Η «Έντα Γκάμπλερ» του Ερρίκου Ίψεν στο Θέατρο Άλμα

Κάντε share!

Henrik Ibsen

ΕΝΤΑ ΓΚΑΜΠΛΕΡ

Σκηνοθεσία | ΘΕΜΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Από 1η Φεβρουαρίου

Με την ΕΝΤΑ ΓΚΑΜΠΛΕΡ του Henrik Ibsen η 5η Εποχή συνεχίζει την παρουσίαση κορυφαίων θεατρικών κειμένων και διαχρονικών ηρώων.

Ο Θέμης Μουμουλίδης, δημιουργός της 5ης Εποχής, «ξαναδιαβάζει» και διασκευάζει για τις ανάγκες της παράστασης το αριστούργημα του Νορβηγού δραματουργού, με πρωταγωνίστρια την ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΠΑ.

Για την παράσταση σημειώνει:

Σκοτεινή και μυστηριώδης, βασανισμένη και ανελέητη, διψασμένη για ζωή και ελευθερία αλλά παγιδευμένη σε μια μοίρα που φαντάζει προδιαγεγραμμένη, η Έντα Γκάμπλερ είναι ένα πρόσωπο απόν από τη ζωή του, απόν από τον ίδιο του τον εαυτό. Άλλωστε, ως Έντα Γκάμπλερ δεν υφίσταται πλέον. «Έντα Τέσμαν» -με το όνομα του συζύγου της- την αναφέρει ο δημιουργός της στα πρόσωπα του έργου. Παρούσα/απούσα η Έντα Γκάμπλερ υπάρχει ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Και αποδρά ελάχιστες στιγμές παίζοντας άλλοτε στο πιάνο κι άλλοτε με τα πιστόλια της. Ηρωίδα της σιωπής, με την ενέργεια πυρηνικού αντιδραστήρα. Η σκηνική μας ανάγνωση παρακολουθεί την πορεία αυτής της ηρωίδας, αυτού του προσώπου που συρρικνώνεται και ασφυκτιά, αυτού του «ατόμου» που συμπιέζεται μέχρι να εκραγεί, πυρπολώντας και αυτοπυρπολούμενο. Η Έντα Γκάμπλερ είναι σαν να έρχεται από το μέλλον για να μας βάλει το πιστόλι της στον κρόταφο ψιθυρίζοντας «αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία…»

Θέμης Μουμουλίδης

ΤΟ ΕΡΓΟ

Η «Έντα Γκάμπλερ» είναι ένα από τα κορυφαία έργα του Henrik Ibsen. Από την πρώτη του παρουσίαση το 1891 στη Γερμανία, μέχρι σήμερα, το πρόσωπο της ηρωίδας του δεν έπαψε να απασχολεί τους μελετητές του θεάτρου, και θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους δραματικούς ρόλους του παγκόσμιου ρεπερτορίου.

Προκειμένου να εξασφαλίσει υλική άνεση και μια έντονη κοινωνική ζωή, η Έντα –η υπερήφανη, απαιτητική και αναμφίβολα γοητευτική μοναχοκόρη του στρατηγού Γκάμπλερ- βρίσκεται εγκλωβισμένη σ’ έναν συμβατικό γάμο με τον σχολαστικό & απλοϊκό μικροαστό -πλην επίδοξο ακαδημαϊκό- Γέργκεν Τέσμαν. Ασφυκτιώντας μέσα σε μια καθημερινότητα που δεν της προκαλεί παρά αδιαφορία και περιφρόνηση, βουλιάζει στην ανία.

Η Έντα φλέγεται να ζήσει, αλλά δεν τολμάει. Παγιδευμένη ανάμεσα στη δίψα της για ελευθερία και στην αυστηρή συμμόρφωση στις κοινωνικές συμβάσεις, αρνούμενη να υποταχθεί στη μοίρα της ως γυναίκας, αλλά και δέσμια της δημόσιας εικόνας της, η Έντα δεν μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί παρά μόνο αρνητικά: καταστρέφοντας ό,τι δεν μπορεί να αποδεχθεί.

Έτσι, όταν ο παλιός της φίλος Έιλερτ Λέβμποργκ -που αποτελεί για εκείνη την ενσάρκωση του ρομαντικού της ιδεώδους, του ελεύθερου και παθιασμένου για ζωή ήρωα- επανεμφανίζεται στο μοναχικό της δρόμο, η Έντα καταλαμβάνεται από την άγρια επιθυμία να δοκιμάσει για άλλη μια φορά τη δύναμή της πάνω του. Αφού δεν μπορεί να εξουσιάσει τη δική της ζωή, μπορεί τουλάχιστον να εξουσιάσει τη ζωή ενός άλλου, να την σημαδέψει για πάντα. Επιδίδεται έτσι σ’ ένα δαιμόνιο παιχνίδι χειραγώγησης και σε πράξεις συγκλονιστικής σκληρότητας, στήνοντας μια παγίδα στην οποία τελικά, αφού δει όλες τις προσδοκίες της να διαψεύδονται, θα πιαστεί και η ίδια.

Στην «Έντα Γκάμπλερ» ο Ibsen συνθέτει ένα εξαιρετικής ακρίβειας και βάθους ψυχογράφημα και μια σπουδή πάνω στην ανάγκη μας για άσκηση δύναμης, δύναμης δημιουργίας ή δύναμης καταστροφής, φωτίζοντας ταυτόχρονα τη νοσηρότητα μιας κοινωνίας που καταπνίγει την ελευθερία και την αυτοέκφραση των πιο χαρισματικών μελών της. Πάνω απ’ όλα, όμως, συνθέτει μια από τις πιο σαγηνευτικές και αμφιλεγόμενες μορφές του σύγχρονου θεάτρου, μια γυναίκα-αίνιγμα, που δεν ερμηνεύεται απόλυτα με ψυχολογικούς ή κοινωνικούς όρους, και παραμένει ανοιχτό σε προσεγγίσεις και ερμηνείες.