρέοντας, εμμένει στην απόφασή του, ακόμα και μετά τις ικεσίες του ερωτευμένου Αίμονα, του γιου του, και δεν υποχωρεί παρά την τελευταία στιγμή, όταν ο μάντης Τειρεσίας να τον κάνει να δει ότι αυτή η απόφαση θα επισύρει την καταστροφή του. Ο Κρέων αλλάζει γνώμη, αλλά είναι πια αργά: η Αντιγόνη αυτοκτονεί μέσα τον πέτρινο τάφο της και ο Αίμονας αρνούμενος να δεχτεί τον χαμό της αυτοκτονεί κι αυτός. Σειρά τώρα έχει η μητέρα του και γυναίκα του Κρέοντα, η Ευριδίκη, που κρεμιέται από απόγνωση όταν μαθαίνει τον θάνατο του γιου της. Ο Κρέων απομένει θλιβερή φιγούρα στο τέλος του έργου, από τις κορυφαίες μορφές του τραγικού σε ολόκληρο το αρχαίο δράμα.
Λίγα λόγια για το Mittelfest
Το φεστιβάλ Mittelfest ιδρύθηκε το 1991 και αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς διεθνείς σταθμούς στην Ευρώπη. Έκτοτε έχουν παρουσιάσει έργα τους, μεταξύ άλλων, οι: Luca Ronconi, Giorgio Strehler, Jiři Menzel, George Tabori,
Vaclav Havel, Pina Bausch, Giorgio Pressburger, Lina Wertmuller και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες και δημιουργοί. Το Mittelfest επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στη διεθνή καλλιτεχνική σκηνή της κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης. Καθιερωμένο στην ευρύτερη περιοχή του Friuili της Βενετίας, μία περιοχή που πολλές φορές αναφέρεται ως ο τόπος των διαφορών και της ποικιλομορφίας, το φεστιβάλ αντλεί την έμπνευσή του και ενισχύει τη δυναμικότητα της περιοχής με το ποικιλόμορφο χαρακτήρα του καλλιτεχνικού προγραμματισμού του. Το Cividale del Friuli αποτελεί μία πόλη πλούσια σε ιστορία και παράδοση (έχει χριστεί ως Heritage City από την UNESCO), και βρίσκεται σε κομβική απόσταση από σημαντικές πόλεις της Ιταλίας όπως η Τεργέστη, Udine και Βενετία, αλλά και από γείτονες χώρες όπως η Σλοβενία, η Κροατία και η Αυστρία, που συμβάλλουν στον διεθνή χαρακτήρα του φεστιβάλ. Το 2019 το Mittelfest πραγματοποιεί ένα «Country in Focus», στο πλαίσιο του οποίου συντελείται αφιέρωμα στην Ελλάδα και τον σύγχρονο Ελληνικό πολιτισμό. Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα παρουσιαστούν έξι παραγωγές Ελληνικών σχημάτων και καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων η «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ντέλλα.
Λίγα λόγια για τη παράσταση
Η έννοια του τόπου και των φορέων του παίζει βασικό ρόλο στον τρόπο προσέγγισης της παράστασης. Μέσα από το κυκλικό του σχήμα, το ίδιο το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου δημιούργησε πέρυσι έναν πυρήνα, όπου η ενέργειά του με τη γραμμική απεικόνιση του ήχου διαχέεται στην ευρύτερη περιοχή τού εκεί τόπου, περιλαμβάνοντας τους ανθρώπους και τα φυσικά στοιχεία που υπάρχουν εκεί.
Το σκεπτικό αυτό ακολουθεί η σκηνογραφική, φωτιστική και ενδυματολογική γραμμή της παράστασης, δημιουργώντας μια απόλυτα ενταγμένη στον φυσικό χώρο πραγματικότητα χωρίς αιχμηρές παρεμβάσεις.
Μέσα από την ανάγκη για συνέπεια σ’ αυτή τη σύνδεση του τόπου και των ανθρώπων του αλλά και των ηθοποιών μεταξύ τους, ήταν ζητούμενο να γίνει ένα κάλεσμα σε κάποιους φορείς του Δήμου Επιδαύρου, ώστε οι κάτοικοι-φορείς αυτού του μέρους να υπάρχουν ως φυσικές παρουσίες στην παράσταση, φέρνοντας το δικό τους αόρατο πλέγμα με τον ίδιο τον χώρο. Έτσι, στην παράσταση συμμετείχαν μέλη του ΚΑΠΗ του Δήμου Επιδαύρου και μαθητές από το Γυμνάσιο Λυγουριού του Δήμου Επιδαύρου.
Αντίστοιχα, φέτος στην παράσταση συμμετέχουν μαθητές δημοτικού και γυμνασίου του Cividale del Friuli, καθώς επίσης κάτοικοι τρίτης ηλικίας, όπου μαζί με τον σκηνοθέτη ακούν το κείμενο της «Αντιγόνης» και διαλέγονται πάνω σ’ αυτό μέσα από τη δική τους πραγματικότητα.
Ένας κόσμος, όπου η σκηνογραφία, η φωτιστική συνθήκη, οι ηθοποιοί, οι θεατές, οι μουσικοί και οι κάτοικοι των γύρω χωριών συντελούν στη γέννηση ενός νέου Τόπου, όπου θα ξανά-υπάρξει το έργο της «Αντιγόνης».
Σημείωμα σκηνοθέτη
Ο Ετεοκλής έπεσε υπερασπιζόμενος την πατρίδα του. Είναι ήρωας.
Ο Ετεοκλής σφετερίστηκε το θρόνο από τον αδελφό του.
Ο Πολυνείκης έπεσε πολεμώντας την ίδια του την πατρίδα. Είναι προδότης.
Ο Πολυνείκης διεκδίκησε δίκαια τον θρόνο που του ανήκε.
Ποιος έχει δίκιο;
Ο Κρέοντας έχει την ευθύνη της πόλης. Η πόλη έχει ρωγμή.
Ο Κρέοντας τηρεί αυτά που διακηρύττει για να επανέλθουν η τάξη και η ηρεμία.
Η Αντιγόνη έχει την ευθύνη της οικογένειάς της. Και των νεκρών της.
Η Αντιγόνη παραβαίνει τους νόμους της πόλης και δημιουργούνται χάος και αταξία. Ποιος έχει δίκιο;
Στην Αθήνα δεν επιτρέπεται η ταφή σε ιερόσυλους, προδότες και αυτόχειρες.
Ο Κρέοντας από ακριβοδίκαιος άρχοντας και τηρητής των νόμων μετατρέπεται σε εμμονικό τύραννο και οδηγεί τρία πρόσωπα στην αυτοχειρία.
Η Αντιγόνη κηδεύει έναν αδελφό, κάνοντας τη δουλειά που αναλογεί στους άντρες.
Ο Κρέοντας θρηνεί πάνω από το πτώμα του γιου του, κάνοντας τη δουλειά που αναλογεί στις γυναίκες.
Ποιος είναι το τραγικό πρόσωπο;
Συντελεστές
Μετάφραση – Δραματουργία: Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ντέλλας
Σκηνογραφία: Ανδρέας Σκούρτης
Ενδυματολογική Επιμέλεια: Κωνσταντίνα Μαρδίκη
Πρωτότυπη Μουσική: Αλέξανδρος Κτιστάκης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Παναγιώτης Λαμπής
Επιμέλεια Κίνησης: Aνδρονίκη Μαραθάκη
Ερμηνευτές: Κωνσταντίνος Ντέλλας, Φανή Παναγιωτίδου, Ειρήνη Κωνσταντίνου, Δέσποινα Ντορίνα Ρεμεδιάκη, Ευθύμης Χαλκίδης, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός
Σχεδιασμός παραγωγής: Kωνσταντίνος Σακκάς
Οργάνωση-Συντονισμός παραγωγής: Mαρία Βασαριώτου
Οργάνωση Παραγωγής & Περιοδείας: Delta Pi
Στην παράσταση συμμετέχουν:
Μαθητές και κάτοικοι τρίτης ηλικίας της ευρύτερης περιοχής του Friuli στην Ιταλία.
Περισσότερες πληροφορίες:
https://www.mittelfest.org/2019-leadership/antigone
