Το Joker ίσως και να ήταν η σωστή ταινία, τη σωστή στιγμή. Δε θυμάμαι τόσο πολύ hype, για καμία άλλη ταινία τα τελευταία χρόνια. Έχουν ειπωθεί τα πάντα ,ο καθένας έχει πει και γράψει τα πάντα, για ένα φιλμ το οποίο σε αφορούσε -ακόμη κι αν δε το είδες ποτέ -, άγγιξε θέματα που ξεπερνάνε την ασταμάτητη κατανάλωση πολιτιστικών προιόντων που κάνουμε όλοι.
Η γοητεία του Joker είναι οι αντιφάσεις του. Πρώτα από όλα, κακώς έχει αυτό τον τίτλο. Κατανοητό πως χωρίς τον τίτλο και τον χαρακτήρα, το φιλμ θα έκανε το 50% του ντόρου, όμως ο Arthur Fleck δεν έχει σχέση με τον Joker. Η πιο κοντινή σχέση που θα μπορούσε να έχει, είναι πως ο Fleck τρελάθηκε και υιοθέτησε την περσόνα ενός comic χαρακτήρα, μέχρι εκεί.
Ο σωστός τίτλος θα ήταν “Μικροαστός on fire”. Γιατί αυτό είναι το Joker, ένας κακόμοιρος που κλείνουν οι τοίχοι γύρω του. Το περίεργο θα ήταν να μην ξεσπάσει, να μην τα διαλύσει όλα. Και εδώ φαίνεται η μαεστρία του Phillips. Με τον χαρακτήρα να μην έχει συγκεκριμένη ιστορία προέλευσης, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος πήρε ως περίγραμμα το Killing Joke του Alan Moore και έβαλε τα δικά τού χρώματα.
Η πιο γοητευτική αντίφαση είναι η πολιτική πλευρά της ταινίας. Blockbuster από πολυεθνική, που ξύνει την πληγή -χωρίς φυσικά να εμβαθύνει- που λέγεται καπιταλισμός. H Gotham City είναι ουσιαστικά η Νέα Υόρκη στις αρχές των 80s. Ο Ρήγκαν ετοιμάζεται να τα σαρώσει όλα. Οι υποτυπώδεις κοινωνικές υπηρεσίες και το όποιο κράτος πρόνοιας υπήρχε, σχεδόν εξαφανίζονται.
Η σκηνή που συνοψίζει όλη την ταινία ,είναι εκείνη που η μαύρη ψυχολόγος ανακοινώνει στον Arthur πως κόπηκαν τα κονδύλια για το πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης και αυτή θα είναι η τελευταία τους συνεδρία. Και ότι αυτοί από πάνω ,οι πλούσιοι δεν δίνουν δεκάρα για ανθρώπους σαν αυτόν και σαν εκείνη. Επιτέλους, το πιάσαμε το θέμα από ‘κει που πρέπει, ταξικά.
Καταλάβατε τώρα, στην τελική, δεν έχει σημασία αν αυτοπροσδιορίζεσαι σαν άντρας, γυναίκα, τρανσέξουαλ κάστορας ή crossdresser πιγκουίνος. Το ζήτημα είναι αν είσαι πλούσιος ή φτωχός.
Το Joker ακολουθεί το δόγμα Nolan, όσο αναφορά την προσέγγιση. Η μεγάλη δόση ρεαλισμού σκοτώνει αυτού του είδους τις ιστορίες. Και ενώ στη τριλογία του Batman καταντούσε γελοίο -δισεκατομμυριούχος ντύνεται με αποκριάτικη στολή για να πιάσει τους παράνομους εγκληματίες, ουσιαστικά να εξαφανίσει τον ανταγωνισμό για τους νόμιμους όπως αυτόν, με πρόσχημα πως σώσει τους κατοίκους της Gotham,ενώ αν έδινε τη μισή του περιουσία στη πόλη, θα την έκανε δεκάδες φορές καλύτερη-, στη ταινία του Phillips λειτουργεί.
Γιατί για πρώτη φορά, ο πατέρας του Batman δεν παρουσιάζεται σαν άγιος, αλλά σαν μέρος του προβλήματος. Ένας πλούσιος, που βλέπει το δημαρχείο σαν άλλο ένα τρόπαιο, ένα ακόμη σκαλί. Και η Gotham ένα πεδίο βολής, ένα εργαστήριο για ιδιωτικοποιήσεις, δηλαδή νεκροψίες σε ζωντανούς. Όπως αυτό που συμβαίνει στον Arthur Fleck, όπως συνέβη σε ψυχικά ασθενείς, που κατέληξαν άστεγοι ή στη φυλακή, όταν έκλεισαν τα ιδρύματα που τους φρόντιζαν.
Μπορούμε να μιλήσουμε για επιρροές, για ξεπατίκωμα αν θέλετε .Ναι, υπάρχει Taxi Driver, υπάρχει Falling Down. Και άλλες δέκα ταινίες. Πέρα από όλα τα κομμάτια, το Joker είναι το King Of Comedy με αναβολικά, κοκαΐνη και λίγο LSD. Βtw, αν δε το έχετε δει ,δείτε το χθες, η πιο υποτιμημένη ταινία του Scorseze, ανώτερη του Taxi Driver.
O Phillips εντυπωσιάζει, παρουσιάζοντας μια μοντέρνα, βελτιωμένη εκδοχή της ταινίας του 1982. Ένας σκηνοθέτης που έγινε γνωστός με σάχλες σαν το Hangover, ξαφνικά παρουσιάζει το πραγματικό πρόσωπο της δύσης το 2019,μεταμφιεσμένο σε ταινία βασισμένη σε κόμικ. Αν αυτό δεν είναι plot twist,δεν ξέρω και ‘γω τι είναι..
Είπαμε, το Joker ξύνει την πληγή, όμως δεν την ανοίγει. Αλλά έχει πολύ ενδιαφέρον και πλάκα, μια Χολυγουντιανή ταινία να δείχνει πως για όλα φταίνε οι πλούσιοι. Τα πρώτα θύματα του Fleck είναι γιάπηδες, δύο αστυνομικοί γίνονται κιμάς από διαδηλωτές, αφού ο ένας πυροβολεί και σκοτώνει το λάθος άτομο. Είναι τυχαίο; Πόσοι νιώσατε άσχημα και πόσοι νιώσατε ανακούφιση; Φυσικά το τέλος σηκώνει πολλές ερμηνείες. Ο κόσμος είναι απλά όχλος και το μόνο που θέλει είναι να τα σπάσει όλα,να τα κάψει και να λεηλατήσει; Γιατί όμως αυτό εντυπωσιάζει τους αστούς; Αυτό δε του έμαθαν, αυτό δεν κάνουν και εκείνοι; Μπορεί να το κάνουν με νυστέρι και μερική αναισθησία, αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα;
Καμία επανάσταση δεν ήταν και δεν θα είναι ειρηνική, όλα όσα χάθηκαν τα χρόνια της κρίσης, θα παρθούν πίσω με αίμα.
Μπορεί το Joker να είναι άλλος ένας τέλειος αντιπερισπασμός, ο κόσμος να εκτονώνεται σε συζητήσεις και διαφωνίες, αντί να τα σπάει εκεί έξω, παίρνοντας πίσω όσα του ανήκουν. Μπορεί το Χόλιγουντ να προετοιμάζει τον εαυτό του και τις υπόλοιπες ελίτ, για τις θύελλες που θα θερίσουν.
Όπως και να έχει, το Joker είναι άλλη μια απόδειξη πως ο καπιταλιστής θα σου πουλήσει το σχοινί με το οποίο θα τον κρεμάσεις.
Η ταινία του Phillips εδραιώνει το δίπολο DC-Marvel και κάνει ακόμη πιο αισθητή την διαφορά τους. Από τη μια, οι ταινίες σούπερ μάρκετ της Marvel, από την άλλη οι πιο σκοτεινές και ρεαλιστικές της DC. Και στη μέση όλοι εμείς, οι ηθοποιοί και δημιουργοί. Οι super hero ταινίες καταπίνουν τα πάντα, σαν τον πράκτορα Smith στο Μatrix, και μέχρι να γλυτώσουμε από αυτές, οποιοσδήποτε θέλει να παίξει σε μια εμπορική ταινία, που να μην είναι McDonalds για την όραση και την ακοή, θα προσεύχεται μήπως καταφέρει να παίξει σε κάποιο μελλοντικό Joker. Ο Batman,o Superman,ο Joker κτλ. είναι οι Άμλετ και οι Μακμπέθ αυτού του αιώνα και του προηγούμενου. Κλασικοί ήρωες και ρόλοι, που όλοι θέλουν, η δικιά τους εκδοχή να ξεχωρίσει και να γίνει το μέτρο σύγκρισης και το σημείο αναφοράς. Όσο γοητευτικό κι αν είναι όμως, κάπου γίνεται βαρετό. Χρειαζόμαστε νέους χαρακτήρες για να μας πουν τις ίδιες ιστορίες. Όχι απαραίτητα καλύτερους, διαφορετικούς.
Πέρα από τις όποιες διαφωνίες, ερμηνείες, γούστα και απόψεις, νομίζω πως οι περισσότεροι θα συμφωνήσουμε σε ένα πράγμα.H ερμηνεία του Phoenix είναι από τις καλύτερες της δεκαετίας .Δε γίνεται να μη νιώσεις αμηχανία όταν γελάει, ενόχληση, ακόμα και αποστροφή. Είναι ανατριχιαστικός, όταν δεν μιλάει, όταν προσπαθεί να χαμογελάσει, να υποδυθεί τον φυσιολογικό. Τότε είναι πιο τρομακτικός από ποτέ, με το χαμόγελο και το βλέμμα να είναι το άθροισμα των ρωγμών του. Όταν βάζει το make up του Joker είναι απλά το κερασάκι. Ο Arthur Fleck είναι όλη η τούρτα και το σιρόπι που δίνει έξτρα γεύση το επιβλητικό soundtrack.
Σε μια εποχή, που τρέχει με ταχύτητες μεγαλύτερες από όσο μπορεί να αντέξει ,κάποιοι έχουν ανάγκη να βαφτίσουν κλασικό και διαχρονικό οτιδήποτε γεμίζει για λίγο τα κενά και μασκαρεύει τα κόμπλεξ τους. Δε ξέρω τι επιφυλάσσει ο χρόνος στο Joker, δεν το θεωρώ αριστούργημα, είναι καλύτερο από ό,τι το περίμενα και δε πέρασα άσχημα βλέποντας το. Σίγουρα πάντως, ένα φιλμ που δημιουργεί τόσο θόρυβο και γεννάει ερωτήματα και αμφιβολίες, ειδικά σε ανθρώπους που δε μπορούν να σκεφτούν διαφορετικά, δείχνει δύο πράγματα. Πως οι εικόνες έχουν μεγαλύτερη δύναμη από τις λέξεις και πως μια τέτοια ταινία αξίζει. Now,put on your happy faces and let’s start a riot..
Το Joker ίσως και να ήταν η σωστή ταινία, τη σωστή στιγμή. Δε θυμάμαι τόσο πολύ hype, για καμία άλλη ταινία τα τελευταία χρόνια. Έχουν ειπωθεί τα πάντα ,ο καθένας έχει πει και γράψει τα πάντα, για ένα φιλμ το οποίο σε αφορούσε -ακόμη κι αν δε το είδες ποτέ -, άγγιξε θέματα που ξεπερνάνε την ασταμάτητη κατανάλωση πολιτιστικών προιόντων που κάνουμε όλοι.
Η γοητεία του Joker είναι οι αντιφάσεις του. Πρώτα από όλα, κακώς έχει αυτό τον τίτλο. Κατανοητό πως χωρίς τον τίτλο και τον χαρακτήρα, το φιλμ θα έκανε το 50% του ντόρου, όμως ο Arthur Fleck δεν έχει σχέση με τον Joker. Η πιο κοντινή σχέση που θα μπορούσε να έχει, είναι πως ο Fleck τρελάθηκε και υιοθέτησε την περσόνα ενός comic χαρακτήρα, μέχρι εκεί.
Ο σωστός τίτλος θα ήταν “Μικροαστός on fire”. Γιατί αυτό είναι το Joker, ένας κακόμοιρος που κλείνουν οι τοίχοι γύρω του. Το περίεργο θα ήταν να μην ξεσπάσει, να μην τα διαλύσει όλα. Και εδώ φαίνεται η μαεστρία του Phillips. Με τον χαρακτήρα να μην έχει συγκεκριμένη ιστορία προέλευσης, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος πήρε ως περίγραμμα το Killing Joke του Alan Moore και έβαλε τα δικά τού χρώματα.
Η πιο γοητευτική αντίφαση είναι η πολιτική πλευρά της ταινίας. Blockbuster από πολυεθνική, που ξύνει την πληγή -χωρίς φυσικά να εμβαθύνει- που λέγεται καπιταλισμός. H Gotham City είναι ουσιαστικά η Νέα Υόρκη στις αρχές των 80s. Ο Ρήγκαν ετοιμάζεται να τα σαρώσει όλα. Οι υποτυπώδεις κοινωνικές υπηρεσίες και το όποιο κράτος πρόνοιας υπήρχε, σχεδόν εξαφανίζονται.
Η σκηνή που συνοψίζει όλη την ταινία ,είναι εκείνη που η μαύρη ψυχολόγος ανακοινώνει στον Arthur πως κόπηκαν τα κονδύλια για το πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης και αυτή θα είναι η τελευταία τους συνεδρία. Και ότι αυτοί από πάνω ,οι πλούσιοι δεν δίνουν δεκάρα για ανθρώπους σαν αυτόν και σαν εκείνη. Επιτέλους, το πιάσαμε το θέμα από ‘κει που πρέπει, ταξικά.
Καταλάβατε τώρα, στην τελική, δεν έχει σημασία αν αυτοπροσδιορίζεσαι σαν άντρας, γυναίκα, τρανσέξουαλ κάστορας ή crossdresser πιγκουίνος. Το ζήτημα είναι αν είσαι πλούσιος ή φτωχός.
Το Joker ακολουθεί το δόγμα Nolan, όσο αναφορά την προσέγγιση. Η μεγάλη δόση ρεαλισμού σκοτώνει αυτού του είδους τις ιστορίες. Και ενώ στη τριλογία του Batman καταντούσε γελοίο -δισεκατομμυριούχος ντύνεται με αποκριάτικη στολή για να πιάσει τους παράνομους εγκληματίες, ουσιαστικά να εξαφανίσει τον ανταγωνισμό για τους νόμιμους όπως αυτόν, με πρόσχημα πως σώσει τους κατοίκους της Gotham,ενώ αν έδινε τη μισή του περιουσία στη πόλη, θα την έκανε δεκάδες φορές καλύτερη-, στη ταινία του Phillips λειτουργεί.
Γιατί για πρώτη φορά, ο πατέρας του Batman δεν παρουσιάζεται σαν άγιος, αλλά σαν μέρος του προβλήματος. Ένας πλούσιος, που βλέπει το δημαρχείο σαν άλλο ένα τρόπαιο, ένα ακόμη σκαλί. Και η Gotham ένα πεδίο βολής, ένα εργαστήριο για ιδιωτικοποιήσεις, δηλαδή νεκροψίες σε ζωντανούς. Όπως αυτό που συμβαίνει στον Arthur Fleck, όπως συνέβη σε ψυχικά ασθενείς, που κατέληξαν άστεγοι ή στη φυλακή, όταν έκλεισαν τα ιδρύματα που τους φρόντιζαν.
Μπορούμε να μιλήσουμε για επιρροές, για ξεπατίκωμα αν θέλετε .Ναι, υπάρχει Taxi Driver, υπάρχει Falling Down. Και άλλες δέκα ταινίες. Πέρα από όλα τα κομμάτια, το Joker είναι το King Of Comedy με αναβολικά, κοκαΐνη και λίγο LSD. Βtw, αν δε το έχετε δει ,δείτε το χθες, η πιο υποτιμημένη ταινία του Scorseze, ανώτερη του Taxi Driver.
O Phillips εντυπωσιάζει, παρουσιάζοντας μια μοντέρνα, βελτιωμένη εκδοχή της ταινίας του 1982. Ένας σκηνοθέτης που έγινε γνωστός με σάχλες σαν το Hangover, ξαφνικά παρουσιάζει το πραγματικό πρόσωπο της δύσης το 2019,μεταμφιεσμένο σε ταινία βασισμένη σε κόμικ. Αν αυτό δεν είναι plot twist,δεν ξέρω και ‘γω τι είναι..
Είπαμε, το Joker ξύνει την πληγή, όμως δεν την ανοίγει. Αλλά έχει πολύ ενδιαφέρον και πλάκα, μια Χολυγουντιανή ταινία να δείχνει πως για όλα φταίνε οι πλούσιοι. Τα πρώτα θύματα του Fleck είναι γιάπηδες, δύο αστυνομικοί γίνονται κιμάς από διαδηλωτές, αφού ο ένας πυροβολεί και σκοτώνει το λάθος άτομο. Είναι τυχαίο; Πόσοι νιώσατε άσχημα και πόσοι νιώσατε ανακούφιση; Φυσικά το τέλος σηκώνει πολλές ερμηνείες. Ο κόσμος είναι απλά όχλος και το μόνο που θέλει είναι να τα σπάσει όλα,να τα κάψει και να λεηλατήσει; Γιατί όμως αυτό εντυπωσιάζει τους αστούς; Αυτό δε του έμαθαν, αυτό δεν κάνουν και εκείνοι; Μπορεί να το κάνουν με νυστέρι και μερική αναισθησία, αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα;
Καμία επανάσταση δεν ήταν και δεν θα είναι ειρηνική, όλα όσα χάθηκαν τα χρόνια της κρίσης, θα παρθούν πίσω με αίμα.
Μπορεί το Joker να είναι άλλος ένας τέλειος αντιπερισπασμός, ο κόσμος να εκτονώνεται σε συζητήσεις και διαφωνίες, αντί να τα σπάει εκεί έξω, παίρνοντας πίσω όσα του ανήκουν. Μπορεί το Χόλιγουντ να προετοιμάζει τον εαυτό του και τις υπόλοιπες ελίτ, για τις θύελλες που θα θερίσουν.
Όπως και να έχει, το Joker είναι άλλη μια απόδειξη πως ο καπιταλιστής θα σου πουλήσει το σχοινί με το οποίο θα τον κρεμάσεις.
Η ταινία του Phillips εδραιώνει το δίπολο DC-Marvel και κάνει ακόμη πιο αισθητή την διαφορά τους. Από τη μια, οι ταινίες σούπερ μάρκετ της Marvel, από την άλλη οι πιο σκοτεινές και ρεαλιστικές της DC. Και στη μέση όλοι εμείς, οι ηθοποιοί και δημιουργοί. Οι super hero ταινίες καταπίνουν τα πάντα, σαν τον πράκτορα Smith στο Μatrix, και μέχρι να γλυτώσουμε από αυτές, οποιοσδήποτε θέλει να παίξει σε μια εμπορική ταινία, που να μην είναι McDonalds για την όραση και την ακοή, θα προσεύχεται μήπως καταφέρει να παίξει σε κάποιο μελλοντικό Joker. Ο Batman,o Superman,ο Joker κτλ. είναι οι Άμλετ και οι Μακμπέθ αυτού του αιώνα και του προηγούμενου. Κλασικοί ήρωες και ρόλοι, που όλοι θέλουν, η δικιά τους εκδοχή να ξεχωρίσει και να γίνει το μέτρο σύγκρισης και το σημείο αναφοράς. Όσο γοητευτικό κι αν είναι όμως, κάπου γίνεται βαρετό. Χρειαζόμαστε νέους χαρακτήρες για να μας πουν τις ίδιες ιστορίες. Όχι απαραίτητα καλύτερους, διαφορετικούς.
Πέρα από τις όποιες διαφωνίες, ερμηνείες, γούστα και απόψεις, νομίζω πως οι περισσότεροι θα συμφωνήσουμε σε ένα πράγμα.H ερμηνεία του Phoenix είναι από τις καλύτερες της δεκαετίας .Δε γίνεται να μη νιώσεις αμηχανία όταν γελάει, ενόχληση, ακόμα και αποστροφή. Είναι ανατριχιαστικός, όταν δεν μιλάει, όταν προσπαθεί να χαμογελάσει, να υποδυθεί τον φυσιολογικό. Τότε είναι πιο τρομακτικός από ποτέ, με το χαμόγελο και το βλέμμα να είναι το άθροισμα των ρωγμών του. Όταν βάζει το make up του Joker είναι απλά το κερασάκι. Ο Arthur Fleck είναι όλη η τούρτα και το σιρόπι που δίνει έξτρα γεύση το επιβλητικό soundtrack.
Σε μια εποχή, που τρέχει με ταχύτητες μεγαλύτερες από όσο μπορεί να αντέξει ,κάποιοι έχουν ανάγκη να βαφτίσουν κλασικό και διαχρονικό οτιδήποτε γεμίζει για λίγο τα κενά και μασκαρεύει τα κόμπλεξ τους. Δε ξέρω τι επιφυλάσσει ο χρόνος στο Joker, δεν το θεωρώ αριστούργημα, είναι καλύτερο από ό,τι το περίμενα και δε πέρασα άσχημα βλέποντας το. Σίγουρα πάντως, ένα φιλμ που δημιουργεί τόσο θόρυβο και γεννάει ερωτήματα και αμφιβολίες, ειδικά σε ανθρώπους που δε μπορούν να σκεφτούν διαφορετικά, δείχνει δύο πράγματα. Πως οι εικόνες έχουν μεγαλύτερη δύναμη από τις λέξεις και πως μια τέτοια ταινία αξίζει. Now,put on your happy faces and let’s start a riot..
