«1821 – 2021 – Τέχνη, αιώνια Επανάσταση»: Ανακοινώθηκε το επετειακό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση

Η ΕΛΣ ανακοίνωσε ένα πολυσυλλεκτικό, μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα για το 2021.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα, μεγάλης κλίμακας, επετειακό πρόγραμμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, το οποίο υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες συμπράττουν με τα σύνολα της ΕΛΣ σε νέες παραγωγές όπερας, μπαλέτου, μουσικού θεάτρου, συναυλίες, επιχειρώντας να θέσουν ερωτήματα και να ανοίξουν συζητήσεις αναφορικά με την Ελληνική Επανάσταση ως ένα διεθνούς εμβέλειας ιστορικό γεγονός, το οποίο συνδέεται με τις κορυφαίες επαναστάσεις, που οδήγησαν στη δημιουργία των μεγάλων ανεξάρτητων εθνών-κρατών του σύγχρονου κόσμου, όπως για παράδειγμα η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση.

Σπουδαία έργα του ρεπερτορίου της όπερας, όπως ο «Αντρέα Σενιέ» του Τζορντάνο, οι «Γάμοι του Φίγκαρο» του Μότσαρτ, η «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Σοστακόβιτς, η «Τόσκα» του Πουτσίνι, όπερες της Επτανησιακής Σχολής όπως η «Δέσπω» και η «Κυρά Φροσύνη» του Καρρέρ, η μπαρόκ όπερα του Βιβάλντι «Ο θρίαμβος της Ιουδίθ, οι «Ελληνικοί χοροί του Σκαλκώτα και ο «Ζορμπάς του Θεοδωράκη από το Μπαλέτο της ΕΛΣ, αλλά και η «Συμφωνία της Λεβεντιάς του Καλομοίρη, έργα κινηματογραφικής μουσικής για την Αμερικανική Επανάσταση και η όπερα για όλη την οικογένεια «Τα μαγικά μαξιλάρια, συνθέτουν το πολυδιάστατο επετειακό πρόγραμμα που θα παρουσιαστεί στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στο Ηρώδειο, αλλά και σε απρόσμενους χώρους όπως, μεταξύ άλλων, το προαύλιο της Μητρόπολης Αθηνών.

Στο πλαίσιο της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, η ΕΛΣ κάνει μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα σε κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, διαφορετικών σχολών και ιδιωμάτων. Μέσα στο 2021 θα παρουσιαστούν σπουδαία έργα των Μανώλη Καλομοίρη, Παύλου Καρρέρ, Νίκου Σκαλκώτα, αλλά και νεότερων, όπως, μεταξύ άλλων, των Καλλιόπης Τσουπάκη, Γιώργου Δούση, Νίκου Ξυδάκη, Μάρθας Μαυροειδή, Γιώργου Τσοντάκη, Αλέξανδρου Μούζα, Δήμητρας Τρυπάνη κ.ά.

Ξεκινώντας από το 2021 και για τα επόμενα τρία χρόνια η Εθνική Λυρική Σκηνή θα τιμήσει το έργο του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, με την παρουσίαση μεγάλου μέρους του σπουδαίου έργου του. Στο πλαίσιο του τριετούς κύκλου Μίκης Θεοδωράκης, το 2021 θα παρουσιαστούν στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος τα έργα Άξιον Εστί, Ζορμπάς, η Δεύτερη συμφωνία, Το τραγούδι της Γης, η συναυλία Τραγούδια του Αγώνα, ενώ στην Εναλλακτική Σκηνή οι κύκλοι τραγουδιών Ασίκικο Πουλάκη και Τραγούδια για παιδάκια και παιδιά. Ο κύκλος θα συμπληρωθεί το 2021 με την παρουσίαση έργων Θεοδωράκη στα επόμενα διαδικτυακά φεστιβάλ, αλλά και από την ΕΡΤ, η οποία θα προβάλει τη συναυλία των έργων Διόνυσος και Επιτάφιος που βιντεοσκοπήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο στην Εναλλακτική.

Παράλληλα με το επετειακό πρόγραμμα, νέες, φιλόδοξες παραγωγές που ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας έρχονται να συναντήσουν το κοινό τους μέσα στο 2021, αλλά και ρεσιτάλ κορυφαίων ερμηνευτών, αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών και σημαντικές συμπαραγωγές συμπληρώνουν το νέο πρόγραμμα της ΕΛΣ, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος και στο Ηρώδειο.

Οι παραγωγές αυτές υλοποιούνται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η δεύτερη ανάθεση του πρότζεκτ The Artist on the Composer της ΕΛΣ και του ΝΕΟΝ φέρνει τη νέα δημιουργία του Γιώργου Λάνθιμου, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς παρουσιάζει τους Επτά θανάτους της Μαρίας Κάλλας, το Μπαλέτο της ΕΛΣ φέρνει τον κλασικό Δον Κιχώτη σε νέα παραγωγή, ενώ ο νέος, φιλόδοξος Ριγολέττος του Βέρντι έρχεται στο Ηρώδειο. Ο κορυφαίος τενόρος της εποχής μας Γιόνας Κάουφμαν θα παρουσιάσει γκαλά όπερας στο Ηρώδειο, ενώ η διάσημη σοπράνο Σόνια Γιόντσεβα έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την ΕΛΣ για ένα μοναδικό ρεσιτάλ στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.

Οι αρχιμουσικοί Βασίλης Χριστόπουλος, Στάθης Σούλης, Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Φιλίπ Ωγκέν, το σπουδαίο μπαρόκ σύνολο Il Pomo d’Oro, οι σκηνοθέτες Φανί Αρντάν, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Αλέξανδρος Ευκλείδης, Γιώργος Λάνθιμος, Γιώργος Νανούρης, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Νατάσα Τριανταφύλλη, οι χορογράφοι Πατρίσια Απέργη, Λίντα Καπετανέα, Τιάγκο Μπορντίν, Κωνσταντίνος Ρήγος, οι σκηνογράφοι και ενδυματολόγοι Μιλένα Κανονέρο, Μαίρη Κατράντζου, Εύα Μανιδάκη, Άγγελος Μέντης, Ρικκάρντο Τίσι, οι μονωδοί Μαρία Αγκρέστα, Μαρσέλο Άλβαρες, Ραμόν Βάργκας, Εύα-Μαρία Βέστμπρουκ, Σόνια Γιόντσεβα, Ντελφίν Γκαλού, Γιόνας Κάουφμαν, Κριστίνε Οπολάις, Τζωρζ Πετεάν, Μάθιου Πολενζάνι, Εκατερίνα Σιούρινα, η εικαστικός και περφόρμερ Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ο συγγραφέας Ευγένιος Τριβιζάς, οι ηθοποιοί Νταμιάν Μποννάρ, Ουίλλεμ Νταφόε, Έμμα Στόουν, ο συνθέτης Γιώργος Δούσης είναι μόνο μερικοί από τους κορυφαίους καλλιτέχνες που θα συμπράξουν με τους διακεκριμένους καλλιτέχνες και τα σύνολα της ΕΛΣ για τη δημιουργία του προγράμματος του 2021.

Παρά την αβεβαιότητα της πανδημίας, η ΕΛΣ θα πραγματοποιήσει το πρόγραμμά της –εφόσον τα περιοριστικά μέτρα το επιτρέπουν–, είτε με την παρουσία κοινού είτε σε βιντεοσκόπηση από την GNO TV.

2021 | Πρόγραμμα Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος & Ηρώδειο:

Όπερα • Αναβίωση

Αντρέα Σενιέ

Ουμπέρτο Τζορντάνο

28, 31 Ιανουαρίου 2021 ^*

^* Λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, οι ημερομηνίες παραστάσεων αναφέρονται στη βιντεοσκόπηση της παραγωγής με στόχο την προβολή της στην GNO TV. Στην περίπτωση που τα μέτρα αρθούν έως το τέλος Ιανουαρίου, θα ανακοινωθούν οι ημερομηνίες παραστάσεων με παρουσία κοινού.

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Φιλίπ Ωγκέν

Σκηνοθεσία – Σκηνικά – Κοστούμια Νίκος Πετρόπουλος

Αναβίωση σκηνοθεσίας Ίων Κεσούλης

Χορογραφία Φάουστα Ματσουκκέλλι

Αναβίωση χορογραφίας – Κινησιολογία Στράτος Παπανούσης

Αναβίωση φωτισμών Χρήστος Τζιόγκας

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Αντρέα Σενιέ Μαρσέλο Άλβαρες

Κάρλο Ζεράρ Δημήτρης Πλατανιάς

Mανταλένα του Κουανύ Μαρία Αγκρέστα

Μπέρσι Μαρισία Παπαλεξίου

Η Κόμησσα του Κουανύ Ινές Ζήκου

Μαντελόν Τζούλια Σουγλάκου

Ρουσέ Γιάννης Γιαννίσης

Πιέτρο Φλεβίλ Βαγγέλης Μανιάτης

Φουκιέ-Τενβίλ Γιώργος Ματθαιακάκης

Ματιέ Κωστής Ρασιδάκις

Ένας «απίστευτος» Χρήστος Κεχρής

Ο Αβάς Νίκος Στεφάνου

Σμιτ Βαγγέλης Μανιάτης

Ο οικονόμος Μαρίνος Ταρνανάς

Ντυμά Κώστας Μαυρογένης

Με την Ορχήστρα & τη Χορωδία της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η ζωή του διάσημου Γάλλου ποιητή Αντρέ Σενιέ (1762-1794) αποτέλεσε το θέμα της πιο επιτυχημένης όπερας ενός από τους αντιπροσωπευτικότερους εκπροσώπους της σχολής του βερισμού και ειδικότερα της Giovane Scuola, του Ουμπέρτο Τζορντάνο (σε λιμπρέτο του Λουίτζι Ίλλικα). Παρουσιάστηκε στη Σκάλα του Μιλάνου στις 28 Μαρτίου 1896, έναν αιώνα μετά τη Γαλλική Επανάσταση –στην περίοδο αυτή τοποθετείται η δράση του έργου–, οι ιδέες της οποίας επηρέασαν καθοριστικά τις εξελίξεις στον ελληνικό χώρο που οδήγησαν στην Επανάσταση του 1821­.

Τον φερώνυμο ήρωα, ο οποίος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από Γάλλο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα, αρχικά τον συναντάμε το 1789 στους αριστοκρατικούς κύκλους του Παρισιού να υποστηρίζει την Επανάσταση και να συντάσσεται με τον Ζεράρ στο επαναστατικό κίνημα. Ο Ζεράρ (ρόλος βασισμένος εν μέρει στον ήρωα της Γαλλικής Επανάστασης Ζαν Λαμπέρ Ταγέν) από υπηρέτης των αριστοκρατών γίνεται ηγετική φιγούρα των Sans-cullotes (των Αβράκωτων, οι οποίοι ονομάστηκαν έτσι επειδή, σε αντίθεση με τους αριστοκράτες, που φορούσαν βράκες, αυτοί φορούσαν παντελόνια), των ανθρώπων των χαμηλών στρωμάτων της αστικής τάξης που συμμετείχαν ενεργά στον πολιτικό στίβο της Επανάστασης. Ωστόσο, ο έρωτας για την ίδια γυναίκα μετατρέπει τη φιλία των δύο ανδρών σε αντιζηλία. Τρία χρόνια αργότερα, όταν ο Σενιέ συλλαμβάνεται ως συνωμότης κατά της Επανάστασης επειδή άσκησε κριτική στις ακρότητες της Τρομοκρατίας, ο Ζεράρ θα συντάξει την καταδίκη του. Αν και αργότερα ο Ζεράρ, συνειδητοποιώντας το λάθος του, θα προσπαθήσει να ελευθερώσει τον ποιητή, η προσπάθειά του θα αποβεί μάταιη και ο Σενιέ θα οδηγηθεί στην γκιλοτίνα.

Στη σελίδα τίτλου της παρτιτούρας διαβάζουμε: «Δράμα σε ιστορικό περιβάλλον…» και, πράγματι, ο Τζορντάνο μέσα από τη μουσική του αναδεικνύει, πέρα από το ερωτικό στοιχείο και τα πάθη των ηρώων, τη σύγκρουση των αντίπαλων κοινωνικών ομάδων μέσα στο χρονικό πλαίσιο και την ατμόσφαιρα της Γαλλικής Επανάστασης: η γκαβότα –τυπικός χορός της αριστοκρατίας– αντιπαραβάλλεται με το Ça ira, την Καρμανιόλα και τη Μασσαλιώτιδα.Οι διαχρονικές αξίες που προβάλλονται στο έργο –το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης για Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη–, συνδυασμένες με το έντονο ερωτικό και δραματικό στοιχείο και ο τρόπος με τον οποίον αναδεικνύονται μέσα από τη γοητευτική μουσική του Τζορντάνο, είναι ο λόγος για τον οποίον η συγκεκριμένη όπερα έχει τόσο μεγάλο αντίκτυπο στο ακροατήριο του λυρικού θεάτρου μέχρι σήμερα.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Χορηγός παράστασης Mytilineos

Συναυλία

Κύκλος Μίκης Θεοδωράκης

Δεύτερη συμφωνία: Το τραγούδι της Γης

Μίκης Θεοδωράκης

12 Φεβρουαρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Στάθης Σούλης

Με την Ορχήστρα της ΕΛΣ

Η συναυλία υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Το τραγούδι της Γης δεν τ’ άκουσες ποτέ / ούτε θα τ’ ακούσεις πια. / […] / Πριν τελικά τυλιχτώ στο χάος / ένα «γεια σου» θα πω στη ζωή…

Η Δεύτερη συμφωνία (1980-81) του Μίκη Θεοδωράκη, με τον υπότιτλο Το τραγούδι της Γης, αποτελεί την αποφασιστική επιστροφή του συνθέτη στο συμφωνικό ιδίωμα, είκοσι χρόνια μετά το επαναστατικό ορόσημο του Επιταφίου που «εκτροχίασε» τη μουσική του σε μια μακρά περίοδο εμπλοκής με το λαϊκό τραγούδι – είδος τις αισθητικές και πολιτικές δυνατότητες του οποίου, δοκίμασε και διάνοιξε όσο ελάχιστοι. Οι μουσικές ρίζες της Δεύτερης συμφωνίας ανιχνεύονται στη λόγια μουσική παραγωγή του Θεοδωράκη της δεκαετίας του ’50 και ιδίως στην Πρώτη σουίτα για πιάνο και ορχήστρα (1955) και στο μπαλέτο Αντιγόνη (1958-59), υλικό των οποίων ο Θεοδωράκης επεξεργάστηκε εκ νέου στη Δεύτερη συμφωνία.

Αν, όπως υποστήριξε ο Μάλερ το 1907, λίγο προτού συνθέσει το συμφωνικό έργο όπου πρώτος χρησιμοποίησε τον τίτλο Το τραγούδι της γης, «η συμφωνία πρέπει να είναι σαν τον κόσμο, να περικλείει τα πάντα», τι είδους κόσμο δημιουργεί ο Μίκης Θεοδωράκης στη Δεύτερη συμφωνία του; Έναν κόσμο σκοτεινό και απειλητικό, με ηθικές και ιδεολογικές αναφορές τόσο στο –προσωπικό και συλλογικό– τραύμα του ελληνικού Εμφυλίου όσο και σε διεθνώς διαδεδομένες αγωνίες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, όπως η έξαρση της βίας και το πάντοτε επαπειλούμενο φάσμα του πυρηνικού ολέθρου.

Ως αντιστάθμισμα στον πανταχού παρόντα ζόφο, ο οποίος αποδίδεται μουσικά χάρη σε ένα προσωπικό μουσικό σύστημα βασισμένο στη λογική των τετραχόρδων, ο Θεοδωράκης οραματίζεται ένα είδος μυθικής, προμηθεϊκής επανάστασης απέναντι στην πανίσχυρη βία της εξουσίας. Φορείς της επανάστασης χρίζονται τα «παιδιά της Γης», ζωτικές δυνάμεις που αντιπροσωπεύονται στο έργο από το ελπιδοφόρο ηχόχρωμα της παιδικής χορωδίας, η οποία τραγουδά το θρηνητικό και επείγον κάλεσμά της πάνω σε ποίηση του ίδιου του Θεοδωράκη. Εντέλει, η φλογερή μάχη του φωτός με το σκότος απολήγει στην απροσδόκητα ελπιδοφόρα κατάληξη του έργου, όπου οι κρητικοί ρυθμοί της Πρώτης σουίτας συνοδεύουν το οραματικό σύμπαν της Δεύτερης συμφωνίας ως τη διστακτικά αισιόδοξή του Έξοδο.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Σπονδυλωτή παράσταση όπερας και χορού • Νέα παραγωγή

Δέσπω του Παύλου Καρρέρ & Ελληνικοί χοροί του Νίκου Σκαλκώτα

5, 7, 24, 25 Μαρτίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Όπερα

Δέσπω

Παύλος Καρρέρ

Μουσική διεύθυνση θ.α.

Σκηνοθεσία Γιώργος Νανούρης

Σκηνικά – Κοστούμια Άγγελος Μέντης / Φωτισμοί Αλέκος Γιάνναρος

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Ερμηνεύουν Άρτεμις Μπόγρη, Δημήτρης Πακσόγλου, Γιάννης Σελητσανιώτης, Διαμάντη Κριτσωτάκη / Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ

«Παρά σκλαβιά τον θάνατο ο ήρως προτιμά», τραγουδά η Δέσπω λίγο πριν ανατινάξει τον πύργο του Δημουλά (Κάστρο Ρινιάσας) στο Ζάλογγο για να βάλει τέλος στη ζωή τη δική της καθώς και της οικογένειάς της, προκειμένου να μην παραδοθούν στο τουρκικό στράτευμα του Αλή Πασά, στην τελευταία σκηνή του μονόπρακτου μελοδράματος Δέσπω, η ηρωίς του Σουλίου. Αν και πρόκειται για την τρίτη όπερα του Παύλου Καρρέρ (1829-1896) που βασίστηκε σε ελληνικό θέμα (προηγήθηκαν οι Μάρκος Μπότσαρης και Η Κυρά Φροσύνη και θα ακολουθήσει το τελευταίο του έργο Μαραθών-Σαλαμίς), διαβάζουμε στην πρώτη έκδοση του λιμπρέτου τον χαρακτηρισμό «Πρώτον Ελληνικόν τραγικόν Μελόδραμα» και αυτό αφενός γιατί η πρωτότυπη γλώσσα του είναι τα ελληνικά –στις προηγούμενες δύο τα ελληνικά ήταν διασκευή της ιταλικής μετάφρασης–, αφετέρου γιατί τονίζεται ο ελληνικός χαρακτήρας και μέσω της μουσικής – ο «Ελληνικός μουσικός χρωματισμός σχετικός με το ύφος και την ενότητα του αντικειμένου», όπως γράφει ο ίδιος στην επιστολή του προς το Ωδείο Αθηνών, λίγες μέρες μετά την ολοκλήρωση του έργου του (Αύγουστος 1875). Επιθυμία του Καρρέρ ήταν να ανεβεί το έργο του από τους σπουδαστές και καθηγητές του νεοϊδρυθέντος Ωδείου. Ωστόσο, λόγω οικονομικής και καλλιτεχνικής ανεπάρκειας των σπουδαστών του Ωδείου, ο Καρρέρ θα περίμενε αρκετά χρόνια μέχρι να ακούσει το έργο του από ιταλικό θίασο, στην ιταλική γλώσσα, στο Θέατρο «Απόλλων» της Πάτρας (Ιανουάριος 1883). Το λιμπρέτο γράφτηκε από τον Αντώνιο Μανούσο (1828-1903), καθηγητή υποκριτικής στο Ωδείο Αθηνών, και είναι κατά πάσα πιθανότητα βασισμένο στο γνωστό δημοτικό τραγούδι «Της Δέσπως», το οποίο ο ίδιος ο συγγραφέας είχε εκδώσει στη Συλλογή δημοτικών ασμάτων του το 1850 στην Κέρκυρα.

Η γένεση του ελληνικού μελοδράματος μέσα από το έργο του Καρρέρ εντάσσεται στο γενικότερο καλλιτεχνικό πλαίσιο του ελλαδικού χώρου μετά τα μέσα του 19ου αιώνα: στη λογοτεχνία γεννιέται το μυθιστόρημα με ιδιαίτερη έμφαση στο ιστορικό (Στέφανος Ξένος, Κωνσταντίνος Ράμφος), η ποίηση δέχεται επιρροές από το κλέφτικο δημοτικό τραγούδι (Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ιούλιος Τυπάλδος) ενώ το κύριο έργο των θεμελιωτών της αποκαλούμενης «Σχολής του Μονάχου» στη νεοελληνική ζωγραφική Θεόδωρου Βρυζάκη και Διονυσίου Τσόκου απεικονίζει σκηνές από την Ελληνική Επανάσταση. Η έμπνευση από το άμεσο ηρωικό παρελθόν και όχι από τα σύγχρονα προβλήματα της Ελλάδας του ύστερου 19ου αιώνα ενδεχομένως εκφράζει την απογοήτευση των καλλιτεχνών για το γεγονός ότι οι προσδοκίες της Επανάστασης για δικαιοσύνη και δημοκρατία δεν ευοδώθηκαν.

Χορός

Ελληνικοί χοροί

Νίκος Σκαλκώτας

Μουσική διεύθυνση θ.α.

Με την Ορχήστρα και μέλη του Μπαλέτου της ΕΛΣ

Α΄ Μέρος

Χορογραφία Πατρίσια Απέργη

Σκηνικά Δημήτρης Νασιάκος / Κοστούμια Πατρίσια Απέργη, Ειρήνη Γεωργακίλα / Φωτισμοί Νίκος Βλασόπουλος / Ηχητικός σχεδιασμός Αλέξανδρος Δράκος-Κτιστάκης

Β΄ Μέρος

Χορογραφία RootlessRoot – Λίντα Καπετανέα, Γιόζεφ Φρούτσεκ

Σκηνικά Πάρις Μέξης / Κοστούμια Ίζαμπελ Λόας / Φωτισμοί Περικλής Μαθιέλλης / Ηχητικός σχεδιασμός Χρήστος Παραπαγκίδης

Όταν ο Νίκος Σκαλκώτας επέστρεψε από το Βερολίνο στην Αθήνα το 1933, η πατρίδα δεν τον υποδέχθηκε με τις αγκάλες ανοιχτές. Παρά τις σοβαρές σπουδές με (και τα εύσημα από) προσωπικότητες όπως οι Άρνολντ Σαίνμπεργκ και Κουρτ Βάιλ, η φήμη του ως ριζοσπαστικού νεωτεριστή δεν βοήθησε στην αποδοχή του Χαλκιδαίου συνθέτη από το αθηναϊκό κατεστημένο, απορροφημένο εκείνη την εποχή σε διαμάχες σχετικά με την αφομοίωση του παραδοσιακού στοιχείου στη λόγια μουσική. Διόλου τυχαία, οι 36 Ελληνικοί χοροί για ορχήστρα (καρπός της ενασχόλησης του συνθέτη με το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο της μουσικολόγου Μέλπως Μερλιέ, μιας από τις ποικίλες βιοποριστικές του ασχολίες) αναδείχθηκαν στο μόνο έργο του Σκαλκώτα με αξιόλογη διάδοση κατά τη διάρκεια της ζωής του χάρη στη ρυθμική και ηχοχρωματική τους ποικιλία, το εύληπτο ιδίωμα και τους ευφάνταστους τρόπους ενσωμάτωσης του παραδοσιακού υλικού. Το κλασικό αυτό μνημείο της νεοελληνικής μουσικής αποτελεί τη βάση για τη νέα συνεργασία του Μπαλέτου της ΕΛΣ με δύο από τις πλέον διακεκριμένες χορογραφικές δυνάμεις της χώρας που ψηλαφούν, με τον ιδιαίτερο τρόπο τους, τη σχέση του κληρονομημένου εθνικού αφηγήματος με το σήμερα, διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση που οδήγησε στην ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.

Πώς το παραδεδομένο υλικό του παρελθόντος αφομοιώνεται από έναν σύγχρονο κόσμο μελαγχολικό, σημαδεμένο από την ήττα και τη φθορά; Πώς αναπροσδιορίζει κανείς την ιστορική του ταυτότητα υπό τη σκέπη της επίμονης, δυστοπικής αποτυχίας; Πώς, εντέλει, αγκαλιάζει την ατέλεια, ώστε να ανακαλύψει ξανά τον ηρωισμό μιας νέας ελπίδας; Τέτοιου είδους ερωτήματα στοιχειώνουν τον στοχασμό και τη χορογραφική προσέγγιση της Πατρίσιας Απέργη στην τολμηρή απόπειρά της να ανασύρει την επαναστατική ομορφιά και ποίηση που κρύβεται στο ρημαγμένο σώμα.

Οι ήρωες μπορεί κάποτε να ηττώνται και να αποκαθηλώνονται, εξίσου συχνά, ωστόσο, ξαναγεννιούνται και ανορθώνονται. Αυτό το σπαρακτικό μονοπάτι της ανόδου, της πτώσης και της όψιμης αποκατάστασης που χαρακτήρισε τόσους ήρωες και ηρωίδες του νέου ελληνισμού (από τους αγωνιστές του 1821 ως τον ίδιο τον Σκαλκώτα, του οποίου την εγχώρια παραγνώριση διαδέχθηκε η διεθνής καταξίωση) επιχειρεί να σκιαγραφήσει η νέα χορογραφική πρόταση των RootlessRoot (Λίντα Καπετανέα και Γιόζεφ Φρούτσεκ), αξιοποιώντας παράλληλα τις νέες τεχνολογίες ζωντανής επεξεργασίας του ηχητικού τοπίου που γεννιέται από την αλληλεπίδραση των χορευτών με ένα διαδραστικό σκηνικό περιβάλλον, εμπνευσμένο από τη σκέψη του συνθέτη.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Χορηγός παράστασης Τράπεζα Πειραιώς

Όπερα • Αναβίωση

Οι γάμοι του Φίγκαρο

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ

26, 28, 31 Μαρτίου & 4, 11, 17 Απριλίου 2021

Ώρα έναρξης 19.00 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Βασίλης Χριστόπουλος

Σκηνοθεσία Αλέξανδρος Ευκλείδης

Δραματουργία – Συνεργάτιδα σκηνοθέτρια Αγγέλα-Κλεοπάτρα Σαρόγλου

Σκηνικά Γιάννης Κατρανίτσας / Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη / Φωτισμοί Μελίνα Μάσχα

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Κόμης Αλμαβίβα Δημήτρης Πλατανιάς / Κόμησσα Αλμαβίβα Τσέλια Κοστέα

Σουζάννα Αφροδίτη Πατουλίδου / Φίγκαρο Διονύσης Σούρμπης

Κερουμπίνο Μιράντα Μακρυνιώτη / Μαρτσελλίνα Μαρισία Παπαλεξίου

Μπάρτολο Γιάννης Γιαννίσης / Μπαζίλιο Χρήστος Κεχρής

Ντον Κούρτσιο Γιάννης Καλύβας / Μπαρμπαρίνα Μαριλένα Στριφτόμπολα

Αντόνιο Κωστής Ρασιδάκις

Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Τυχερός στάθηκε ο Λορέντσο ντα Πόντε και κατάφερε να πάρει την άδεια του Ιωσήφ Β΄, αυτοκράτορα της Αυστρίας, το 1786 για να γράψει το λιμπρέτο της πρώτης του συνεργασίας με τον Μότσαρτ, βασισμένο στο θεατρικό έργο του Πιερ Μπωμαρσαί Η τρελή ημέρα ή Ο γάμος του Φίγκαρο (1778), το ανέβασμα του οποίου στο Παρίσι αρχικά απαγόρευσε ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄. Πιθανότατα ο Ιωσήφ να υπολόγισε ότι η στρεβλή εικόνα για την αριστοκρατία που διαπνέει το έργο θα βοηθούσε στη διαμάχη του εκείνη την περίοδο με την ανώτερη κοινωνική τάξη κυρίως σε φορολογικά θέματα. Στους Γάμους του Φίγκαρο συναντούμε τους ήρωες του προηγούμενου θεατρικού έργου του Μπωμαρσαί Ο κουρέας της Σεβίλλης (1773). Έχουν περάσει τρία χρόνια από τότε που ο Φίγκαρο κατάφερε να παντρέψει τον Κόμη Αλμαβίβα με τη Ροζίνα και τώρα είναι η σειρά του να παντρευτεί τη Σουζάννα, μέλος του υπηρετικού τους προσωπικού, όπως και ο ίδιος. Ωστόσο ο Κόμης έχει αρχίσει να βαριέται τον έγγαμο βίο και προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το προνόμιο της «πρώτης νύχτας» σύμφωνα με το οποίο ένας άρχοντας μπορεί να κοιμηθεί με μια υπηρέτριά του την πρώτη νύχτα του γάμου της. Οι μηχανορραφίες του Κόμη όμως αποκαλύπτονται, ο Φίγκαρο με τη Σουζάννα παντρεύονται και ο ίδιος ο Κόμης υποχρεώνεται να ζητήσει συγχώρεση από τη σύζυγό του για την ανάρμοστη αυτή συμπεριφορά, δίνοντας στο έργο ένα αίσιο τέλος.

Αναμφισβήτητα οι Γάμοι του Φίγκαρο αποπνέουν την υποβόσκουσα κοινωνική αναστάτωση που θα οδηγούσε σε πολύ λίγα χρόνια στην έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης. Ο ίδιος ο Ναπολέοντας αργότερα θα περιέγραφε το έργο ως την «Επανάσταση εν δράσει». Ο Μότσαρτ και ο Ντα Πόντε, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν προβλήματα με τις αρχές λογοκρισίας, τροποποίησαν σημαντικά το θεατρικό έργο δίνοντας μεγαλύτερο βάρος στο ερωτικό στοιχείο και λιγότερο στο θέμα της κοινωνικής σύγκρουσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο μονόλογος του Φίγκαρο, όπου, ενώ στο θεατρικό κείμενο κατακρίνεται η κληρονομημένη αριστοκρατική καταγωγή και ουσιαστικά τίθεται στο στόχαστρο της κριτικής η αριστοκρατική τάξη, στην όπερα προσαρμόζεται σε κριτική για τις άπιστες γυναίκες… Οι Γάμοι του Φίγκαρο, πέρα από τα ενδογενή επαναστατικά μηνύματα σε συνδυασμό με το ερωτικό στοιχείο που αναδύεται από τη γοητευτική και τρυφερή μουσική του Μότσαρτ, αποτελούν τομή στην ιστορία της όπερας, καθώς πρωταγωνιστές δεν είναι πλέον θεοί, μυθικοί ήρωες ή εξωτικά πρόσωπα αλλά άνθρωποι της καθημερινότητας: άρχοντες και υπηρέτες.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Όπερα • Νέα παραγωγή

Ο θρίαμβος της Ιουδίθ

Αντόνιο Βιβάλντι

16, 18, 20, 22 Απριλίου 2021 / Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Μάρκελλος Χρυσικόπουλος

Σκηνοθεσία Θάνος Παπακωνσταντίνου

Σκηνικά – Κοστούμια Νίκη Ψυχογιού / Φωτισμοί Χριστίνα Θανάσουλα

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Ιουδίθ Ντελφίν Γκαλού

Ολοφέρνης Κριστίνα Χάμμαρστραιμ

Bαγώας Καρίνα Γκωβέν

Άβρα Θεοδώρα Μπάκα

Oζίας Σοφία Πάτση

Με την Ορχήστρα Armonia Atenea, το μουσικό σύνολο Il Pomo d’Oro και τη Χορωδία της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Περπατώντας κανείς στη Σπιανάδα, την κεντρική πλατεία της Κέρκυρας, θα συναντήσει ένα άγαλμα του γλύπτη Αντόνιο Κορραντίνι, τον ανδριάντα του Γιόχαν Ματτίας φον Σούλενμπουργκ, του Σάξονα διοικητή του νησιού από το τέλος του 17ου έως τις αρχές του 18ου αιώνα. Ήταν αυτός που το καλοκαίρι του 1716 οδήγησε τις λιγοστές στρατιωτικές δυνάμεις της Βενετίας σε νίκη εναντίον των πολυπληθών στρατευμάτων των Οθωμανών υπό τον καπουδάν πασά Τζανούμ Κότζα και τον Καρά Μουσταφά πασά. Η Κέρκυρα αποτελούσε το τελευταίο πρόσκομμα προς την κατάκτηση της Βενετίας και έτσι η νίκη αυτή των Βενετσιάνων είχε τεράστια σημασία όσον αφορά την εξάπλωση του οθωμανικού στρατού στην Ευρώπη. Για να γιορτάσει το γεγονός αυτό, η Γαληνοτάτη παρήγγειλε στον Βιβάλντι τη σύνθεση του ορατορίου Ο θρίαμβος της Ιουδίθ, σε λατινικό λιμπρέτο του Γιάκοπο Κασσέττι, βασισμένο στο βιβλίο της Ιουδίθ από την Παλαιά Διαθήκη. Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορ στέλνει τον στρατηγό του Ολοφέρνη να κατακτήσει την πόλη Βαιτυλούα του Ισραήλ. Η τολμηρή Ιουδίθ, προκειμένου να σώσει τους Ισραηλίτες συμπατριώτες της, αποφασίζει να σαγηνέψει τον Ολοφέρνη και όταν αυτός αποκοιμιέται τον αποκεφαλίζει. Η αναλογία είναι προφανής: η Ιουδίθ συμβολίζει τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και τον χριστιανισμό, ενώ ο Ολοφέρνης την Οθωμανική Αυτοκρατορία και το Ισλάμ, με την πρώτη να υπερισχύει. Την αναλογία αυτή περιγράφει ο ίδιος ο Κασσέττι στον πρόλογο του ποιήματος: «Ο πόλεμος είναι κοντά και οι εχθροί οργισμένοι· Ιουδίθ είναι η Αδριατική και η σύντροφός της Άβρα η πίστη· Βαιτυλούα είναι η εκκλησία – Οζίας ο ποντίφικας – η ένωση των Χριστιανών και η τιμή των παρθένων· Ολοφέρνης ο βασιλιάς των Τούρκων, ο ακόλουθός του ένας ευνούχος· είναι προφανές ότι ο βενετικός στόλος θα κυριαρχήσει». Ο θρίαμβος της Ιουδίθ είναι το μόνο που διασώθηκε από τα τέσσερα συνολικά ορατόρια που συνέθεσε ο Βιβάλντι. Η έντονη πολεμική ατμόσφαιρα εκφράζεται μέσα από τα δυναμικά χορωδιακά μέρη, η πίστη και η εντιμότητα της Ιουδίθ από λυρική και τρυφερή γραφή. Αξιοσημείωτη είναι η χρήση πολλών διαφορετικών και σχετικά σπάνιων οργάνων, όπως η βιόλα ντ’ αμόρε, τα chalumeau (πρώιμα κλαρινέτα) και οι θεόρβες, με τα οποία ο Βιβάλντι τονίζει τις πιο σημαντικές στιγμές του έργου.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Όπερα σε συναυλιακή μορφή • Νέα παραγωγή

Η Κυρά Φροσύνη

Παύλος Καρρέρ

25 Απριλίου 2021

Ώρα έναρξης 18.30

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Ηλίας Βουδούρης

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Αλή Πασάς Τάσης Χριστογιαννόπουλος

Μουχτάρ Γιάννης Χριστόπουλος

Φροσύνη Βασιλική Καραγιάννη

Ιγνάτιος Τάσος Αποστόλου

Χάμκω Τζούλια Σουγλάκου

Ταχήρ Χάρης Ανδριανός

Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Σε μια επιστολή του προς τον Ανδρέα Λασκαράτο τον Οκτώβριο του 1859 ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γράφει σχετικά με την πρώτη μεγάλη ποιητική του σύνθεση Η Κυρά Φροσύνη, που εκδόθηκε το ίδιο έτος: «Μου εμπήκε στο κεφάλι να δώσω εις το έθνος μου ένα ποίημα, όπου να έχει χαρακτήρα ελληνικόν. […] Ηθέλησα να είναι κυρίως ιστορικό, διά να δύναται να είναι ωφέλιμο τουλάχιστο ως τοιούτο».

Μόλις εννιά χρόνια αργότερα, ο Ζακυνθινός ποιητής Ελισαβέτιος Μαρτινέγκος (1832-1885) διασκευάζει σε λιμπρέτο την Κυρά Φροσύνη του Βαλαωρίτη για να τη μελοποιήσει ο επίσης Ζακυνθινός Παύλος Καρρέρ (1829-1896) – τη δεύτερη μετά τον Μάρκο Μπότσαρη «εθνική όπερα». Την παρουσιάζει στο Θέατρο «Απόλλων» της Ζακύνθου στις 16 Νοεμβρίου 1868 με επακόλουθες παραστάσεις σε Πάτρα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια και άλλα κέντρα του ελληνισμού.

Πέρα από τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα τον Ιανουάριο του 1801 και περιγράφονται στην όπερα –ο παράνομος έρωτας της Ευφροσύνης Βασιλείου με τον γιο του Αλή Πασά Μουχτάρ και το τραγικό της τέλος επειδή δεν ενέδωσε στο ερωτικό πάθος του Αλή– ο Καρρέρ τονίζει ιδιαίτερα τη σχέση πατέρα-γιου (Αλή-Μουχτάρ), οι οποίοι βρίσκονται αντίζηλοι για την ίδια γυναίκα, καθώς και τη μεταστροφή και μετάνοια της Φροσύνης, που αποφασίζει να εγκαταλείψει την άνομη ζωή της και να επιστρέψει στα παιδιά της με κόστος την ίδια της τη ζωή: «Ως Ελληνίς ατρόμητος, μετανοημένη, ελεύθερη, στο μνήμα να ταφώ!» λέει στη μεγάλη της άρια της Β΄ Πράξης. Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, στο πρόσωπο της μάρτυρος / ηρωίδας Φροσύνης συμβολίζεται ο ελληνισμός και η χριστιανοσύνη ενώ στο πρόσωπο του δυνάστη Αλή όλες οι συμφορές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του ισλαμισμού.

Ανεξάρτητα από το αν ο Καρρέρ γνώριζε την επιστολή του Βαλαωρίτη προς τον Λασκαράτο, το όραμά του ήταν ίδιο: όπερα με εθνικό περιεχόμενο και ιστορικό χαρακτήρα. Ο συνθέτης, βασισμένος στο τρέχον μουσικό ιδίωμα της ιταλικής οπερατικής γλώσσας –ιδιαίτερα του Βέρντι της περιόδου τoυ Risorgimento (της πολιτικής ένωσης της Ιταλίας)–, θα διαμορφώσει το προσωπικό του ύφος και θα βάλει τα θεμέλια για τη δημιουργία της ελληνικής όπερας.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Μπαλέτο • Νέα παραγωγή

Δον Κιχώτης

Τιάγκο Μπορντίν, Μαριύς Πετιπά / Λούντβιχ Μίνκους, Τζων Λόνγκσταφ

14, 15, 16, 18, 19 Μαΐου 2021

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Μουσική διεύθυνση Στάθης Σούλης

Χορογραφία Τιάγκο Μπορντίν, βασισμένη στη χορογραφία του Μαριύς Πετιπά

Σκηνικά Γιώργος Σουγλίδης

Κοστούμια Μαίρη Κατράντζου

Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας

Animation Ειρήνη Βιανέλλη

Με την Ορχήστρα, τους Α΄ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de ballet της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει μια νέα φιλόδοξη παραγωγή του Δον Κιχώτη του Λούντβιχ Μίνκους, ενός από τα πιο διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών. Η χορογραφία του Τιάγκο Μπορντίν βασίζεται στην κλασική χορογραφία του Μαριύς Πετιπά, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το 1869 στο Μπολσόι.

Ο Δον Κιχώτης είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο δημοφιλή έργα του κλασικού ρεπερτορίου του μπαλέτου. Μέσα από τη μοναδική μουσική του Μίνκους, η χορογραφία περιγράφει μια ιστορία για τα υψηλά ιδανικά του ιπποτισμού που συγκινεί διαχρονικά συνδυάζοντας κωμικά και ρομαντικά στοιχεία.

Θεωρείται ότι αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τους χορευτές του κλασικού χορού, λόγω του υψηλού βαθμού τεχνικής δυσκολίας, καθώς ο τρόπος με τον οποίο αποδίδεται κρίνει την ποιότητα του συνόλου ενός Μπαλέτου. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει επικρατήσει να λέγεται στον κόσμο του κλασικού χορού ότι «ομάδα που μπορεί να αποδώσει σωστά τον Δον Κιχώτη είναι ικανή να χορέψει τα πάντα». Το έργο αυτό έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για πολλούς χορογράφους και χορευτές σε όλο τον κόσμο και κάθε χρόνο ανεβαίνει στα περισσότερα λυρικά θέατρα του πλανήτη.

O Δον Κιχώτης βασίζεται σε επεισόδια από το διάσημο μυθιστόρημα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες (1547-1616), που εκδόθηκε σε δύο τόμους το 1605 και 1615 αντίστοιχα. Η υπόθεση του μπαλέτου αντλεί κυρίως από τον δεύτερο τόμο και επικεντρώνεται στον θυελλώδη έρωτα της Κιτέριας –Κίτρι στο μπαλέτο– με τον κουρέα Μπαζίλιο. Οι περιπέτειες του Δον Κιχώτη και του υπηρέτη του Σάντσο Πάντσα μένουν σε δεύτερο επίπεδο.

Για τη νέα παραγωγή του Δον Κιχώτη, ο Διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος επέλεξε καλλιτέχνες διεθνούς ακτινοβολίας, τον χορογράφο Τιάγκο Μπορντίν για να αναβιώσει την κλασική χορογραφία του Πετιπά, τον διεθνώς αναγνωρισμένο Έλληνα σκηνογράφο Γιώργο Σουγλίδη για τα σκηνικά και τη διάσημη Ελληνίδα fashion designer Μαίρη Κατράντζου για τα κοστούμια. Μαζί τους, η Ειρήνη Βιανέλλη στον σχεδιασμό του animation και ο Χρήστος Τζιόγκας στους φωτισμούς.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ / Δωρητής παράστασης Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Χορηγός παράστασης EUROBANK

Χορηγός Μπαλέτου APIVITA

Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;

Ένα μουσικό παραμύθι με τη συμμετοχή δασκάλων και μαθητών οκτώ σχολείων της Περιφέρειας Αττικής

28 Μαΐου 2021

Ώρα έναρξης 19.00Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ

Διασκευή έργου – Υπεύθυνη συντονισμού – Μουσική διεύθυνση Δήμητρα Τρυπάνη

Δημιουργία βίντεο / animation Γιώργος Νικόπουλος

Σύνθεση μουσικού παραμυθιού Ισμήνη Μπεκ

Επεξεργασία παραδοσιακών τραγουδιών Δήμητρα Τρυπάνη

Διδασκαλία body & vocal percussion – Κρουστά Αντώνης Βασιλειάδης

Σκηνική ερμηνεία Νίκος Ζιάζιαρης

Φωνητική και χορωδιακή διδασκαλία Σοφία Κετεντζιάν

Τεχνικές διεύθυνσης συνόλων – Μουσική διδασκαλία Αλίκη Σιούστη

Με τη συμμετοχή μουσικού συνόλου και πολυφωνικού συνόλου μονωδών

Παραγωγή δράσης Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις της ΕΛΣ

Περπατώ αργά, με προσοχή.

Κάτω από τα πόδια μου τα πάντα γλιστράνε.

Σε λίγο, φτάνω στην κοιλιά της φάλαινας.

Ακούω το στόμα της φάλαινας να κλείνει πίσω μου και νιώθω το σκοτάδι ν’ απλώνεται τριγύρω.

Τότε είναι που την αντίκρισα…

Οι Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζουν το μουσικό παραμύθι Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;. Πρόκειται για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του ομότιτλου εκπαιδευτικού προγράμματος που πραγματοποιήθηκε μέσα στη φετινή χρονιά σε συνεργασία με οκτώ σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφέρειας Αττικής. Το πρόγραμμα, μέσα από σύγχρονα και καινοτόμα εργαλεία, έφερε σε επαφή δέκα εκπαιδευτικούς και δεκάδες μαθητές δημοτικών σχολείων με τον συναρπαστικό χώρο του μουσικού θεάτρου, έτσι όπως αυτός υπηρετείται σήμερα στην Εθνική Λυρική Σκηνή.

Η μουσική παράσταση Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας; βασίζεται σε έναν παραδοσιακό μύθο της φυλής των Ινουίτ (Εσκιμώοι της Αλάσκας, της Γροιλανδίας και του Καναδά). Στον μύθο περιγράφεται το πώς γεννήθηκε στον κόσμο το πρώτο τραγούδι και ο πρώτος χορός. Η παράσταση, διάρκειας περίπου 50-55 λεπτών, αποτελείται από ένα μουσικό έργο-πλαίσιο της Ισμήνης Μπεκ, το κείμενο του οποίου βασίστηκε στο παραδοσιακό παραμύθι Το κοράκι και η φάλαινα από το βιβλίο του Δημήτρη Β. Προύσαλη Παραμύθια του Κάτω Κόσμου. Η καλλιτεχνική επιμέλεια και μουσική διεύθυνση της παράστασης είναι της Δήμητρας Τρυπάνη.

Με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση

Μέγας δωρητής Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων ΕΛΣ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Όπερα • Νέα παραγωγή

Ριγολέττος

Τζουζέππε Βέρντι

30 Μαΐου & 2, 5, 8 Ιουνίου 2021

Ώρα έναρξης 21.00

Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών

Μουσική διεύθυνση Φιλίπ Ωγκέν

Σκηνοθεσία Κατερίνα Ευαγγελάτου

Σκηνικά Εύα Μανιδάκη / Κοστούμια Άλαν Χράνιτελ

Χορογραφία – Κινησιολογία Πατρίσια Απέργη / Φωτισμοί Ελευθερία Ντεκώ

Στους βασικούς ρόλους οι Δημήτρης Πλατανιάς, Μάθιου Πολενζάνι, Εκατερίνα Σιούρινα, Πέτρος Μαγουλάς, Έλενα Μαξίμοβα κ.ά.

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και Μονωδούς της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Η πρώτη μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή της ΕΛΣ στο Ηρώδειο το καλοκαίρι του 2021 θα είναι το σκοτεινό αριστούργημα του Τζουζέππε Βέρντι Ριγολέττος.

Από το 1851 που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βενετία έως σήμερα ο Ριγολέττος έχει χειροκροτηθεί από χιλιάδες θεατές σε όλο τον κόσμο και δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις δημοφιλέστερες όπερες όλων των εποχών. Στον Ριγολέττο, ο Βέρντι αλλάζει σελίδα στη συνθετική του διαδρομή και παρουσιάζει ένα έργο με ξεκάθαρο στίγμα και αυξημένη διάθεση για πειραματισμό, καθώς οι μεταπτώσεις ανάμεσα σε λυρικές και δραματικές σκηνές εξασφαλίζουν τη διαρκή ροή της υπόθεσης με μεγάλη ταχύτητα.

Η ιστορία μιλά για τον έρωτα της Τζίλντας, κόρης του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου, για τον έκλυτο Δούκα της Μάντοβας, ο οποίος της παρουσιάζεται ως φτωχός φοιτητής. Προκειμένου να εκδικηθεί για τη χαμένη τιμή της κόρης του, ο Ριγολέττος καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα. Ανακαλύπτοντας τα σχέδια του πατέρα της, η Τζίλντα αποφασίζει να σώσει τον αγαπημένο της και να θυσιαστεί, παίρνοντας τη θέση του.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέθεσε τη σκηνοθεσία του Ριγολέττου στην καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Κατερίνα Ευαγγελάτου, μια σκηνοθέτρια του θεάτρου – από τις πιο ελπιδοφόρες φωνές της νέας γενιάς. Μετά την πολύ επιτυχημένη της πρώτη συνεργασία με την ΕΛΣ στη σύγχρονη όπερα Ζ, η Ευαγγελάτου θα αναμετρηθεί με το σπουδαίο αυτό έργο του οπερατικού ρεπερτορίου και η δική της αναγνωρίσιμη σκηνοθετική ταυτότητα θα επιχειρήσει να φωτίσει την αντιφατική, σκοτεινή προσωπικότητα του χαρακτήρα του Ριγολέττου.

Μετά τις δύο ιστορικές παραγωγές του Ριγολέττου που σκηνοθέτησε ο σπουδαίος Σπύρος Ευαγγελάτος (Ολύμπια 1977 και Ηρώδειο 2001), η Κατερίνα Ευαγγελάτου έρχεται να βάλει τη δική της σφραγίδα σε ένα έργο που έχει συνδεθεί με την οικογένειά της και όχι μόνο με τον πατέρα της Σπύρο Ευαγγελάτο, αλλά και με τον παππού της, τον κορυφαίο αρχιμουσικό Αντίοχο Ευαγγελάτο, ο οποίος διηύθυνε τον Ριγολέττο για την ΕΛΣ το 1956/57 και το 1970/71.

Στην παραγωγή θα πρωταγωνιστήσουν διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι πρωταγωνιστές. Στον ρόλο του τίτλου ο κορυφαίος Έλληνας βαρύτονος με τη σπουδαία διεθνή σταδιοδρομία Δημήτρης Πλατανιάς.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Συναυλία

Κύκλος Μίκης Θεοδωράκης

Τραγούδια του Αγώνα του Μίκη Θεοδωράκη

12, 13 Ιουνίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Με τη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης»

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ο Μίκης Θεοδωράκης, με τη δράση, τους αγώνες και, φυσικά, τη μουσική του, σημείωσε ένα επίτευγμα σπάνιο για καλλιτέχνη: να αναδειχθεί σε ζωντανό, πανεθνικό σύμβολο της αντίστασης κατά της δικτατορίας στην Ελλάδα. Οι κύκλοι τραγουδιών που έγραψε την περίοδο της επταετίας, όπως Τα τραγούδια του αγώνα, Τα τραγούδια του Αντρέα, Romancero Gitano, Μυθιστόρημα, 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας, Στην Ανατολή και, φυσικά, οι Αρκαδίες, αρχικά διοχετεύονταν με διάφορους τρόπους σε συνεργάτες του στο εξωτερικό και κατόπιν ηχογραφούνταν. Την ίδια εποχή, ο ίδιος ζούσε κρατούμενος στην Ελλάδα από το καθεστώς των συνταγματαρχών, έχοντας πρώτα συλληφθεί, φυλακιστεί, οδηγηθεί στην απομόνωση και στο νοσοκομείο μετά από απεργία πείνας και, τέλος, εκτοπιστεί στη Ζάτουνα Αρκαδίας και στο στρατόπεδο Ωρωπού.

Τον Απρίλιο του 1970, μετά την αποφυλάκισή του υπό την πίεση της διεθνούς κατακραυγής, ο Θεοδωράκης μεταβαίνει στο Παρίσι και ξεκινά σειρά συναυλιών σε ολόκληρο τον κόσμο, απευθύνοντας εκ νέου κάλεσμα για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Στο ρεπερτόριο των συναυλιών εκείνων, ο συνθέτης ενσωμάτωσε, μαζί με τα νέα, πολλά τραγούδια από παλαιότερα έργα του με υψηλούς συμβολισμούς γύρω από τον ανθρωπισμό και την αλληλεγγύη, όπως Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν, Ρωμιοσύνη, Μαγική πόλη, Η γειτονιά των αγγέλων, Ένας όμηρος και, φυσικά, το Άξιον Εστί. Οι συναυλίες αυτές υποδαύλισαν ένα τεράστιο παγκόσμιο κίνημα υπέρ της ελευθερίας των λαών, που σταδιακά οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις για την ειρήνη, την ισότητα και την ελευθερία. Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη χάρισε στιγμές ανάτασης στην ελληνική κοινωνία, η οποία άντλησε ελπίδα, δύναμη και αγωνιστικότητα στον αντιδικτατορικό της αγώνα ενώνοντας τη φωνή της με εκείνη των μεγάλων ποιητών που μελοποιήθηκαν από τον συνθέτη, όπως οι Γιάννης Ρίτσος, Οδυσσέας Ελύτης, Μάνος Ελευθερίου, Μπρένταν Μπίαν, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα κ.ά.

Τα μνημειώδη τραγούδια που σφράγισαν τους αγώνες εκείνης της ιστορικής περιόδου για την Ελλάδα, τροφοδοτώντας παράλληλα το παγκόσμιο κίνημα ελευθερίας των λαών, παρουσιάζει η Εθνική Λυρική Σκηνή στο πλαίσιο του φόρου τιμής στα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Τα Τραγούδια του Αγώνα του Μίκη Θεοδωράκη, από τις συμβολικές κορυφές της πολυσχιδούς εργογραφίας του, ερμηνεύονται από σημαντικές φωνές του χώρου του ελληνικού τραγουδιού, με την πολύτιμη συμμετοχή της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης».

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Συναυλία

Η συμφωνία της Λεβεντιάς

Μανώλης Καλομοίρης

20 Ιουνίου 2021

Ώρα έναρξης 21.00

Αύλειος χώρος Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Ηλίας Βουδούρης

Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ηγετική μορφή της ελληνικής Εθνικής Σχολής που αναστάτωσε τα μουσικά πράγματα της χώρας τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, ο Μανώλης Καλομοίρης συνέθεσε την πρώτη του συμφωνία (την επιλεγόμενη της Λεβεντιάς) σε μια περίοδο εθνικής ευφορίας που συνδέθηκε με τις επιτυχίες του ελληνικού στρατού την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, τον συνακόλουθο διπλασιασμό της ελληνικής επικράτειας και την ενθουσιώδη έναρξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, που κορυφώθηκε με την ελληνική κατάληψη της Σμύρνης, γενέτειρας του συνθέτη, τον Μάιο του 1920. Ο 35χρονος Καλομοίρης συνέλαβε το έργο στα μέσα του 1918 στη Μακεδονία, ως γενικός επιθεωρητής των στρατιωτικών μουσικών, επιθυμώντας, όπως γράφει ο ίδιος, «να αποδώσει μουσικά τη συγκίνηση που ένιωσε μπρος στην Ελληνική Λεβεντιά, σε όλες της τις εκδηλώσεις: στη χαρά της ζωής, στον πόλεμο, στον χορό, στην αγάπη, στον θάνατο».

Προγραμματικό μουσικό έργο βαθιά ρομαντικής αισθητικής, όπου η ποιητική ιδέα μετουσιώνει το, ενίοτε δημοτικότροπο, μελωδικό υλικό σε μια ρωμαλέα συμφωνική φόρμα ηρωικού χαρακτήρα και μπετοβενικών καταβολών (όπως προδίδει και το χορωδιακό φινάλε, βασισμένο στον βυζαντινό ύμνο «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια»), η Συμφωνία της Λεβεντιάς συλλαμβάνει και αποδίδει με μοναδικό τρόπο την αναγεννητική έξαρση που διέτρεχε μια εποχή κατά την οποία η διττή υπόσχεση του δημοτικισμού (το έργο είναι αφιερωμένο στον Κωστή Παλαμά) και του βενιζελισμού («ο Παλαμάς κι ο Βενιζέλος σταθήκανε πάντα οι δυο φάροι της πνευματικής μου ζωής», θα έγραφε αργότερα ο Καλομοίρης) συνάρπαζε την ανήσυχη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας. Η πρώτη, θριαμβευτική εκτέλεση του έργου, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού τον Σεπτέμβριο του 1920, κατά τους νικητήριους εορτασμούς για τη Μικρασιατική Εκστρατεία και ενώπιον του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και του βασιλιά Αλέξανδρου Α΄, επρόκειτο να επισφραγίσει αυτή τη σπάνια ευθυγράμμιση αισθητικού, ιδεολογικού και πολιτικού αιτήματος. (Η συνέχεια, δυστυχώς, θα ήταν πολύ διαφορετική: ακριβώς δυο χρόνια μετά, η καταστροφή της Σμύρνης θα επέφερε την κατάρρευση του αλυτρωτικού οράματος της Μεγάλης Ιδέας και θα κλόνιζε βαθιά τον Καλομοίρη, πλήγμα που, σε συνδυασμό με τον τραγικό θάνατο του γιου του Γιαννάκη ένα χρόνο μετά, θα σήμαινε και το τέλος της πρώτης, λαμπερής και αισιόδοξης περιόδου της μουσικής του δημιουργίας…). Φανερή και αυτονόητη, λοιπόν, η σημασία της αναβίωσης της Συμφωνίας της Λεβεντιάς από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο πλαίσιο του εορτασμού των διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, με την υψηλή θρησκευτική αναφορά του φινάλε να αναδεικνύεται χάρη στην απροσδόκητη επιλογή του προαυλίου του Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών ως συναυλιακού χώρου, σε μια χαρακτηριστικά καλομοιρική χειρονομία σύμφυσης του μουσικού με το συμβολικό.

Η εκδήλωση θα ξεκινήσει με τον Βυζαντινό Χορό του Ιδρύματος Μουσικής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, υπό τη διδασκαλία και διεύθυνση του χοράρχη Κωνσταντίνου Αγγελίδη, ο οποίος θα αποδώσει βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους αφιερωμένους στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, στους αγίους νεομάρτυρες Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄, Κοσμά τον Αιτωλό, Χρυσόστομο Σμύρνης, Φιλοθέη την Αθηναία και στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Περφόρμανς • Νέα παραγωγή

Κύκλος Μουσική και Εικαστικές τέχνες

Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

7, 8, 10, 11 Ιουλίου 2021 / Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Σύνθεση Μάρκο Νικοντίεβιτς, Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Με μουσική του Μάρκο Νικοντίεβιτς και σκηνές από όπερες των Μπιζέ, Ντονιτσέττι, Πουτσίνι και Βέρντι

Σκηνοθεσία – Σκηνικό Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Συνσκηνοθέτιδα Λένσυ Πάιζινγκερ

Μουσική διεύθυνση Γιοέλ Γκαμζού

Βίντεο Ναμπίλ Ελντερκίν / Σενάριο Πέττερ Σκάβλαν, Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Οπτικά εφέ Μάρκο Μπραμπίλλα / Κοστούμια Ρικκάρντο Τίσι

Φωτισμοί Ουρς Σαίνεμπαουμ / Δραματουργία Μπένεντικτ Στάμπφλι

Ερμηνεία Μαρίνα Αμπράμοβιτς / Ηθοποιός Ουίλλεμ Νταφόε

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία της ΕΛΣ και Μονωδούς

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Το νέο φιλόδοξο οπερατικό πρότζεκτ της ιέρειας της performance art Μαρίνας Αμπράμοβιτς για την απόλυτη ντίβα Μαρία Κάλλας αποτελεί μια διεθνή συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Κρατική Όπερα της Βαυαρίας (Μόναχο) και τη Γερμανική Όπερα του Βερολίνου.

Vissi d’arte – μια ζωή αφιερωμένη στην τέχνη. Λίγο πριν η διάσημη τραγουδίστρια Φλόρια Τόσκα μπήξει το μαχαίρι της στο στήθος του κυνικού Σκάρπια, τραγουδά τη ζωή της με μελαγχολική αναπόληση. Αν και η άρια σηματοδοτεί την ηρεμία πριν από την καταιγίδα, ο φόνος του αντιπάλου της, το σημείο αυτό καμπής στην όπερα του Τζάκομο Πουτσίνι, σημαδεύει επίσης και τη μοίρα της Τόσκας. Η Μαρία Κάλλας, η απόλυτη πριμαντόνα του 20ού αιώνα, τραγούδησε την άρια αυτή πολλές φορές. Καθώς η συνταρακτική ζωή της Κάλλας πάντα γοήτευε τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, η σπουδαία εικαστικός και περφόρμερ αποφάσισε να δημιουργήσει το οπερατικό πρότζεκτ Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας, στο οποίο επτά θάνατοι αναβιώνουν υποδειγματικά επί σκηνής βασισμένοι στις κορυφαίες μουσικές και σκηνικές στιγμές που διαμόρφωσαν τις αντίστοιχες όπερες – όλες τους άριες που ήταν απείρως σημαντικές για τη Μαρία Κάλλας.

Σε επτά μικρού μήκους ταινίες και μαζί με τον Ουίλλεμ Νταφόε, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα πεθάνει επτά φορές, και στο τέλος της παράστασης, με τον αληθινό θάνατο της Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι το 1977, θα βρεθεί στη σκηνή παίζοντας τον εαυτό της.

Εκτός από τις πασίγνωστες άριες από τον 19ο και τον 20ό αιώνα, ο Σέρβος συνθέτης Μάρκο Νικοντίεβιτς συνθέτει πρωτότυπη μουσική, αναδεικνύοντας μέσα από αυτήν το πώς η άνευ όρων αγάπη της Κάλλας για την τέχνη της δεν της επέτρεψε ποτέ τον διαχωρισμό μεταξύ του προσώπου που ήταν επί σκηνής και του προσώπου που ήταν στην πραγματική της ζωή. Η Αμπράμοβιτς σημειώνει: «Για πάνω από 25 χρόνια ήθελα να δημιουργήσω ένα έργο αφιερωμένο στη ζωή και την τέχνη της Μαρίας Κάλλας. Πάντα με γοήτευε η προσωπικότητά της, η ζωή της, ακόμα και ο θάνατός της. Όπως πολλές από τις ηρωίδες της όπερας που δημιούργησε επί σκηνής, έτσι και η ίδια πέθανε από αγάπη. Πέθανε από μια ραγισμένη καρδιά».

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Όπερα • Αναβίωση

Τόσκα

Τζάκομο Πουτσίνι

28, 29, 30, 31 Ιουλίου 2021

Ώρα έναρξης 21.00

Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι

Σκηνοθεσία – Σκηνικά – Κοστούμια Ούγκο ντε Άνα

Αναβίωση σκηνοθεσίας Κατερίνα Πετσατώδη / Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος / Διεύθυνση παιδικής χορωδίας Κωνσταντίνα Πιτσιάκου

Στους βασικούς ρόλους οι Κριστίνε Οπολάις, Μαρσέλο Άλβαρες, Δημήτρης Πλατανιάς, Τσέλια Κοστέα, Ραμόν Βάργκας, Τζωρτζ Πετεάν κ.ά.

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία, Μονωδούς και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η Τόσκα του Τζάκομο Πουτσίνι, μια από τις δημοφιλέστερες όπερες όλων των εποχών, θα παρουσιαστεί από την ΕΛΣ στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Η Φλόρια Τόσκα, μια ντίβα της όπερας, είναι μια γυναίκα παράφορα ερωτευμένη, που ζηλεύει παθολογικά τον σύντροφό της. Ο βαρόνος Σκάρπια, ένας σκοτεινός άνδρας με απόλυτη εξουσία, ηδονίζεται από τον πόνο των θυμάτων του. Ανάμεσα στους δύο βρίσκεται ο εραστής και αγνός πατριώτης Μάριο Καβαραντόσσι, ο οποίος οδηγείται στον θάνατο, όχι για τις ιδέες του, αλλά επειδή κατέχει την Τόσκα, την οποία ποθεί ο Σκάρπια. Η μηχανή είναι καλά στημένη: απ’ τις παγίδες του Σκάρπια δεν θα ξεφύγει κανείς.

Σε αυτό το οπερατικό θρίλερ, που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα το 1900 στη Ρώμη, τα παράφορα πάθη υπογραμμίζονται από την υποβλητική μουσική του Πουτσίνι. Στην Ελλάδα πρωτοπαρουσιάστηκε το 1942 από την ΕΛΣ, με τη Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο.

Η αφηγηματική πλοκή της Τόσκας συμπεριλαμβάνει μια σειρά από ανθρώπινα θεμελιώδη ζητήματα: τον έρωτα, τη ζήλια, τη διεστραμμένη λαγνεία, την πίστη στη φιλία. Και παρά το γεγονός ότι ο θάνατος σφραγίζει το έργο, εντούτοις η ουσία της πλοκής του έργου είναι ο αβίωτος διχασμός της ηρωίδας η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα εφιαλτικό δίλημμα.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους η Τόσκα παραμένει μέχρι σήμερα μια από τις δημοφιλέστερες όπερες, είναι τα χαρακτηριστικά της κεντρικής ηρωίδας. Η Τόσκα αποτελεί το πρότυπο της οπερατικής ντίβας, τόσο με το τραγούδι όσο και με τη συμπεριφορά της. Όλοι της οι χειρισμοί και τα συναισθήματα στοιχειοθετούν το κατεξοχήν οπερατικό στερεότυπο της ματαιόδοξης λυρικής τραγουδίστριας, παραδομένης στα δυνατά της ένστικτα. Πρωταγωνιστεί, είτε βρίσκεται πάνω στη σκηνή είτε πίσω από αυτή.

Παράλληλα, μεγάλο μέρος της γοητείας του έργου οφείλεται στη συναρπαστική διάσταση πολιτικού μελοδράματος που το διατρέχει, καθώς αξιοποιεί ως ιστορικό υπόβαθρο την ταραχώδη περίοδο που ακολούθησε τη Γαλλική Επανάσταση και προηγήθηκε των Ναπολεόντειων Πολέμων, εγκαινιάζοντας έτσι τη μακρά επαναστατική εποχή που σημάδεψε τον ευρωπαϊκό 19ο αιώνα. Η πλοκή αντιπαραθέτει τον αγνό επαναστατικό ιδεαλισμό του ρεπουμπλικανού Καβαραντόσσι στο σαδιστικό, αντεπαναστατικό μένος του βαρόνου Σκάρπια, δικαιώνοντας με το παραπάνω την ένταξη του έργου στο πλαίσιο του επετειακού αφιερώματος της ΕΛΣ στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Ρεσιτάλ

Γιόνας Κάουφμαν

12 Σεπτεμβρίου 2021

Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Ώρα έναρξης 21.00

Μουσική διεύθυνση θ.α.

Με την Ορχήστρα της ΕΛΣ

Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα σπουδαίο καλλιτεχνικό γεγονός διεθνούς εμβέλειας. Ο «βασιλιάς των τενόρων», ο σούπερ σταρ της όπερας, ο συγκλονιστικός ερμηνευτής με τη μοναδική φωνή και την απαράμιλλη σκηνική παρουσία έρχεται –στην απόλυτη ακμή της καριέρας του– για ένα μοναδικό ρεσιτάλ για πρώτη φορά στο Ηρώδειο. Την Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2021, το ελληνικό κοινό θα καλωσορίσει τον Γερμανό τενόρο Γιόνας Κάουφμαν, για τον οποίο κάθε υπερθετικός βαθμός και κάθε αποθεωτική κριτική επιβεβαιώνονται διαρκώς επί σκηνής. Χορηγός του ρεσιτάλ είναι η ROLEX.

Βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας της όπερας για πάνω από είκοσι χρόνια, κάθε εμφάνισή του αποτελεί γεγονός, όχι μόνο για τον στενό κύκλο της όπερας, αλλά και για το μεγάλο κοινό της μουσικής, κάθε ντεμπούτο του κινητοποιεί χιλιάδες φίλους του που ταξιδεύουν να τον δουν, κάθε ερμηνεία του γίνεται αντικείμενο μελέτης, κάθε δίσκος που κυκλοφορεί γίνεται μπεστ σέλερ, και τα εισιτήρια για τις παραστάσεις στις οποίες πρωταγωνιστεί εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ώρες. Ο Γιόνας Κάουφμαν είναι ένας τραγουδιστής-φαινόμενο, που έχει αποδείξει μέσα στο πέρασμα του χρόνου τη μοναδική του αξία και τη διαχρονικότητά του.

Η ανοδική πορεία του ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και ήδη το 2006 με το ντεμπούτο του στη Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης ως Αλφρέντο στην Τραβιάτα ονομάστηκε από κοινό και κριτικούς ο «νέος βασιλιάς των τενόρων» και αναγνωρίστηκε ως ο απόλυτος σταρ της όπερας.

Χάρη στις μοναδικές δυνατότητες και ξεχωριστές ποιότητες της φωνής του και με τις πολύ προσεκτικές του επιλογές, ο Κάουφμαν έχει κατακτήσει ένα πολύ ευρύ ρεπερτόριο και έχει ερμηνεύσει συγκλονιστικά τους πιο σημαντικούς ρόλους του γαλλικού, του ιταλικού και του γερμανικού ρεπερτορίου της όπερας. Την ίδια στιγμή, με τις απαράμιλλες υποκριτικές του ικανότητες έχει δώσει νέα σκηνική υπόσταση σε απαιτητικούς οπερατικούς ρόλους, ανάγοντας τις ερμηνείες του σε σημείο αναφοράς για την τέχνη της όπερας σήμερα.

Οι πολυάριθμες βραβεύσεις του, οι επιτυχημένες παραγωγές στις οποίες έχει πρωταγωνιστήσει, τα μοναδικά ρεσιτάλ σε όλο τον κόσμο, οι ηχογραφήσεις του και τα DVD του που κυκλοφορούν έχουν κάνει την τέχνη του προσβάσιμη ακόμα και στον πιο απομακρυσμένο θεατή. Η εμπειρία όμως να βλέπει και να ακούει κανείς ζωντανά αυτόν τον σπουδαίο καλλιτέχνη παραμένει αξεπέραστη.

Χορηγός ρεσιτάλ ROLEX

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Συναυλία βραβευθέντων έργων Διαγωνισμού Σύνθεσης Λυρικού Τραγουδιού

1821, Ελληνική Επανάσταση και μελοποιημένη ποίηση

Μια συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών

17 Σεπτεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ

Μουσική διεύθυνση Μίλτος Λογιάδης

Με την Ορχήστρα της ΕΛΣ

Η Εθνική Λυρική Σκηνή συνεργάζεται για πρώτη φορά με το ιστορικό σωματείο της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών (έτος ίδρυσης: 1931), που αποτελεί και το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Οργανισμού Σύγχρονης Μουσικής (ISCM) σε μια σειρά κοινών δράσεων, η πρώτη από τις οποίες είναι ο Διαγωνισμός Σύνθεσης Λυρικού Τραγουδιού με θέμα «1821, Ελληνική Επανάσταση και μελοποιημένη ποίηση» τιμώντας την επέτειο των 200 ετών.

Οι δημιουργοί καλούνται να μελοποιήσουν ποιητικά κείμενα της επιλογής τους που αναφέρονται στην Ελληνική Επανάσταση. Ο διαγωνισμός είναι ανοικτός χωρίς όριο ηλικίας για τους Έλληνες και ελληνικής καταγωγής συνθέτες.

Περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες συνθέσεων (α. Φωνή και πιάνο, β. Φωνή και σύνολο δωματίου, γ. Φωνή και ορχήστρα) και σε καθεμία από αυτές θα δοθούν δύο βραβεία: 1ο βραβείο ύψους 3.000 ευρώ και 2ο βραβείο ύψους 2.000 ευρώ.

Τα βραβευμένα έργα θα παρουσιαστούν στη συναυλία της 17ης Σεπτεμβρίου 2021 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ.

Οι δράσεις που θα ακολουθήσουν με τη συνέργεια των δύο φορέων θα ανακοινωθούν σύντομα και θα περιλαμβάνουν εκπαιδευτικούς στόχους καθώς και κοινό εορτασμό των 80 και των 90 ετών από την ίδρυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών αντίστοιχα.

Πρόγραμμα εικαστικών εγκαταστάσεων • Νέα παραγωγή

Κύκλος Μουσική και Εικαστικές τέχνες, σε συμπαραγωγή με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ

The Artist on the Composer

Δεύτερη ανάθεση Γιώργος Λάνθιμος

Σεπτέμβριος 2021 / Ώρες έναρξης 20.00 & 21.30

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Παραγωγή – Σενάριο – Σκηνοθεσία Γιώργος Λάνθιμος

Συμμετέχουν οι ηθοποιοί Έμμα Στόουν και Νταμιάν Μποννάρ

Σκηνικά Άννα Γεωργιάδου / Κοστούμια Άγγελος Μέντης

Διεύθυνση φωτογραφίας Θοδωρής Μιχόπουλος

Μοντάζ Γιώργος Μαυροψαρίδης

Executive producer στην Ελλάδα Ελένη Κοσσυφίδου

Executive producer Ρεμπέκκα Σκίννερ – Superprime Films

Επιμέλεια προγράμματος The Artist on the Composer Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ) – Ελίνα Κουντούρη (Διευθύντρια ΝΕΟΝ)

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Μετά την πρώτη πολύ επιτυχημένη εγκατάσταση του Νίκου Ναυρίδη, το πρόγραμμα The Artist on the Composer, μια τριετής συνεργασία μεταξύ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ (www.neon.org.gr) φέρνει στην Ελλάδα τον σπουδαίο Έλληνα σκηνοθέτη με τη διεθνή αναγνώριση Γιώργο Λάνθιμο.

Όπως από την αρχή είχε ανακοινωθεί από την ΕΛΣ και τον ΝΕΟΝ, το πρόγραμμα The Artist on the Composer διασυνδέει πρωτοπόρους σύγχρονους εικαστικούς και σκηνοθέτες ή/και παραγωγούς ταινιών με τη «ζωντανή» εκτέλεση ορχηστρικής μουσικής. Μέσα από έργα που αποτελούν καρπούς νέων αναθέσεων, κάθε καλλιτέχνης συνομιλεί με έργα κλασικών συνθετών, απαλλαγμένος από τις συνήθεις οπερατικές συμβάσεις και την αφήγηση, πραγματοποιώντας άνοιγμα προς ένα κοινό που μπορεί να μην έχει ασχοληθεί προηγουμένως με την όπερα.

Ο Γιώργος Λάνθιμος αποδέχτηκε με ενθουσιασμό την πρόταση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργου Κουμεντάκη και της Διευθύντριας του ΝΕΟΝ Ελίνας Κουντούρη –οι οποίοι θα έχουν από κοινού και την επιμέλεια του προγράμματος– να δημιουργήσει μια ταινία μικρού μήκους η οποία θα προβληθεί στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος με τη συνοδεία μουσικών συνόλων.

O πολυβραβευμένος Έλληνας σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος θεωρείται σήμερα ένας από τους πιο περιζήτητους δημιουργούς στον παγκόσμιο κινηματογράφο με αναγνωρίσιμο στίγμα και απολύτως προσωπική γραφή. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία Κινέττα παρουσιάστηκε στα κινηματογραφικά φεστιβάλ του Τορόντο και του Βερολίνου. Με τον Κυνόδοντα κατέκτησε τις Κάννες, όπου κέρδισε το βραβείο «Ένα κάποιο βλέμμα» και έλαβε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Οι Άλπεις έλαβαν βραβείο σεναρίου στη Βενετία, ενώ ο Αστακός παρουσιάστηκε στις Κάννες και έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου. Το βραβείο καλύτερου σεναρίου στις Κάννες απέσπασε και η επόμενή του ταινία Ο θάνατος του ιερού ελαφιού. Η τελευταία ταινία του Η ευνοούμενη τον έφερε στο κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος: ξεκίνησε την αποθεωτική της πορεία στο Φεστιβάλ Βενετίας, έλαβε 10 υποψηφιότητες για Όσκαρ, 12 για BAFTA, κέρδισε Χρυσή Σφαίρα και οι εισπράξεις της παγκοσμίως άγγιξαν τα 100.000.000 δολάρια.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Όπερα • Αναβίωση

Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ

Ντμίτρι Σοστακόβιτς

10, 14, 17, 20, 23 Οκτωβρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Βασίλης Χριστόπουλος

Σκηνοθεσία Φανί Αρντάν

Σκηνικά Τομπίας Χόαϊζελ / Κοστούμια Μιλένα Κανονέρο, Πέτρα Ράινχαρτ

Κινησιολογία Κολεκτίβα (ΛΑ)ΟΡΝΤ – Μαρίν Μπρυττί, Ζονατάν Ντεμπρουέρ, Αρτύρ Αρέλ

Φωτισμοί Λούκα Μπιγκάτσι / Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Με την Εύα-Μαρία Βέστμπρουκ, τον Σεργκέι Σεμισκούρ και τον Γιάννη Γιαννίση στους βασικούς ρόλους / Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και Μονωδούς της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Βασισμένη σε νουβέλα του Νικολάι Λεσκόφ, η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ του Ντμίτρι Σοστακόβιτς ασχολείται με τη θέση της γυναίκας στην επαρχιακή προεπαναστατική Ρωσία. Ταυτόχρονα, ο Σοστακόβιτς σατιρίζει με μεγάλη οξυδέρκεια θεσμούς της ίδιας εποχής, όπως η εκκλησία και η τσαρική αστυνομία. Η υπόθεση αφορά την Κατερίνα Ισμαήλοβα, σύζυγο ευκατάστατου εμπόρου, η οποία νιώθει παραμελημένη και εγκλωβισμένη στον γάμο της. Ερωτεύεται έναν από τους εργάτες του αγροκτήματός της και για χάρη του φτάνει ως τον φόνο του πεθερού και του συζύγου της. Η Κατερίνα παντρεύεται τον αγαπημένο της, όμως οι φόνοι αποκαλύπτονται και το ζευγάρι συλλαμβάνεται. Στον δρόμο για τη Σιβηρία η Κατερίνα αρπάζεται με μια νέα υποψήφια ερωμένη του συζύγου της και μαζί της παρασύρεται από τα παγωμένα νερά του ποταμού.

Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς γεννήθηκε το 1906 στην Αγία Πετρούπολη και αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα. Η σχέση του με το σοβιετικό καθεστώς ιδιαίτερα κατά τη σταλινική περίοδο δεν υπήρξε εύκολη, καθώς το ύφος του δεν συμβάδιζε με τις ντιρεκτίβες περί τέχνης και δύο φορές κατηγορήθηκε επίσημα για φορμαλισμό. Επηρεάστηκε από τα νεοκλασικά έργα του Ίγκορ Στραβίνσκι και στα συμφωνικά του έργα από τη γλώσσα του Γκούσταφ Μάλερ, διαμόρφωσε όμως ένα απολύτως αναγνωρίσιμο προσωπικό πολυστιλιστικό ιδίωμα. Συνέθεσε έργα κάθε είδους, ανάμεσα στα οποία 15 Συμφωνίες, 6 Κοντσέρτα, 15 Κουαρτέτα εγχόρδων, χορωδιακά έργα, μουσική για μπαλέτο και για τον κινηματογράφο, έργα για πιάνο, κύκλους τραγουδιών και οπερέτες. Ολοκλήρωσε δύο όπερες, τη Μύτη (1930) και τη Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ (1934, β΄ γραφή ως Κατερίνα Ισμαήλοβα, 1962) ενώ άφησε προσχέδια για αρκετές ακόμα.

Ο Σοστακόβιτς ήταν από την αρχή σαφής ως προς την πρόθεσή του να εμφανίσει τη δολοφόνο πρωταγωνίστρια της όπεράς του ως θύμα. Ωμά ρεαλιστική στις σκηνές δράσης, στις ερωτικές σκηνές και κατά τη διάρκεια του φόνου του Ζινόβι, η μουσική είναι έντονα ποιητική μέσα στην αγριότητά της. Το έργο δεν ξεχωρίζει μονάχα για την ωμότητα και τη σκληρότητά του, αλλά είναι εξίσου βαθιά συγκινητικό, όχι μόνο στην τελική σκηνή του, η οποία συνοψίζει αιώνες πόνου και στέρησης στη Ρωσία. Η σπουδαία Φανί Αρντάν, στην πρώτη σκηνοθεσία όπερας στην καριέρα της, σημειώνει: «Η Λαίδη Μάκβεθ μάς προτάσσει έναν καθρέφτη. Και κοιταζόμαστε. Η Λαίδη Μάκβεθ είναι το άγριο είδωλό μας, ατίθασο και ελεύθερο. Πώς ζει το κομμάτι του εαυτού μας που αντιστέκεται στους νόμους, μέσα σε μια κοινωνία συμβατική και ομοιόμορφη; Το να αγαπάς τους εγκληματίες είναι ένα ρίσκο. Κι εγώ το παίρνω. Αγαπώ την Κατερίνα Ισμαήλοβα».

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Συναυλία

Κύκλος Μίκης Θεοδωράκης

Άξιον Εστί

Μίκης Θεοδωράκης

27, 29 Οκτωβρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Στάθης Σούλης

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και Μονωδούς της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η εκτέλεση του Άξιον Εστί από τις δυνάμεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο πλαίσιο του εορτασμού των διακοσίων ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης δεν μπορεί παρά να έχει έναν ακαταμάχητα συμβολικό χαρακτήρα. Καρπός της γόνιμης και εν πολλοίς ευφορικής περιόδου των αρχών της δεκαετίας του ’60, κατά την οποία το τραύμα του Εμφυλίου υποχωρούσε σταδιακά στο παρελθόν και νέες συλλογικότητες αναζητούσαν ενθουσιωδώς την πολιτιστική τους έκφραση, το έργο του Μίκη Θεοδωράκη με τον πρωτοφανή προσδιορισμό «λαϊκό ορατόριο», βασισμένο στο ποιητικό έργο ζωής του Οδυσσέα Ελύτη, αποτέλεσε όχι μόνο ένα ορόσημο στη νεοελληνική μουσική και τη σταδιοδρομία του δημιουργού του («ένα τέρμα που συγχρόνως είναι (πρέπει να είναι) και μια αρχή», όπως γράφει ο ίδιος), αλλά ταυτόχρονα και μια οριακά επαναστατική χειρονομία ώσμωσης ανάμεσα στο αισθητικό και το πολιτικό, τη διανόηση και τον λαό, την τέχνη και τη ζωή.

Γραμμένο μετά από παραίνεση του Ελύτη την περίοδο 1960-61 και σε συνέχεια της τολμηρής στροφής του Θεοδωράκη στη λαϊκή μουσική με τη μελοποίηση του Επιτάφιου του Γιάννη Ρίτσου, το Άξιον Εστί δισκογραφήθηκε και παρουσιάστηκε δημόσια μόλις το 1964 – χρονιά του διεθνούς φαινομένου του Ζορμπά και της εκλογής του συνθέτη ως βουλευτή της ΕΔΑ στη Β΄ Πειραιώς, περιφέρεια του δολοφονημένου Γρηγόρη Λαμπράκη. Η καθυστέρηση οφειλόταν στην αναζήτηση εκ μέρους του συνθέτη της εύθραυστης ισορροπίας που απαιτούσε η αποτολμούμενη σύνθεση του λαϊκότροπου υλικού με την ευρωπαϊκή παράδοση. Την ίδια περίοδο, εξάλλου, ο Θεοδωράκης επιδιδόταν στην προοδευτική και υπομονετική εργασία εξοικείωσης του ανειδίκευτου κοινού με τη συμφωνική αισθητική διαμέσου της δραστηριότητας της Μικρής Ορχήστρας Αθηνών, που ο ίδιος ίδρυσε το 1962.

Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε και αναδείχθηκε απροσδόκητα στο εμπορικότερο απ’ όλα τα έργα του. Η επιτυχία όφειλε, αδιαμφισβήτητα, πολλά στο καλλιτεχνικό όσο και συμβολικό βάρος των συντελεστών της πρώτης εκτέλεσης: του ηθοποιού Θόδωρου Δημήτριεφ στο μέρος του βαρύτονου-Ψάλτη, του Γρηγόρη Μπιθικώτση-λαϊκού τραγουδιστή και του Μάνου Κατράκη-Αναγνώστη. Παράλληλα, η φόρμα του έργου, που διατηρεί τις αναλογίες και την υφολογική τριχοτόμηση του ποιήματος του Ελύτη ανατρέχοντας ταυτόχρονα στα δομικά πρότυπα τόσο των Παθών του Μπαχ όσο και της Ορθόδοξης Θείας Λειτουργίας, το κατατάσσει σε ένα αξιόλογο σώμα ευρωπαϊκών έργων των μέσων του 20ού αιώνα που συνδυάζουν τις νεοκλασικές και θρησκευτικές αναφορές με την επίκαιρη ιδεολογική διαπραγμάτευση, όπως το Ένα παιδί του καιρού μας του Μάικλ Τίππετ και το, εντελώς σύγχρονο, Πολεμικό Ρέκβιεμ του Μπέντζαμιν Μπρίττεν.

Κιβωτός της «μνήμης του λαού», αλλά και έντεχνο αποτύπωμα μιας εποχής, το Άξιον Εστί παραμένει ένα έργο προκλητικό, ενεργό και ανοιχτό σε νέες, απρόσμενες ερμηνευτικές προσεγγίσεις.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Ρεσιτάλ

Σόνια Γιόντσεβα

4 Νοεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Μουσική διεύθυνση Φραντσέσκο Τσάμπα

Με την Ορχήστρα της ΕΛΣ

Η Εθνική Λυρική Σκηνή και η ένωση «Μαζί για το Παιδί» παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη σπουδαία σταρ της όπερας Σόνια Γιόντσεβα, η οποία θα δώσει ένα μοναδικό ρεσιτάλ στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, με άριες από όπερες του Τζάκομο Πουτσίνι.

Η υψίφωνος Σόνια Γιόντσεβα έχει αναγνωριστεί ως μια από τις πιο καταξιωμένες και συναρπαστικές ερμηνεύτριες της γενιάς της.

Αφότου σπούδασε πιάνο και φωνητική στην ιδιαίτερη πατρίδα της, το Πλόβντιφ, δίπλα στη Νέλλυ Κόιτσεβα, απέκτησε τον μεταπτυχιακό της τίτλο στη Γενεύη, σπουδάζοντας με την Ντανιέλ Μπορστ. Η Σόνια είναι απόφοιτος της ακαδημίας Le Jardin des Voix του Ουίλλιαμ Κρίστι.

Στις κορυφαίες στιγμές της καριέρας της συμπεριλαμβάνονται οι νέες παραγωγές της Τόσκας και του Οθέλλου στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, όπου ερμήνευσε επίσης τον ρόλο του τίτλου στα έργα Λουίζα Μίλλερ, Τραβιάτα και Γιολάντα, αλλά και τη Μιμή στην Μποέμ και την Τζίλντα στον Ριγολέττο. Ερμήνευσε επίσης τον ρόλο του τίτλου στις όπερες Νόρμα (νέα παραγωγή) και Τραβιάτα, τη Μαργαρίτα στον Φάουστ, την Αντωνία στα Παραμύθια του Χόφμαν, τη Μικαέλα στην Κάρμεν, τη Μιμή και τη Μουζέττα στην Μποέμ στη σκηνή του Κόβεντ Γκάρντεν της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου. Συμμετείχε ακόμα στον Πειρατή (νέα σκηνοθεσία) και στην Μποέμ (Μιμή) στη Σκάλα του Μιλάνου, στη Στέψη της Ποππαίας (νέα παραγωγή) στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ, σε νέες παραγωγές της Μήδειας και της Τραβιάτας στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου, και του Ντον Κάρλος, της Μποέμ και της Γιολάντας στην Όπερα του Παρισιού, όπου εμφανίστηκε επίσης και στην Τραβιάτα και στη Λουτσία ντι Λαμμερμούρ.

Πρόσφατα τραγούδησε την Τόσκα στην Κρατική Όπερα της Βαυαρίας στο Μόναχο και στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου, τη Bιολέττα (Τραβιάτα) στο Φεστιβάλ του Μουσικού Μάη της Φλωρεντίας, τη Μήδεια στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου, και τη Mιμή (Μποέμ) στο Κόβεντ Γκάρντεν. Τραγούδησε επίσης στον Πειρατή στο Θέατρο Ρεάλ της Μαδρίτης, στον Οθέλλο στο Μπάντεν-Μπάντεν και το Βερολίνο, στη Γιολάντα και τον Οθέλλο στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης.

Συμμετείχε ακόμη στο εναρκτήριο γκαλά της καλλιτεχνικής περιόδου 2020/21 στη Σκάλα του Μιλάνου, σε χριστουγεννιάτικη συναυλία υπό τον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο της Γερμανίας η οποία αναμεταδόθηκε από τη γερμανική τηλεόραση, στο Γκαλά Αιώνιας Μουσικής της Rolex στο Βερολίνο, στη Συναυλία του Παρισιού 2020, καθώς και σε γκαλά και σόλο συναυλίες στο Ζάλτσμπουργκ, τη Μαδρίτη, το Μόντε Κάρλο, τη Βουδαπέστη, την Πόλη του Μεξικού, τη Βερόνα και την Αμβέρσα.

H Σόνια Γιόντσεβα δισκογραφεί αποκλειστικά με τη Sony Classical, ενώ είναι global ambassador της Rolex.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Τα έσοδα από το ρεσιτάλ θα δοθούν για τους σκοπούς της ένωσης «Μαζί για το Παιδί»

Όπερα για όλη την οικογένεια • Νέα παραγωγή

Τα μαγικά μαξιλάρια

Γιώργος Δούσης / Ευγένιος Τριβιζάς

14, 21, 28 Νοεμβρίου & 12, 17, 19, 24, 26, 28, 31 Δεκεμβρίου 20212, 21, 22, 23 Ιανουαρίου 2022

Ώρα έναρξης 11.00 (πρωινές παραστάσεις & Κυριακή) / 18.30 (απογευματινές παραστάσεις)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική Γιώργος Δούσης

Λιμπρέτο Ευγένιος Τριβιζάς

Μουσική διεύθυνση Νίκος Βασιλείου

Σκηνοθεσία Νατάσα Τριανταφύλλη

Σκηνικά – Κοστύμια Τίνα Τζόκα

Με μικρό μουσικό σύνολο

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Μια φορά κι έναν καιρό, σε μια μακρινή χώρα που την έλεγαν Ουρανούπολη, βασίλευε ένας μισητός άρχοντας, ο Αρπατίλαος ο πρώτος. Μ’ ένα φτερό από κοράκι έγραφε νόμους, νόμους απαίσιους και φοβερούς. Νόμους που ανάγκαζαν τους υπηκόους του να δουλεύουνε ασταμάτητα στα ορυχεία. Νόμους που καταργούσαν τις Απόκριες, τα διαλείμματα των σχολείων, τα πάρτι των γενεθλίων και τις Κυριακές. Νόμους που όριζαν ότι όλα τα λούνα παρκ και οι παιδικές χαρές έπρεπε να κλείσουν και στη θέση τους να στηθούν πέτρινες φυλακές. Έτσι, παρότι είχε βγάλει πάνω από πενήντα νόμους που όριζαν ότι έπρεπε να τον αγαπάνε μέχρι σκασμού, δεν είναι ν’ απορεί κανείς που οι Ουρανουπολίτες αντιπαθούσαν φοβερά τον Αρπατίλαο. «Δεν σας αγαπάνε, επειδή τα βράδια ονειρεύονται…» εξήγησε ο μυστικοσύμβουλος Σαυρίλιος Βρισελιέ. Κι εφτά βδομάδες κι εφτά μέρες αργότερα, παρουσίασε τη νέα καταχθόνια εφεύρεσή του, που θα απάλλασσε μια και καλή τον Αρπατίλαο από τα όνειρα των υπηκόων του: τα μαγικά, εφιαλτικά μαξιλάρια. Μα ο Αρπατίλαος και το παλάτι του δεν λογάριασαν την αντίσταση των παιδιών της Ουρανούπολης…

Το διάσημο, πολυμεταφρασμένο και πολυβραβευμένο έργο του Ευγένιου Τριβιζά, μετά από μακρά σταδιοδρομία ως μυθιστόρημα και θεατρικό, διασκευάζεται από τον ίδιο τον συγγραφέα για πρώτη φορά σε όπερα για όλη την οικογένεια. Η μουσική του Γιώργου Δούση, πλούσια σε συναισθήματα, περιπλανιέται απολαυστικά στα σοκάκια της Ουρανούπολης δίνοντας σάρκα και οστά σε μια χούφτα αξέχαστους χαρακτήρες ενώ η σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη αναζητά τον ποιητικό πυρήνα και την απελευθερωτική δύναμη ενός λυτρωτικού και ανεξάντλητου παραμυθιού. Ενταγμένη στο αφιέρωμα για τα διακόσια χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, η παραγωγή των Μαγικών μαξιλαριών έρχεται για να εξυμνήσει τη φωτεινή δύναμη της αντίστασης σε κάθε απολυταρχία και σκοταδιστική τυραννία, θυμίζοντάς μας πως «ό,τι κι αν μας πάρουν, πάντα κάτι μένει που κανείς δεν το αγγίζει, κανείς δεν μας το παίρνει… Ελπίδα, όαση, παρηγοριά μας, θησαυρός στη συμφορά μας, μένουνε τα όνειρά μας».

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Χορηγός παράστασης Ελληνικά Πετρέλαια

Μπαλέτο • Νέα παραγωγή

Κύκλος Μίκης Θεοδωράκης

Ζορμπάς

Μίκης Θεοδωράκης

27, 28 Νοεμβρίου & 12, 19, 22, 24, 29, 31 Δεκεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30 – 31 Δεκεμβρίου 19.00)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Χορογραφία – Σκηνικά Κωνσταντίνος Ρήγος

Μουσική διεύθυνση Ηλίας Βουδούρης

Συνεργάτιδα αρχιτέκτονας Μαίρη Τσαγκάρη

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και το Μπαλέτο της ΕΛΣ

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Το εμβληματικότερο χορευτικό έργο του ρεπερτορίου της ΕΛΣ (και σημείο αναφοράς της διεθνούς της παρουσίας) επιστρέφει πλήρως ανανεωμένο σε νέα χορογραφία του διευθυντή του Μπαλέτου της Κωνσταντίνου Ρήγου, διεκδικώντας εκ νέου τη διαχρονικότητα ενός από τα ανθεκτικότερα ορόσημα της ελληνικότητας.

Το βλέμμα του ξένου απέναντι στην υπερβατική υπόσχεση της ελληνικότητας αποτελεί ένα από τα σημαντικά μοτίβα της νεότερης πολιτιστικής ιστορίας – ήδη από την εποχή του φιλελληνικού κινήματος, που επηρέασε καθοριστικά την προετοιμασία και έκβαση της Επανάστασης του 1821. Διόλου απροσδόκητα, η αμφιταλάντευση ανάμεσα στις «απολλώνιες», ευρωπαϊκές αξίες και τη διονυσιακή διάσταση του ελληνισμού σημάδεψε την πνευματική διαδρομή πλήθους Ελλήνων δημιουργών, μεταξύ τον οποίων του Νίκου Καζαντζάκη, λογοτεχνικού «πατέρα» της μορφής του Αλέξη Ζορμπά (μυθοπλαστικής μετάπλασης του υπαρκτού προσώπου του Γιώργη Ζορμπά), και του Μίκη Θεοδωράκη, μουσικοσυνθέτη της ομώνυμης, εξαιρετικά επιτυχημένης κινηματογραφικής ταινίας του 1964 σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη. Η ταινία προσέφερε στο παγκόσμιο κοινό όχι μόνο τη φιγούρα του Άντονυ Κουίν ως αρχετυπικού «Έλληνα» που αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της ζωής με το κρασί και τον χορό αλλά και (χάρη στο αξέχαστο μουσικό θέμα του Θεοδωράκη και τη χορογραφία του Γιώργου Προβιά, βασισμένη σε χορογραφικά μοτίβα του χασάπικου) ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σημεία της ελληνικότητας ανά την υφήλιο: τον «λαϊκό» (όσο και κατασκευασμένο) χορό με το τεχνητό όνομα «συρτάκι».

Βασισμένος στη μουσική της ταινίας, αλλά ενσωματώνοντας επιπλέον υλικό από τα νεανικά συμφωνικά έργα του Ελληνική Αποκριά και Συρτός Χανιώτικος, ο Μίκης Θεοδωράκης ολοκληρώνει το 1988 το μπαλέτο Ζορμπάς, «το πιο αντιπροσωπευτικό [του] έργο», σύμφωνα με τον ίδιο, όπου συντίθενται μεθοδικά οι ποικίλες συνιστώσες της πολυσχιδούς καλλιτεχνικής του προσωπικότητας: η δημοτική μουσική της Κρήτης, το ελληνικό λαϊκό τραγούδι και η συμφωνική ευρωπαϊκή τεχνογνωσία. Το μπαλέτο, στη χορογραφία του Λόρκα Μασσίν, ξεκίνησε τη θριαμβευτική πορεία του από την Αρένα της Βερόνας για να ενταχθεί κατόπιν στο ρεπερτόριο του Μπαλέτου της ΕΛΣ και να κατακτήσει στη συνέχεια τις διεθνείς σκηνές. Η νέα προσέγγιση του Κωνσταντίνου Ρήγου, χωρίς να προδίδει τον μυθοποιητικό τόνο του κόσμου των Θεοδωράκη / Κακογιάννη, επιχειρεί να επανασυνδεθεί με το φιλοσοφικό περιεχόμενο του αυθεντικού μυθιστορήματος του Καζαντζάκη και να φέρει το έργο πλησιέστερα στο χοροθεατρικό λεξιλόγιο του σήμερα, προτείνοντας εντέλει έναν θεαματικό, ολόφρεσκο και επικαιροποιημένο Ζορμπά για τον 21ο αιώνα.

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Χορηγός παράστασης Alpha Bank

Συναυλία

Η Αμερικανική Επανάσταση μέσα από την κινηματογραφική μουσική

5, 7 Δεκεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση θ.α.

Καλλιτεχνική επιμέλεια Παναγής Παγουλάτος

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

«Αι αρεταί σας, ω Αμερικανοί, μας προσεγγίζουν εις εσάς, μ’ όλον ότι μας χωρίζουν ευρύταται θάλασσαι. Ημείς σας νομίζομεν πλησιεστέρους παρά τα γειτονεύοντα με ημάς έθνη, και σας έχομεν φίλους και συμπολίτας και αδελφούς, διότι είσθε δίκαιοι, φιλάνθρωποι και γενναίοι… Αποφασίζοντες να ζήσωμεν ή ν’ αποθάνωμεν διά την ελευθερίαν, συρόμεθα προς εσάς από δικαίαν συμπάθειαν· διότι εις τον τόπον σας εδιάλεξε να κατοική η ελευθερία, από μόνους εσάς λατρευομένη καθώς ελατρεύετο από τους πατέρες μας…» Έτσι έγραφε το 1821 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης στον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Τζων Κουίνσυ Άνταμς, συνοψίζοντας σε λίγες λέξεις το διαδεδομένο αίσθημα συγγένειας που ανήγαγε την Αμερικανική Επανάσταση σε προγονικό συμβάν και πηγή έμπνευσης όχι μόνο για τον ελληνικό εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα, αλλά και για ολόκληρη την –κατά Χόμπσμπωμ– ευρωπαϊκή «εποχή των επαναστάσεων».

Επική στην εμβέλειά της και θεαματική στις δραματικές της μεταπτώσεις, η Αμερικανική Επανάσταση αποτέλεσε το θέμα ή τον ιστορικό περίγυρο ενός τεράστιου αριθμού κινηματογραφικών ταινιών, τόσο εντός όσο και εκτός της επίσημης χολλυγουντιανής παραγωγής. Πολλές από αυτές είχαν την τύχη να επενδυθούν με μουσικές συνθέσεις συμφωνικής αισθητικής, εξαιρετικής ποιότητας και μεγαλόπνοης έμπνευσης, χάρη στην καλλιτεχνική συμβολή διακεκριμένων συνθετών που βραβεύτηκαν επανειλημμένα με Όσκαρ ή άλλα σημαντικά βραβεία.

Μέσα από τις συνθέσεις δεξιοτεχνών συνθετών (όπως οι Τζων Κοριλιάνο, Τζων Ουίλλιαμς, Χανς Τσίμμερ, Μαξ Στάινερ, Μπέρναρντ Χέρμαν κ.ά.) από ολόκληρη την ιστορία της «έβδομης τέχνης» –μιας τέχνης που καθόρισε την αμερικανική πολιτιστική ιστορία σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα ως τις μέρες μας διασκελίζοντας με μοναδικό τρόπο τις περιοχές του δημοφιλούς και του λόγιου–, η Εθνική Λυρική Σκηνή αποδίδει φόρο τιμής σε μια επανάσταση που προηγήθηκε μεν της Ελληνικής, οδήγησε ωστόσο στην κατάρτιση ενός συνταγματικού μοντέλου πολιτειακής διακυβέρνησης βασισμένου στα πρότυπα και ιδεώδη της αρχαιοελληνικής δημοκρατίας.

Με την υποστήριξη της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, για τον εορτασμό των 200 Χρόνων Φιλίας μεταξύ της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021 Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

 

Πρόγραμμα Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής

Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής τιμά τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης με ένα εκτενές και ευφάνταστο επετειακό πρόγραμμα που καλύπτει το σύνολο του αφιερωματικού έτους και υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Πλήθος αξιόλογων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών της μουσικής, του θεάτρου, του κινηματογράφου, των πολυμέσων, του χορού και των εικαστικών υλοποιούν πρωτόφαντες καλλιτεχνικές συνθέσεις και τολμηρές εννοιολογήσεις με κεντρικό –αλλά όχι αποκλειστικό– άξονα τη φόρμα του σύγχρονου μουσικού θεάτρου, τόσο εντός του χώρου της Εναλλακτικής Σκηνής όσο και σε απροσδόκητους εξωθεατρικούς χώρους.

Αναθέσεις της Εναλλακτικής Σκηνής που φιλοδοξούν να αφήσουν το σημάδι τους στη γόνιμη καλλιτεχνική ζύμωση γύρω από το σύγχρονο και διαχρονικό νόημα της επετείου του 1821 περιλαμβάνουν τις μουσικοθεατρικές παραγωγές Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι των Μιχαήλ Μαρμαρινού και Ακύλλα Καραζήση, Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας των Μάρθας Μαυροειδή, Μάρως Βασιλειάδου και Μαρίας Μαγκανάρη, Μάρθα: Μια ιστορία από το Μεσολόγγι των Νίκου Ξυδάκη και Διονύση Καψάλη και Καποδίστριας: Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής της Καλλιόπης Τσουπάκη, την κινηματογραφική ταινία-εγκατάσταση Η πόλη και η πόλη των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα, την πολυμεσική παρουσίαση Set in Time in Space του Γιώργου Πούλιου και τη συναυλία Το φλάουτο του Ρήγα: Από την απολυταρχία στην Επανάσταση των Δημήτρη Κούντουρα και Πάνου Ηλιόπουλου.

Ο κύριος όγκος των επετειακών αναθέσεων της Εναλλακτικής Σκηνής εντάσσεται σε τρεις μεγάλους θεματικούς κύκλους. Ο πρώτος κύκλος, Ωδές στον Βύρωνα, σε επιμέλεια του συνθέτη Αλέξανδρου Μούζα, αποδίδει φόρο τιμής στον εμβληματικό ρομαντικό ποιητή και φιλέλληνα Λόρδο Μπάιρον. Ο κύκλος περιλαμβάνει τις νέες μουσικοθεατρικές παραγωγές Σκιές στον Άδη του Αλέξανδρου Μούζα, Ask Ada του Γιάννη Κυριακίδη και Ο αέρας της Ελλάδας του Γιώργου Τσοντάκη, τη συναυλία The Cornelian Secret με νέα έργα των Γιάννη Αγγελάκη, Ασπασίας Νασοπούλου και Ορέστη Παπαϊωάννου, τις Εβραϊκές μελωδίες των Μπάιρον και Άιζακ Νέιθαν και τη μουσική παράσταση θεάτρου σκιών του Άθω Δανέλλη Ο Βύρων στην Ελλάδα. Ο δεύτερος κύκλος, Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων, σκιαγραφεί τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας στην Επανάσταση του 1821 και περιλαμβάνει το ορατόριο Jus soli του Τούρκου συνθέτη Καμράν Ιντζέ και τις μουσικοθεατρικές παραγωγές Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις: Αϊτή / Ελλάδα / 1821 και Περιηγητικά του Κωνσταντίνου Χατζή, ενώ στον νέο, τριετή κύκλο Μίκη Θεοδωράκη εντάσσεται ο κύκλος τραγουδιών Ασίκικο Πουλάκη.

Ξεχωριστή θέση στο επετειακό πρόγραμμα της Εναλλακτικής Σκηνής έχουν τα δύο μεγάλα επιμελητικά πρότζεκτ Synthesis, σε επιμέλεια της χορογράφου Τζένης Αργυρίου και του εικαστικού Βασίλη Γεροδήμου, και A Greek Songbook, σε επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή, που υλοποιούνται με τη συνεργασία δεκάδων δημιουργών, ερευνητών και ερμηνευτών, μεταξύ των οποίων οι Μηνάς Αντύπας, Κωνσταντίνος Βήτα, Χριστιάνα Γαλανοπούλου, Σαβίνα Γιαννάτου, Φοίβος Δεληβοριάς, Σοφία Ζαφειρίου, Φάνης Ζαχόπουλος, Nalyssa Green, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Coti K., Δημήτρης Καμαρωτός, Παύλος Κατσιβέλης, Άρμιν Κέρμπερ, Απόστολος Κίτσος, Πέτρος Κλαμπάνης, Χαρά Κότσαλη, Λόλεκ, Μπάμπης Μακρίδης, Ερμής Μαλκότσης, Σοφία Μαυραγάνη, Μιγέλ Άνχελ Μελγάρες, Έφη Μπίρμπα, Τζέιμς Ουάιλι, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Μιχάλης Παρασκάκης, Παύλος Παυλίδης, Φίλιππος Σακαγιάν, Εύη Σαουλίδου, Άρης Σερβετάλης, Σταυρούλα Σιάμου, Μιχάλης Σιγανίδης, Φώτης Σιώτας, Νάνσυ Σταματοπούλου, Κιτ Τζόνσον, Νικόλας Τζώρτζης, Πέτρος Τουλούδης, Μάρω Φασουλή, Νικολέτα Χατζοπούλου, Αργυρώ Χιώτη κ.ά.

Παράλληλα με το επετειακό πρόγραμμα, μια σειρά από νέες, τολμηρές παραγωγές της Εναλλακτικής Σκηνής που ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας, αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών και διεθνείς συμπαραγωγές καταφθάνουν στην Εναλλακτική Σκηνή φιλοδοξώντας να συναντήσουν το κοινό τους εντός του 2021: η νέα όπερα του Χαράλαμπου Γωγιού Ο θάνατος του Άντονυ, βασισμένη στην τηλεοπτική σειρά Κάντυ Κάντυ και τον φιλόσοφο Σλάβοϊ Ζίζεκ, η όπερα-μπαλέτο Μπιμπιλολό των Μαρκ Μοννέ και Αρνό Φαμπρ σε συμπαραγωγή με Printemps des Arts de Monte-Carlo (Μονακό), GRAME – Centre national de création musicale (Γαλλία) και Cerise Music, η νέα παραγωγή για παιδιά και νέους του δημοφιλούς Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει του Νίκου Κυπουργού καθώς και η ανανεωμένη επιστροφή του τρίπτυχου σύγχρονου χορού Human Behaviour ολοκληρώνουν το ετήσιο πρόγραμμα.

Οι συνθέτες Αντώνης Ανισέγκος, Γιώργος Κουμεντάκης, Δημήτρης Τερζάκης και Δήμητρα Τρυπάνη, οι αρχιμουσικοί Νίκος Βασιλείου, Μίλτος Λογιάδης, Γκρέγκορυ Σαρέτ και Βλαδίμηρος Συμεωνίδης, το Μπαλέτο της ΕΛΣ, η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ, το Ergon Ensemble, η Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας σε μουσική διεύθυνση Ανδρέα Κατσιγιάννη, το γυναικείο φωνητικό σύνολο chórεs σε μουσική διεύθυνση Μαρίνας Σάττι, το φωνητικό σύνολο Πλειάδες, το POLIS Ensemble, οι σκηνοθέτες Θοδωρής Αμπαζής, Θέμελης Γλυνάτσης, Δημήτρης Καραντζάς και Θωμάς Μοσχόπουλος, οι χορογράφοι Ιωάννα Γκαραγκούνη, Ερμίρα Γκόρο, Γιάννης Μανταφούνης, Κωνσταντίνος Ρήγος και Αλέξης Φουσέκης, οι σκηνογράφοι-ενδυματολόγοι Μαγδαληνή Αυγερινού, Χρήστος Δεληδήμος, Παύλος Θανόπουλος, Αλεξία Θεοδωράκη, Ευαγγελία Θεριανού, Κάτριν Κρούμπαϊν, Κέννυ ΜακΛέλλαν, Γιώργος Μεσημέρης, Μαίρη Τσαγκάρη, Ιωάννα Τσάμη και Άρτεμις Φλέσσα, οι τραγουδιστές Χάρης Ανδριανός, Θοδωρής Βουτσικάκης, Ειρήνη Δερέμπεη, Βάσια Ζαχαροπούλου, Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας, Χρήστος Κεχρής, Βαγγέλης Μανιάτης, Δημήτρης Ναλμπάντης, Μιχαέλα Ρήνερ, Μάριος Σαραντίδης, Τίμος Σιρλαντζής, Σωτήρης Τριάντης και Τάσης Χριστογιαννόπουλος και οι ηθοποιοί Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Λάμπρος Γραμματικός, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Σύρμω Κεκέ, Λυδία Κονιόρδου, Χρήστος Λούλης, Έκτορας Λυγίζος, Βασίλης Μηλιώνης, Ηλέκτρα Νικολούζου, Χρήστος Ντούλος, Αγλαΐα Παππά, Μαριάμ Ρουχάτζε, Μαρία Σκουλά, Δημήτρης Τσίκλης και Αλέξανδρος Ψυχράμης είναι μερικοί μόνο από τους σημαντικούς καλλιτέχνες που θα συνεργαστούν για την υλοποίηση του προγράμματος της Εναλλακτικής Σκηνής για το 2021.

Παρά την αβεβαιότητα της πανδημίας η Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σκοπεύει να πραγματοποιήσει το πρόγραμμά της –εφόσον τα περιοριστικά μέτρα το επιτρέπουν– είτε με την παρουσία κοινού είτε σε βιντεοσκόπηση και μετάδοση από την GNO TV.

Ακολουθεί αναλυτικά το πρόγραμμα για το 2021

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

Ιανουάριος – Δεκέμβριος 2021

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Επιμέλεια Αλέξανδρος Μούζας

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Αισθηματίας και είρων, ανθρωπιστής και φιλόζωος, λάτρης των ιδεών και δέσμιος των παθών, άνθρωπος της δράσης και συβαρίτης, εραστής ανδρών και γυναικών, «τρελός, κακός και επικίνδυνος», φιλέλληνας ως το (πρόωρο) τέλος του και, πάνω απ’ όλα, πέρα για πέρα ποιητής, ο Λόρδος Μπάιρον ενσάρκωσε παραδειγματικά όσο καμιά άλλη μορφή τους ενθουσιασμούς, τα επιτεύγματα και τις αντιφάσεις του ρομαντικού κινήματος. Σε μια απόπειρα να αποδώσει καλλιτεχνικά μια κάποια ιδέα για το μέγεθος του έργου και της επίδρασης αυτής της προδρομικής φιγούρας του «σούπερ σταρ», η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει, στη διάρκεια του 2021, ένα πολύπτυχο αφιέρωμα με εύρος ανάλογο της ανεξάντλητης προσωπικότητας που, σε μόλις 36 χρόνια ζωής, άφησε πίσω, εκτός από 17 (!) τόμους ποίησης (πρόσφορης, ήδη από την εποχή της, σε κάθε είδους δραματική και μουσική μεταποίηση), αξιομνημόνευτη πολιτική δράση, σωρεία από σκάνδαλα και ραγισμένες καρδιές, καθώς και φήμη καταδικασμένη, θα ’λεγε κανείς, στη διιστορική, όσο και πυρετώδη, μυθοποίηση.

Ο κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα», σε καλλιτεχνική επιμέλεια του συνθέτη Αλέξανδρου Μούζα, διατρέχει τις εποχές, τα γένη και τα είδη της μουσικής και θεατρικής διαπραγμάτευσης, καλύπτοντας ένα φάσμα που εκτείνεται από τη συναυλιακή απόδοση (οι ξεχασμένες Εβραϊκές μελωδίες, συνεργασία του Μπάιρον με τον Εβραίο μουσικό Άιζακ Νέιθαν στο πνεύμα του ρομαντικού ενδιαφέροντος του πρώτου για τις απειλούμενες «εθνικές» κουλτούρες, μελοποιήσεις της καινοτόμου, queer ερωτικής ποίησης του Μπάιρον από τρεις νέους Έλληνες συνθέτες) ως το θέατρο σκιών. Ο κύριος όγκος του προγράμματος αφιερώνεται, όπως είναι αναμενόμενο, στο σύγχρονο μουσικό θέατρο: ο Αλέξανδρος Μούζας αξιοποιεί την επιστολογραφία του ποιητή από την Ελλάδα, ο Γιάννης Κυριακίδης αποτίει έναν πολυμεσικό φόρο τιμής στην κόρη του Μπάιρον και… πρωτοπόρο των υπολογιστών Άντα Λάβλεϊς, ενώ το αφιέρωμα καταλήγει στο νέο έργο του διακεκριμένου Ελληνοαμερικανού συνθέτη Γιώργου Τσοντάκη με θέμα τις τελευταίες ημέρες του Μπάιρον στο Μεσολόγγι.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Συναυλία • Πρώτες παρουσιάσεις / Αναθέσεις της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

The Cornelian Secret

Ερωτική ποίηση του Λόρδου Μπάιρον

DUST.

Μουσικό δράμα για τον Λόρδο Βύρωνα

Γιάννης Αγγελάκης

Two Songs for Thyrza (Δύο τραγούδια για τη Θερσά)

Ορέστης Παπαϊωάννου

D-R-T

Ασπασία Νασοπούλου

17 Ιανουαρίου 2021*

* Λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, οι ημερομηνίες παραστάσεων αναφέρονται στη βιντεοσκόπηση της παραγωγής με στόχο την προβολή της στην GNO TV.

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Βλαδίμηρος Συμεωνίδης

Χρήστος Κεχρής (τενόρος), Βαγγέλης Μανιάτης (βαρύτονος), Σωτήρης Τριάντης (βαρύτονος)

Συμμετέχει δεκαμελές μουσικό σύνολο

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η μουσική υπήρξε ο καταλύτης για τον παράφορο έρωτα του δεκαεπτάχρονου (όχι ακόμη Λόρδου) Μπάιρον για τον νεαρό Τζων Έντλεστον, χορωδό στο κολέγιο Τρίνιτυ στο Καίμπριτζ: «Η φωνή του τράβηξε πρώτη την προσοχή μου, η θωριά του την παγίωσε και οι τρόποι του με συνέδεσαν μ’ αυτόν για πάντα», γράφει ο εκκολαπτόμενος ποιητής, που θα συμβόλιζε κρυπτογραφικά τον έρωτά τους με μια καρδιόσχημη καρφίτσα από κόκκινο καρνεόλιο, δώρο του Έντλεστον στον Μπάιρον…

Βαθιά κλονισμένος, λίγα χρόνια αργότερα, από τον απροσδόκητο θάνατο του φοιτητικού του αγαπημένου από φυματίωση σε ηλικία είκοσι ενός ετών, ο Μπάιρον θα συνθέσει μια σειρά από σπαρακτικές ελεγείες, στις οποίες το βιβλικό, γυναικείο ψευδώνυμο «Θερσά» χρησιμοποιείται για να παραπλανήσει την πουριτανική κοινή γνώμη της Αγγλίας σχετικά με το πραγματικό, ομόφυλο αντικείμενο της επιθυμίας του – επαπειλούμενο σκάνδαλο που, δίχως άλλο, θα συνέτεινε στην οριστική αυτοεξορία του στη νότια Ευρώπη το 1816.

Σε τούτα τα πρώιμα μνημεία της νεωτερικής queer ποίησης βασίζεται η ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σε τρεις από τους πιο ενδιαφέροντες Έλληνες συνθέτες της νεότερης γενιάς, τον Γιάννη Αγγελάκη, την Ασπασία Νασοπούλου και τον Ορέστη Παπαϊωάννου, που επιχειρούν με εσωτερικότητα, φιλοσοφική διάθεση και ένα ιλιγγιώδες εκφραστικό φάσμα (που κυμαίνεται από τη νεορομαντική ευαισθησία ως τους πιο σκληροτράχηλους, πρωτοποριακούς ηχοχρωματικούς πειραματισμούς) να δώσουν σύγχρονη φωνή στον διαχρονικό θρήνο του ρομαντικού ποιητή για τον «μουσικό προστατευόμενό» του.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μπαλέτο

Human Behaviour

Τρίπτυχο σύγχρονου χορού

7, 9 Φεβρουαρίου 2021*

* Λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, οι ημερομηνίες παραστάσεων αναφέρονται στη βιντεοσκόπηση της παραγωγής με στόχο την προβολή της στην GNO TV.

Στην περίπτωση που τα μέτρα αρθούν έως το τέλος Ιανουαρίου, θα ανακοινωθούν οι ημερομηνίες παραστάσεων με παρουσία κοινού.

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Point of No Return

Χορογραφία – Επιμέλεια κοστουμιών Γιάννης Μανταφούνης

Μουσική Γιώργος Κουμεντάκης

Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας

Plan B

Χορογραφία Ερμίρα Γκόρο

Μουσική Δήμητρα Τρυπάνη

Σκηνικό – Κοστούμια Χρήστος Δεληδήμoς

Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας

Αντώνης Σουσάμογλου (βιολί), Ντέιβιντ Μπόγκοραντ (βιολί), Θανάσης Σουργκούνης (βιόλα), Γιάννης Στέφος (τσέλο)

Lieder ohne Worte

Χορογραφία – Σκηνικό Κωνσταντίνος Ρήγος

Μουσική Δημήτρης Τερζάκης

Σκηνικά Μαίρη Τσαγκάρη

Κοστούμια Γιώργος Μεσημέρης

Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας

Γκουίντο ντε Φλάβιις (σαξόφωνο), Στέφανος Νάσος (πιάνο), Αντώνης Σουσάμογλου (βιολί), Αγγέλα Γιαννάκη (βιόλα)

Με τη συμμετοχή χορευτών του Μπαλέτου της ΕΛΣ

Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει ένα τρίπτυχο σύγχρονου χορού σε συνεργασία με τρεις καταξιωμένους χορογράφους, τον Γιάννη Μανταφούνη, την Ερμίρα Γκόρο και τον διευθυντή του συνόλου Κωνσταντίνο Ρήγο. Οι χορογραφίες μετεωρίζονται μεταξύ κλασικής και σύγχρονης τεχνοτροπίας, δίνοντας την ευκαιρία στους χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ να πειραματιστούν σε νέες φόρμες και σε μικρότερη κλίμακα, ενώ η μουσική των Γιώργου Κουμεντάκη, Δήμητρας Τρυπάνη και Δημήτρη Τερζάκη ερμηνεύεται ζωντανά από διακεκριμένους μουσικούς.

Στο Point of No Return, o διεθνώς αναγνωρισμένος χορευτής και χορογράφος Γιάννης Μανταφούνης συνθέτει ένα σύγχρονο χορευτικό έργο με κινησιολογικά στοιχεία βαθιά ριζωμένα στην παράδοση του κλασικού χορού. Στον τόνο της μουσικής του Γιώργου Κουμεντάκη, οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ επικεντρώνουν την ερμηνεία τους στη διαφάνεια και την αυθεντικότητα της κίνησης μέσα από το πρίσμα του κλασικού βηματολογίου. Παρότι το ομαδικό βίωμα των σωμάτων τους αντικατοπτρίζει μια άκρως κλασική χορογραφική προσέγγιση, μπορούμε να διακρίνουμε στους ερμηνευτές ένα προσωπικό στίγμα και μια ιδιαίτερα σύγχρονη αντιμετώπιση της παρουσίας και ερμηνείας της κίνησης, εμφανή στοιχεία που σηματοδοτούν την υπογραφή του χορογράφου σε κάθε του νέο έργο. «Έχοντας ως γνώμονα τον τίτλο της μουσικής σύνθεσης, Point of No Return, το χορευτικό αυτό έργο διαπραγματεύεται την ανάδειξη της κλασικής τεχνικής όπως θα τη χόρευε ένας χορευτής σήμερα, χωρίς όμως να την αλλοιώσει. Η χαρά, η επικοινωνία, η πολύπλοκη χορογραφία και η αμεσότητα των ερμηνευτών είναι κάποια από τα στοιχεία που θα δει και θα μοιραστεί το κοινό μαζί με τους χορευτές», υπογραμμίζει ο Γιάννης Μανταφούνης. Η μουσική του Γιώργου Κουμεντάκη, τόσο στο Point of No Return για κουαρτέτο εγχόρδων (2008, αφιερωμένο στο Kronos Quartet) όσο και στο Typewriter Tune για σόλο βιολί (2004), ακολουθεί τα χνάρια των «ανώνυμων» του δημοτικού τραγουδιού, «ανασυντάσσοντας ή ανασυνθέτοντας παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους».

Η Ερμίρα Γκόρο, καλλιτέχνις κίνησης και χοροθεάτρου που βρίσκεται πάντοτε σε αναζήτηση νέων μορφών έρευνας και επικοινωνίας των ιδεών της, σημειώνει για τη χορογραφία του έργου Plan B: «Το Plan B είναι ένας χορογραφικός πειραματισμός πάνω σε αυστηρά δομημένες, ασύμμετρες ηχητικές φόρμες. Οι χορευτές κινούνται στον χώρο σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο και τανάπαλιν. Plan B, γιατί το Plan A δεν κατέστη δυνατό και το Plan C συμβαίνει ήδη». Παράλληλα, η συνθέτρια Δήμητρα Τρυπάνη παρομοιάζει τη μουσική της με την «ηχητική αποτύπωση ενός φαντασιακού παιχνιδιού βιντεογκέιμ σε περιβάλλον με ένα μόνο επίπεδο, το οποίο οφείλει να διανύσει ο παίχτης. Μέσα σ’ αυτό το ένα επίπεδο, όμως, υπάρχουν πολλά “δωμάτια-παγίδες”, τα οποία διαδέχονται το ένα το άλλο γρήγορα, απρόσμενα και, συχνά, απροειδοποίητα. Στόχος, φυσικά, είναι να “επιβιώσει” ο παίχτης μέχρι να βγει και από το τελευταίο “δωμάτιο-παγίδα” του παιχνιδιού».

Τέλος, ο διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος βασίζει τη χορογραφία του τρίτου σκέλους αυτού του «εναλλακτικού ταξιδιού» σε τρία έργα του καταξιωμένου συνθέτη Δημήτρη Τερζάκη, εμπνευσμένα από την αρχαιοελληνική κληρονομιά και τη νεότερη ελληνική ιστορία. Τα Τραγούδια χωρίς λόγια (Lieder ohne Worte), φωνητικό έργο του 1994 που παρουσιάζεται εδώ στην πρόσφατη (2019) εκδοχή του για σόλο βιόλα, είναι μια αποθέωση της μελωδίας στηριγμένη στο μουσικό σύστημα της αρχαιότητας: «Για να μπορέσουν να αποδοθούν οι απειροελάχιστες μελωδικές αποχρώσεις και οι ταχέως μεταβαλλόμενοι χαρακτήρες», σημειώνει ο συνθέτης, «η ερμηνεία αυτής της σύνθεσης μπορεί και πρέπει να είναι απείρως ελεύθερη, ποιητική, τραγουδιστική, απαγγελτική και, ναι, “παλιομοδίτικη” – όπως στο αρχαίο θέατρο». Το δεύτερο έργο, Απόηχος της κόλασης Ι (Der Hölle Nachklang I, 1992) για άλτο σαξόφωνο και πιάνο, αποτελεί τη συναισθηματικά φορτισμένη αντίδραση του συνθέτη στην αφόρητη ανάμνηση της γερμανικής κατοχής κατά την παιδική του ηλικία, την περίοδο 1941-1944, ενώ το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με το λεπταίσθητο Λόγια του ανέμου (Sprüche im Wind), έργο του 2009 που αποτελείται από δέκα σύντομα «χαϊκού» για βιολί και πιάνο.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής παράστασης

Όπερα • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Ο θάνατος του Άντονυ

Χαράλαμπος Γωγιός

21, 26, 27 Φεβρουαρίου & 4, 6, 7 Μαρτίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Λιμπρέτο Γιάννης Φίλιας, Χαράλαμπος Γωγιός (βασισμένο στην ανάμνηση της τηλεοπτικής σειράς Κάντυ Κάντυ και στα γραπτά του Σλάβοϊ Ζίζεκ)

Μουσική διεύθυνση Χαράλαμπος Γωγιός

Σκηνοθεσία Δημήτρης Καραντζάς

Σκηνικό Άρτεμις Φλέσσα

Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη

Φωτισμοί Αλέκος Αναστασίου

Προγραμματισμός ζωντανών ηλεκτρονικών Πάνος Ηλιόπουλος

Ερμηνεύουν οι Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας, Μαρισία Παπαλεξίου

Συμμετέχει επταμελές μουσικό σύνολο

Συμπαραγωγή με την εταιρεία μουσικού θεάτρου «Οι όπερες των ζητιάνων»

— Αλήθεια, πώς κοιμήθηκες;

— Καλά. Είδα πως ήμουν ο Βαν Γκογκ.

— Εγώ μάτι δεν έκλεισα. Σκεφτόμουνα τον Άντονυ.

Το νέο έργο του Χαράλαμπου Γωγιού που καταφθάνει στην ΕΛΣ, σε λιμπρέτο του Γιάννη Φίλια και σκηνοθεσία του ταλαντούχου Δημήτρη Καραντζά στην πρώτη του συνεργασία με την Εναλλακτική Σκηνή, είναι μια εξωφρενική και ρηξικέλευθη όπερα του παραλόγου αφιερωμένη σε όλα τα αγόρια που ντρέπονταν να πουν πως έκλαιγαν με την Κάντυ Κάντυ: μια αλλόκοτη «δαιμόνια μηχανή» ψυχαναλυτικής έμπνευσης, στην οποία η κληρονομιά της πολυαγαπημένης ιαπωνικής τηλεοπτικής σειράς κινουμένων σχεδίων συναντιέται προκλητικά με τη σκέψη του διαβόητου Σλοβένου φιλοσόφου Σλάβοϊ Ζίζεκ, με αφετηρία την ανάμνηση της πτώσης που τραυμάτισε μια ολόκληρη γενιά.

Δυο άνδρες, εγκλωβισμένοι σε ένα ξέφωτο βγαλμένο από τον Δάντη ή τον Χάιντεγκερ, παραδίνονται αυτάρεσκα στις ηδονές του λόγου και έρχονται αντιμέτωποι με το τραύμα, τη φαντασίωση, την ενόρμηση του θάνατου, τον ψυχαναγκασμό της επανάληψης, τον φόβο της γυναίκας και τον πανταχού παρόντα ναρκισσισμό, με ενδιάμεσους σταθμούς τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, τα σεμινάρια του Ζακ Λακάν, τους «άγριους χορούς» της Ρουσλάνας και τα σουξέ της Ελένης Δήμου. Ο λόγος τους, εμμονικός και ακατάσχετος, διατρέχεται από επίμονα ερωτήματα: Η Γυναίκα υπάρχει ή δεν υπάρχει; Γιατί η αλεπού στα ελληνικά γράφεται με μικρό, ενώ στα γερμανικά με κεφαλαίο; Μα προπαντός: Γιατί κλάψαμε τόσο πολύ στο τέλος εκείνου του μοιραίου, εικοστού τετάρτου επεισοδίου στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν ο Άντονυ, ο ξανθός αγαπημένος της Κάντυ, έπεσε από το άλογο;

Ο θάνατος του Άντονυ, «εννοιολογική όπερα δωματίου» στην παράδοση της βερντικής «όπερας προθέσεων» (και, ταυτόχρονα, λοξή σάτιρα της κάλπικης μόδας του νεομπαρόκ) επιχειρεί να δώσει φωνή στις ανασφάλειες και το άγχος μιας γενιάς μεγαλωμένης με VHS, Δυναστεία και Τσερνόμπιλ μπροστά στο φάσμα μιας αιωνίως επαπειλούμενης (οικονομικής, οικολογικής, γεωπολιτικής, υγειονομικής…) καταστροφής που στοιχειώνει τα όνειρά μας – ως το αναπόφευκτο, αυτοκαταστροφικό φινάλε: «Όλοι μας έχουμε οραματιστεί την κηδεία μας».

Σε συνάρτηση με τις παραστάσεις της όπερας Ο θάνατος του Άντονυ, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακό επιστημονικό συνέδριο με τίτλο «Ο Άντονυ στο ξέφωτο: η ενόρμηση θανάτου της όπερας» και συμμετοχή σημαντικών μουσικολόγων, ψυχαναλυτών και θεωρητικών από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Άκης Γαβριηλίδης, Κωστής Δεμερτζής, Αντώνης Πούλιος, Βλάσης Σκολίδης, Άαρον Σούστερ, Γιάννης Σταυρακάκης, Κωστής Σταφυλάκης, Νίκολας Τιλ, Μάθιου Φλίσφεντερ, Τζέννιφερ Φρήντλαντερ κ.ά.).

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής

Συναυλία

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

Εβραϊκές μελωδίες

Άιζακ Νέιθαν / Λόρδος Μπάιρον

28 Φεβρουαρίου 2021

Ώρα έναρξης 19.00

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Λένια Ζαφειροπούλου (μεσόφωνος), Βασίλης Καβάγιας (τενόρος), Απόστολος Παληός (πιάνο)

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

«Οι Έλληνες έχουν τόσο λίγες πιθανότητες να λυτρωθούν από τους Τούρκους όσο και οι Εβραίοι από την ανθρωπότητα γενικά», δήλωνε ο Λόρδος Μπάιρον, το γνήσιο ενδιαφέρον του οποίου για εκείνο που χαρακτήριζε ως «ποίηση της πολιτικής» –ιδιαίτερα για τα μειονοτικά θέματα και τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες που σημάδεψαν την πρώιμη ρομαντική περίοδο– είναι απολύτως αδιαμφισβήτητο: το μαρτυρούν οι παράφορες κατά καιρούς εμπλοκές του με ζητήματα όπως η πολιτική και πολιτιστική καταπίεση της Αρμενίας, τα επαναστατικά κινήματα της Ιταλίας, καθώς και, ασφαλώς, η μέχρι θανάτου αφοσίωσή του στην υπόθεση της ελληνικής απελευθέρωσης.

Οι Εβραϊκές μελωδίες, συλλογή από παλιούς και νεότερους εβραϊκούς σκοπούς που δημοσίευσε στα 1815 ο Άιζακ Νέιθαν (δημοφιλής Αγγλοεβραίος μουσικός και γραφική προσωπικότητα συνολικά) με εμπορικό δέλεαρ τη στιχουργική συμβολή του Μπάιρον, «χτύπησαν φλέβα» στη ρομαντική μόδα για την «έθνικ» αναβίωση τοπικών παραδόσεων και τον οριενταλισμό της εποχής και αναδείχθηκαν σε ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο διαδεδομένα έργα του ποιητή – παρά την αναπόφευκτη αντισημιτική κριτική. Η δημοτικότητα των στίχων, που μελοποιήθηκαν εκ νέου στη συνέχεια από μορφές όπως οι Μέντελσον, Σούμαν και Μουσόργκσκι, δεν διέσωσε, ωστόσο, τις αρχικές μελωδίες του Νέιθαν από την ιστορική λήθη· αυτές τις αυθεντικές συνθέσεις αναβιώνει τώρα η Εναλλακτική Σκηνή, με τη συμβολή μερικών από τους πλέον αξιόλογους Έλληνες ρεσιταλιστές.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι

19, 20, 21, 24, 25, 26, 27, 28 Μαρτίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Σύλληψη – Σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινός, Ακύλλας Καραζήσης

Μουσική Αντώνης Ανισέγκος

Σκηνικά Κέννυ ΜακΛέλλαν

Κοστούμια Κάτριν Κρούμπαϊν

Χορογραφία Τάσος Καραχάλιος

Φωτισμοί Αλέκος Αναστασίου

Ερμηνεύουν οι Λάμπρος Γραμματικός, Ακύλλας Καραζήσης, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Έκτορας Λυγίζος, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μάριος Σαραντίδης, Μαρία Σκουλά

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η Επανάσταση του 1821 συχνά διαβάστηκε και ως η απαρχή των δεινών του νέου ελληνικού κράτους. Η κριτική στο εθνικό αφήγημα που σχετίζεται με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 υπήρξε μέρος της διαδικασίας διαμόρφωσής του. Ξεκινώντας από τους ήρωες της Επανάστασης, πολλοί από τους οποίους γνώρισαν τη χλεύη και την καταδίκη στη διάρκεια της ζωής τους, και προχωρώντας στις διαμάχες ανάμεσα στις φατρίες και τις αντιπαλότητες των μεγάλων δυνάμεων, η Επανάσταση δεν υλοποιήθηκε από ένα ενιαίο και αδιαίρετο μέτωπο, αλλά υπήρξε συνισταμένη πολλών και διαφορετικών προσεγγίσεων, που οδήγησαν σε αντίστοιχες αφηγήσεις.

Η κριτική (στον αντίπαλο, στον Άλλο, στον συνοδοιπόρο) είναι συστατικό κομμάτι του νέου ελληνικού κράτους. Αυτή τη διάσταση της Επανάστασης και της υποδοχής της στη διαχρονία της νεότερης Ελλάδας θέλει να τονίσει η ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σε μια ομάδα υψηλού καλλιτεχνικού προφίλ που αποτελείται από ερμηνευτές προερχόμενους από διαφορετικές περιοχές των παραστατικών τεχνών με επικεφαλής τους σκηνοθέτες / ερμηνευτές Μιχαήλ Μαρμαρινό και Ακύλλα Καραζήση, καθώς και τον αναγνωρισμένο συνθέτη Αντώνη Ανισέγκο. Η παραγωγή υποστηρίζεται από τη σημαντική παρουσία δραματουργικής ομάδας, που θα τεκμηριώσει το υλικό της πρωτότυπης σκηνικής δημιουργίας.

Η νέα παραγωγή μουσικού θεάτρου με τίτλο Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι επιδιώκει, μέσα από τη γλώσσα του σύγχρονου μουσικού θεάτρου, όπου τα μέσα της σκηνής και του ήχου διαπλέκονται σε απροσδόκητους και νεωτερικούς συνδυασμούς, να προσεγγίσει την Ελληνική Επανάσταση ως ένα πεδίο διαρκούς κριτικής και αυτοκριτικής, και να προτείνει μια σκηνική ανάγνωση που διαπραγματεύεται το θέμα με παιγνιώδη, αλλά και ιστορικά τεκμηριωμένο, τρόπο.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο σκιών • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

Ο Βύρων στην Ελλάδα

Άθως Δανέλλης

28 Μαρτίου & 4, 11 Απριλίου 2021

Ώρα έναρξης 11.00

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική σύνθεση και επιμέλεια Δήμος Βουγιούκας

Φιγούρες – Σκηνικά Γιάννης Παπαδόπουλος-Γιουβάν

Συνεργάτης σκηνής Απόστολος Γραββάνης

Συμμετέχει τετραμελές μουσικό σύνολο

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η διαπραγμάτευση των ελληνικών περιπετειών του Λόρδου Μπάιρον με τα εργαλεία της λαϊκής μουσικοθεατρικής φόρμας του θεάτρου σκιών δεν είναι διόλου αυθαίρετη, όπως θα μπορούσε κανείς να φανταστεί, δεδομένου πως ο πολυπράγμων Λόρδος καταγράφεται ανάμεσα στους θεατές μιας παράστασης της πρώιμης, τουρκικής εκδοχής του Καραγκιόζη σε καφενείο των Ιωαννίνων το 1809!

Στη νέα αυτή ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, ο σημαντικός καραγκιοζοπαίχτης Άθως Δανέλλης επιστρατεύει τις χάρτινες φιγούρες του για να αφηγηθεί την ιστορία των δύο επισκέψεων του Μπάιρον στην Ελλάδα (αρχικά στο πλαίσιο της νεανικής του ευρωπαϊκής περιήγησης και κατόπιν στην υπηρεσία της ελληνικής Εθνεγερσίας) διαμέσου της δραματικής συμπύκνωσης στον ονειρικό χωροχρόνο του παραδοσιακού μπερντέ..

Η σταδιακή μεταστροφή της φιγούρας του Λόρδου από τουρίστα «σούπερ σταρ» της ρομαντικής ποίησης σε συνειδητό φιλέλληνα, κριτή της νεοελληνικής διχόνοιας και ευεργέτη της Επανάστασης που απέκτησε διαστάσεις εθνικού ήρωα στο λαϊκό φαντασιακό διαφαίνεται μέσω της ευφάνταστης αφομοίωσής της στον αρχετυπικό κόσμο του Καραγκιόζη, εμπλουτισμένο από επιδέξιες αναφορές σε ιστορικές μορφές όπως ο Αλή Πασάς, o Τζων Χόμπχαουζ και η Τερέζα Μακρή – γνωστότερη ως «Κόρη των Αθηνών», από το ομώνυμο ποίημα του Μπάιρον, που την ερωτεύτηκε περιπαθώς καταλύοντας στο σπίτι της μητέρας της το 1810, όταν το κορίτσι βρισκόταν στην ηλικία των δώδεκα ετών.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας

2, 3, 4 Απριλίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική Μάρθα Μαυροειδή

Κείμενο Μάρω Βασιλειάδου

Σκηνοθεσία Μαρία Μαγκανάρη

Σκηνικά – Κοστούμια Παύλος Θανόπουλος

Φωτισμοί Μαρία Γοζαδίνου

Με την ηθοποιό Σύρμω Κεκέ

Συμμετέχει το γυναικείο φωνητικό σύνολο chórεs

Μουσική διεύθυνση Μαρίνα Σάττι

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

«Ευγενεστάτη και γενναιοτάτη», κατά τον Δημήτριο Υψηλάντη, πολεμίστρια ως «άλλος ανήρ», κατά τον ιστορικό Ιωάννη Φιλήμονα, «χήρα του μακαρίτου καπετάνιου Αντωνίου Βισβίζη» για την ελληνική διοίκηση, «αρχικαπετάνα» του δημοτικού τραγουδιού της πατρίδας της, και «ευπειθής πατριώτισσα», όπως υπέγραφε τις επιστολές της. Ποια ήταν εντέλει η Θρακιώτισσα Δόμνα Βισβίζη, που η Ιστορία λίγο τη θυμήθηκε; Καταδικασμένη στην ανέχεια και την αφάνεια από τη νέα Ελλάδα που τότε γεννιόταν, εξορίστηκε στη συνέχεια στο περιθώριο της καθιερωμένης εθνικής και πατριαρχικής αφήγησης του 1821. Η προτομή της στέκει πλέον στη λεωφόρο Ηρώων στο Πεδίον του Άρεως, συμβολική ανταπόδοση της Πολιτείας στην προσφορά της για να «χτιστεί το χρυσό παλάτι της Ελευθερίας». Όμως είχε και δική της φωνή, που χάρη στη μυθοπλασία διαπερνά τη σιωπή δύο αιώνων.

Την ιστορία της Δόμνας Βισβίζη, σε μορφή μονολόγου με χορικά στάσιμα, αποδίδει με ευαισθησία η ηθοποιός Σύρμω Κεκέ και συνθέτει, με τα μέσα του μουσικού θεάτρου, μια γυναικεία δημιουργική ομάδα που αποτελείται από τη δημοσιογράφο / συγγραφέα Μάρω Βασιλειάδου, τη συνθέτρια Μάρθα Μαυροειδή, που συνυφαίνει με γνώση παραδοσιακά και σύγχρονα ακούσματα, και τη σκηνοθέτρια Μαρία Μαγκανάρη.

Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη ιστορικά τεκμήρια (αρχειακές καταγραφές, μαρτυρίες της εποχής, έγγραφα, ημερολόγια πλοίου, επιστολές), τα οποία και επεξεργάζεται με ποικίλο συγγραφικό τρόπο, από τον δημοτικό δεκαπεντασύλλαβο ως τη βιωματική γραφή, με σκοπό να αποδώσει την εξωτερική πραγματικότητα των γεγονότων και την εσωτερική ζωή των προσώπων.

Στα ταραχώδη χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, μια παραγνωρισμένη ηρωίδα του Αγώνα συνομιλεί με τον εαυτό της, την εποχή της και το σύγχρονο κοινό.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων»

Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις

Αϊτή / Ελλάδα / 18219, 10, 11 Απριλίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Σύνθεση κειμένου – Σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Χατζής

Έρευνα Στέλλα Παπακωνσταντίνου

Δραματουργική επεξεργασία Αντιγόνη Καράλη

Σκηνικά Άρτεμις Φλέσσα

Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη

Μπούτο Ιωάννα Γκαραγκούνη

Φωτισμοί Στέλλα Κάλτσου

Ερμηνεύουν οι Λυδία Κονιόρδου, Βασίλης Μηλιώνης, Μαριάμ Ρουχάτζε, Δημήτρης Τσίκλης, Αλέξανδρος Ψυχράμης

Μουσικός επί σκηνής Φώτης Λάμαρης

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η επανάσταση της Αϊτής, η μεγαλύτερη εξέγερση δούλων από την εποχή του Σπάρτακου και η μόνη που οδήγησε στην ίδρυση ανεξάρτητου κράτους ήδη από το 1804, παραμένει μια από τις πιο επιδραστικές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας, έχοντας καταφέρει αποφασιστικό πλήγμα στην αποικιοκρατία, ριζοσπαστικοποιήσει έμπρακτα τα ιδανικά του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης για τους έγχρωμους και υπόδουλους πληθυσμούς και αναδείξει την ηγετική μορφή του Τουσσαίν Λουβερτύρ σε παγκόσμιο, διαχρονικό σύμβολο χειραφέτησης. Σε ένα από τα συγκινητικότερα, όσο και παραγνωρισμένα, επεισόδια της ελληνικής Εθνεγερσίας, η Αϊτή υπήρξε το πρώτο κράτος που αναγνώρισε το δίκαιο της Ελληνικής Επανάστασης λίγους μόλις μήνες μετά το ξέσπασμά της, διά της αλληλογραφίας του ηγέτη της, Ζαν-Πιερ Μπουαγέ, με τον Αδαμάντιο Κοραή, προχωρώντας μάλιστα στην αποστολή 25 τόνων καφέ (!) και 120 Αϊτινών εθελοντών με στόχο την ενίσχυση του Αγώνα.

Με πρώτη ύλη το επεισόδιο αυτό καθώς και την καινοτόμο ρομαντική μουσική σύνθεση του Φραντς Λιστ Χορός του θανάτου, η νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Χατζή διαπραγματεύεται το φλέγον ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας σε συνδυασμό με οικουμενικές έννοιες όπως εκείνες της αλληλεγγύης, της απελευθέρωσης και της αυτοδιάθεσης ατόμων και λαών, χαρτογραφώντας, παράλληλα, ένα πειραματικό ηχητικό τοπίο ώσμωσης της λυρικής έκφρασης και της πρόζας μέσω των τεχνικών του φωνητικού αυτοσχεδιασμού.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

Σκιές στον Άδη

Αλέξανδρος Μούζας

17, 18, 20 Απριλίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Σύλληψη – Μουσική – Επιλογή κειμένων Αλέξανδρος Μούζας

Μουσική διεύθυνση Νίκος Βασιλείου

Σκηνοθεσία Θωμάς Μοσχόπουλος

Σκηνικά Ευαγγελία Θεριανού

Κοστούμια Μαγδαληνή Αυγερινού

Φωτισμοί Νίκος Βλασόπουλος

Κινησιολογία Αλέξης Φουσέκης

Με τον ηθοποιό Χρήστο Λούλη

Συμμετέχει ενδεκαμελές μουσικό σύνολο

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ευγλωττία, χιούμορ, ενσυναίσθηση, δηκτική ειρωνεία και σωρεία από πολύτιμες βιογραφικές, ιστορικές και εθνογραφικές πληροφορίες χαρακτηρίζουν τις περίπου 3.000 (!) επιστολές του Λόρδου Μπάιρον που έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας, κατατάσσοντάς τον, κατά ευρεία ομολογία, ανάμεσα στους σπουδαιότερους επιστολογράφους του 19ου αιώνα. Από αυτό το ατίθασο και ανεξάντλητο κειμενικό σώμα, ο γενικός υπεύθυνος του Κύκλου Μπάιρον, συνθέτης Αλέξανδρος Μούζας επέλεξε τις επιστολές που γράφτηκαν κατά το τελευταίο τρίμηνο της ζωής του ποιητή στο Μεσολόγγι, μαζί με αποσπάσματα από τα γραπτά, τις σκέψεις και τα ποίηματα του Μπάιρον, ως υλικό για το νέο μουσικοθεατρικό του έργο.

Οι ακάματες προσπάθειες του Μπάιρον να ενώσει τις φατρίες των αγωνιζόμενων Ελλήνων, να ενισχύσει οικονομικά την Επανάσταση, να αφυπνίσει συνειδήσεις στο εξωτερικό, να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στα θύματα του πολέμου και να τακτοποιήσει τις προσωπικές του υποθέσεις προτού ο πρώιμος θάνατός του τον αναδείξει σε διεθνές σύμβολο του φιλελληνισμού και κινήσει αποφασιστικά το ενδιαφέρον των ξένων δυνάμεων για την ελληνική Εθνεγερσία αναπαρίστανται σε ένα πρωτοποριακό μονόδραμα σε πρώτο πρόσωπο, που συνδυάζει τη σύγχρονη μουσική γλώσσα με την τελευταία τεχνολογία ζωντανού, διαδραστικού ελέγχου του ηχητικού και μουσικού αποτελέσματος από τον ηθοποιό Χρήστο Λούλη. Παράλληλα, η σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου αποδίδει γλαφυρά την ατμόσφαιρα της ύστατης, παράτολμης περιπέτειας του ποιητή στο Μεσολόγγι, ένδοξο τελευταίο σταθμό μιας βιογραφίας μοναδικής – και πέρα για πέρα ρομαντικής.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Συναυλία • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Μάρθα

Μια ιστορία από το Μεσολόγγι

Νίκος Ξυδάκης

7, 8 Μαΐου 2021

Ώρα έναρξης 20.30

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Λιμπρέτο Διονύσης Καψάλης

Βίντεο – Οπτικό υλικό Βασίλης Κεχαγιάς

Ερμηνεύουν οι Ειρήνη Δερέμπεη, Τάσης Χριστογιαννόπουλος

Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο, φωνή), Σοφία Ευκλείδου (βιολοντσέλο)Συμμετέχουν το φωνητικό σύνολο Πλειάδες και το POLIS Ensemble

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η μορφή της Μάρθας, της μάνας που «έπαψε να ζηλεύει το πουλάκι που βρήκε ένα μικρό σπόρο και τραγούδησε» από τα σχεδιάσματα του Διονύσιου Σολωμού για τους Ελεύθερους πολιορκημένους, βρίσκεται στο κέντρο αυτής της μουσικοποιητικής σύνθεσης που επιχειρεί να αποδώσει ένα από τα κορυφαία επεισόδια της Ελληνικής Επανάστασης, την πολιορκία και έξοδο του Μεσολογγίου την άνοιξη του 1826 – ιδωμένη, αυτή τη φορά, από την πλευρά των εγκλωβισμένων γυναικών.

Στηριγμένη σε δυο πηγές που ακροβατούν με δημιουργικό τρόπο ανάμεσα στο λαϊκό και το λόγιο, τα ανεκτίμητα Ενθυμήματα του αγωνιστή του 1821 και ιστορικού Νικόλαου Κασομούλη, στον οποίο οφείλουμε την από πρώτο χέρι αφήγηση των γεγονότων της πολιορκίας, και τη σπαρακτική ποιητική μετουσίωση των ιστορικών συμβάντων από τη μεγαλοφυΐα του Σολωμού, η δημιουργική σύμπραξη του συνθέτη Νίκου Ξυδάκη, γνωστού και δημοφιλούς για την επιδέξια γεφύρωση των λαϊκών και ανατολίτικων ακουσμάτων με την έντεχνη τραγουδοποιία, και του βραβευμένου ποιητή Διονύση Καψάλη θέτει επί σκηνής τις ιστορικές μορφές του Ποιητή (Σολωμού) και του Αφηγητή (Κασομούλη) ως φορείς του ίδιου λόγου και αποπειράται να σκιαγραφήσει τη συνειδησιακή υπέρβαση και το ηθικό μέγεθος των επαναστατημένων, θυσιαζόμενων γυναικών του Μεσολογγίου μέσω μιας μουσικοθεατρικής γλώσσας που συνδυάζει πολύτροπα τα εργαλεία της ποίησης, της μουσικής και της αφήγησης.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Συναυλία

Κύκλος Μίκης Θεοδωράκης

Ασίκικο Πουλάκη

Μίκης Θεοδωράκης

13 Μαΐου 2021

Ώρα έναρξης 20.30

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Στίχοι Μιχάλης Γκανάς

Ερμηνεύει ο Θοδωρής Βουτσικάκης

Συμμετέχει η Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας

Μουσική διεύθυνση Ανδρέας Κατσιγιάννης

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ανάμεσα στις πιο ενδιαφέρουσες και ασυνήθιστες συνθέσεις του ανεξάντλητου έργου του Μίκη Θεοδωράκη, ο κύκλος τραγουδιών με τον παράξενο τίτλο Ασίκικο Πουλάκη προέκυψε χάρη στην πρωτοβουλία και τη γόνιμη συνεργασία μιας ομάδας καλλιτεχνών που περιλάμβανε τον κιθαρίστα και ενορχηστρωτή Γιάννη Σπάθα, τον τραγουδιστή Βασίλη Λέκκα και τον ποιητή Μιχάλη Γκανά, στους οποίους ο Θεοδωράκης εμπιστεύτηκε την πρώτη δισκογραφική κυκλοφορία του έργου το 1996.

Στον κύκλο Ασίκικο Πουλάκη κορυφώνεται ο, πολυετής όσο και υπόγειος, πειραματισμός του εβδομηντάχρονου, τότε, Θεοδωράκη με τους μελωδικούς δρόμους και τους ασύμμετρους ρυθμούς της μικρασιατικής παράδοσης. Συνιστά, παράλληλα, έναν όψιμο και συγκινητικό φόρο τιμής στη μητέρα του συνθέτη Ασπασία Πουλάκη (στο επώνυμο της οποίας οφείλεται και η ιδιότυπη ορθογραφία του τίτλου), καθώς και στην καταγωγή της, από τον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας. Με τη σειρά του, ο όρος «ασίκικο» («λεβέντικο», από την τουρκική λέξη που σηματοδοτεί ταυτόχρονα τον ερωτοχτυπημένο και τον παραδοσιακό βάρδο) αναφέρεται στο ομώνυμο, θεοδωρακικής επινόησης χορευτικό μέτρο που εναλλάσσει εξελικτικά τρίσημες και δίσημες ομάδες από μακρούς και βραχείς παλμούς.

Η νέα προσέγγιση στο ιδιαίτερο αυτό έργο από τον Θοδωρή Βουτσικάκη και την Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας, διακεκριμένη και πολυταξιδεμένη ορχήστρα παραδοσιακής μουσικής που υπηρετεί με δημιουργικό τρόπο τη συνέχεια της πολυσυλλεκτικής σμυρναίικης παράδοσης, υπόσχεται να φέρει στην Εναλλακτική Σκηνή μια σύγχρονη και παραγωγική επανασύνδεση της θεοδωρακικής έμπνευσης με τις παραδοσιακές, ιωνικές της ρίζες.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Ορατόριο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων»

Jus soli

Καμράν Ιντζέ

21, 22, 23 Μαΐου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Λιμπρέτο Ιζεντίν Τσαλισλάρ

Μουσική διεύθυνση Μίλτος Λογιάδης

Δημιουργία βίντεο Τζαντάς Σισμάν, Ντενίζ Καντέρ (Nohlab)

Διεύθυνση χορωδίας Αγγελική Πλόκα

Ερμηνεύουν θ.α.

Συμμετέχει η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ

Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Από τα πλέον τολμηρά στοιχήματα της ΕΛΣ για το επετειακό έτος 2021, η νέα ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής σε μια διακεκριμένη τουρκική δημιουργική ομάδα με επικεφαλής τον συνθέτη Καμράν Ιντζέ και τον λιμπρετίστα Ιζεντίν Τσαλισλάρ επιχειρεί να φέρει στο φως την «πίσω όψη» του θριαμβικού αφηγήματος της Eθνεγερσίας και της ίδρυσης του νεοελληνικού κράτους, δίνοντας το λόγο στην άλλη πλευρά, εκείνη των σύγχρονων απογόνων της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Πώς συναρθρώνεται ο υποκειμενικός λόγος του άλλου πέρα από το ασφαλές έδαφος της εθνικής συναίνεσης; Πώς δίνει κανείς φωνή στην καθαυτό τραυματική διάσταση της κατάρρευσης μιας αυτοκρατορίας πεντέμισι αιώνων και του οδυνηρού περάσματος από την παραδοσιακή, πολυσυλλεκτική της οργάνωση στην αποκλειστική λογική του νεωτερικού εθνικού κράτους; Υπάρχει, άραγε, κοινό έδαφος ανάμεσα στις εκατέρωθεν επίσημες αφηγήσεις και τις εμπειρίες των ηγετών και των υπηκόων τους, απ’ τη σκοπιά του τότε και του τώρα; Ποιοι στίχοι, ποιοι σκοποί και ποιες εικόνες έχουν τη δύναμη να αποδώσουν την καλειδοσκοπική ποικιλία των αισθημάτων των λαών μπροστά στο βίωμα, αρχικά, του κατακερματισμού και της απώλειας του καθιερωμένου τρόπου ζωής τους, κι έπειτα του βίαιου ξεριζωμού και της αιματηρής ανταλλαγής των πληθυσμών;

Ξεκινώντας από την έννοια του «δικαίου του εδάφους», από το δικαίωμα, δηλαδή, στην ιθαγένεια κάθε ανθρώπου που γεννιέται εντός των ορίων μιας επικράτειας, το ορατόριο Jus soli αποπειράται να μιλήσει για την Ελληνική Επανάσταση από την οπτική γωνία της τουρκικής πλευράς, να ψηλαφήσει τους αποήχους και τον αντίκτυπό της αναμετρώμενο γενναία με τον ακανθώδη καταιγισμό των ερωτημάτων που αιωρούνται στις παρυφές κάθε συνεκτικού εθνικού αφηγήματος. Καθ’ οδόν, κινητοποιεί μια ρωμαλέα, συμβολική και επικοινωνιακή μουσική γλώσσα και παραχωρεί, με αφοπλιστικό τρόπο, τον τελευταίο, αποστομωτικό λόγο του στη θάλασσα – εμβληματικό υδάτινο σώμα που χωρίζει και ενώνει τους δυο λαούς, και που το έργο επιχειρεί να αναγάγει, σε πείσμα των αναπόφευκτων (και ακόμη δυσεπίλυτων) διαφορών, σε σύμβολο αγάπης, ειρήνης και κατανόησης.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

Ask Ada

Γιάννης Κυριακίδης

10, 11, 12 Ιουνίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Λιμπρέτο Τεοντορά Ντελαβώ

Μουσική διεύθυνση Γκρέγκορυ Σαρέτ

Προγραμματισμός Νταριέν Μπρίτο

Ερμηνεύει η Μιχαέλα Ρήνερ (φωνή)

Συμμετέχει εξαμελές μουσικό σύνολο

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Καρπός του άτυχου γάμου του Λόρδου Μπάιρον με την Ανναμπέλα Μίλμπανκ και εκδιωγμένη από το σπίτι με τη μητέρα της σε ηλικία πέντε εβδομάδων, η Άντα Λάβλεϊς δεν απέκτησε ποτέ σχέση με τον πατέρα της, ο οποίος, τρεις μήνες αργότερα, εγκατέλειψε την Αγγλία οριστικά εν μέσω αχαλίνωτης σκανδαλολογίας. Αυτό δεν εμπόδισε το μοναδικό νόμιμο τέκνο του Μπάιρον να αναπτύξει τη δική του, αυτόνομη και συναρπαστική, προσωπικότητα: αποθαρρυμένη από κάθε ενδιαφέρον για την ποίηση και τους ποιητές, η νεαρή Άντα καλλιέργησε τις μαθηματικές της δεξιότητες για να εξερευνήσει «τον αόρατο κόσμο που μας περιβάλλει», σχεδιάζοντας ιπτάμενες μηχανές σε ηλικία δώδεκα ετών, δημοσιεύοντας, για την «αναλυτική μηχανή» του Τσαρλς Μπάμπατζ, έναν πρωτοποριακό αλγόριθμο που θεωρείται ευρέως το πρώτο πρόγραμμα υπολογιστή της ιστορίας (!), και οραματιζόμενη πρώιμα τις διευρυμένες δυνατότητες των υπολογιστών σε τομείς όπως η μουσική αρμονία και σύνθεση.

Στηριγμένος στα ιστορικά τεκμήρια για τη ζωή και το έργο της, αλλά και τις όψιμες επιστολές και ποιήματα ενός μετανιωμένου Μπάιρον για την εγκαταλελειμμένη του κόρη, ο πολυγραφότατος δεξιοτέχνης της σύγχρονης μουσικής Γιάννης Κυριακίδης δίνει φωνή σε τούτη τη μοναδική ιστορική μορφή (με την εξίσου γραφική, «βυρωνική» προσωπική ζωή) σε ένα έργο πολυμεσικού μουσικού θεάτρου που αξιοποιεί και αναδεικνύει τις συνέπειες της προδρομικής επιστημονικής της έρευνας.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Εγκατάσταση – Κινηματογραφική ταινία

Συμπαραγωγή με την εταιρεία παραγωγής Homemade Films

Η πόλη και η πόλη

Χρήστος Πασσαλής, Σύλλας Τζουμέρκας

8, 9, 10, 11 Ιουλίου 2021

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Σύλληψη, σενάριο, σκηνοθεσία Χρήστος Πασσαλής, Σύλλας Τζουμέρκας

Παραγωγός Μαρία Δρανδάκη

Επιμέλεια Ορέστης Ανδρεαδάκης

Διεύθυνση φωτογραφίας Σίμος Σαρκετζής

Μοντάζ Γιώργος Ζαφείρης

Σκηνικά Χρήστος Πασσαλής

Κοστούμια Μάρλι Αλειφέρη, Βασιλεία Ροζάνα

Ήχος Νίκος Έξαρχος, Δημήτρης Κανελλόπουλος

Σχεδιασμός μακιγιάζ και κομμώσεων Εύη Ζαφειροπούλου, Ιουλία Σιγριμή

Ηθοποιοί Βασίλης Κανάκης, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Αγγελική Παπούλια, Αργύρης Ξάφης, Νίκη Παπανδρέου, Βασίλης Καραμπούλας, Θέμις Μπαζάκα, Δανάη Πριμάλη, Μαρία Φιλίνη, Λαέρτης Μαλκότσης, Μιχάλης Κίμωνας, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Φριτς Φένε, Γιάκομπ Λέο Σταρκ, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Άρης Αρμαγανίδης, Ζωή Σιγαλού, Μαρίνα Σιώτου, Βάσια Μπακάκου, Λεονάρδος Μπατής, Γλυκερία Δήμου, Ανδρέας Σταυρακάκης, Νίκος Χορταριάς

Με την υποστήριξη των Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, MOMus, EKOME, Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον, Rosa Luxemburg Stiftung – Office in Greece, Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Iσραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, και τη συνεργασία του Δήμου Θερμαϊκού και του Athens Film Office

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Έξι επεισόδια από τη ζωή και τα δεινά που υπέστη η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης ενώνονται κινηματογραφικά με την πόλη του σήμερα, δημιουργώντας μια πολυπρόσωπη κινηματογραφική αφήγηση στην οποία δυο πόλεις συνυπάρχουν στο ίδιο πλαίσιο: η πόλη της Θεσσαλονίκης του περασμένου αιώνα και η πόλη της Θεσσαλονίκης όπως είναι τώρα. Μια εγκατάσταση σε συν-σκηνοθεσία των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα, δύο σκηνοθετών που γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1978 και επιστρέφουν για πρώτη φορά δημιουργικά σ’ αυτή. Ένα κινηματογραφικό εγχείρημα που θαμπώνει τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και ταινίας-δοκιμίου (essay film).

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Καποδίστριας

Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής

Καλλιόπη Τσουπάκη

1, 2, 3 Οκτωβρίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Μουσική διεύθυνση Νίκος Βασιλείου

Σκηνοθεσία Θέμελης Γλυνάτσης

Σκηνικά – Κοστούμια Αλεξία Θεοδωράκη

Δημιουργία βίντεο Μάριος Γαμπιεράκης, Χρυσούλα Κοροβέση

Επιστημονική σύμβουλος Μαντώ Μαλάμου

Ερμηνεύει ο Τίμος Σιρλαντζής (βαρύτονος)

Συμμετέχει το Ergon Ensemble

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η «ανεκπλήρωτη αγάπη» του πρώτου κυβερνήτη του νέου ελληνικού κράτους Ιωάννη Καποδίστρια και της Ρωξάνδρας Στούρτζα, κυρίας επί των τιμών της συζύγου του τσάρου Αλεξάνδρου Α΄, αποτελεί το θέμα του πρωτότυπου νέου μονοδράματος της Καλλιόπης Τσουπάκη.

Σε μια από τις πιο ρομαντικές σελίδες της Εθνεγερσίας, ο φέρελπις πολιτικός και διπλωμάτης Καποδίστριας και η ευγενής και μορφωμένη Στούρτζα, γόνος πλούσιας οικογένειας της Μολδαβίας, συναντήθηκαν στη ρωσική αυτοκρατορική αυλή το 1809 και μοιράστηκαν έναν μακρόβιο δεσμό βαθιάς πνευματικότητας, όσο κι αν η ταξική διαφορά (μαζί με την αυτοθυσιαστική δέσμευση του Καποδίστρια στην ελληνική υπόθεση) δεν επέτρεψε στον έρωτά τους να εκδηλωθεί. Η σχέση τους φαίνεται πως άνθιζε με επίκεντρο τη μουσική: εκτός από την κοινή πολιτική τους δράση γύρω από τη Φιλόμουσο (όσο και φιλελληνική) Εταιρεία της Βιέννης, η Στούρτζα φέρεται να έπαιζε πιάνο στον Καποδίστρια κατά τις ιδιωτικές τους στιγμές…

Βασισμένη στην εκτενή τους αλληλογραφία καθώς και στα απομνημονεύματα της Στούρτζα, η συνθέτρια αποδίδει τη συγκινητική τους ιστορία με όρους μη αφηγηματικούς, αναθέτει τους δύο ρόλους σε έναν βαρύτονο και μια πιανίστρια και «σκηνοθετεί» με ευαισθησία μια προσωποκεντρική καταβύθιση στη μοιρασμένη εσωτερικότητα δυο ανθρώπων που έζησαν τις ζωές τους χωριστά – μα συνενώνονται σκηνικά εκ των υστέρων, χάρη στην ενσυναισθητική δύναμη της μουσικής.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Εγκατάσταση • Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Set in Time in Space

Γιώργος Πούλιος

7-10 Οκτωβρίου 2021

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Σε μια εποχή ανελέητης ψηφιοποίησης και πτητικότητας των πολιτιστικών δεδομένων κατά την οποία, σύμφωνα με τα λόγια του Μαρξ, «καθετί στέρεο και στάσιμο εξατμίζεται», ο δεξιοτέχνης των νέων μέσων Γιώργος Πούλιος στρέφεται για το νέο του έργο σε ένα παλιομοδίτικο, βαρύ αντικείμενο, συνώνυμο όσο κανένα με τη ρετρό κουλτούρα της υλικής συντήρησης: το αναλογικό μπομπινόφωνο.

Ακόμα και ο ίδιος ο τίτλος αυτής της «θεατρικής αφήγησης χωρίς ερμηνευτές», κατά τη διατύπωση του συνθέτη, φανερώνει αυτό το συμπτωματικό και καινοφανές ενδιαφέρον για το ζήτημα της εδραίωσης: το Set in Time in Place είναι μια παράσταση μουσικού θεάτρου για είκοσι (!) μπομπινόφωνα, τοποθετημένα με στρατηγικό τρόπο σε πολλαπλά σημεία της αίθουσας της Εναλλακτικής Σκηνής, οι μαγνητικές ταινίες των οποίων ξετυλίγονται δημιουργώντας ένα αεικίνητο, λαβυρινθώδες δίκτυο από μαύρες γραμμές και τεθλασμένους διαδρόμους.

Παράλληλα με την τοποθέτησή τους στον χώρο ως ένα είδος εικαστικής εγκατάστασης, τα μπομπινόφωνα, σε μια τολμηρή εννοιολογική αναφορά στην αλλοτινή τους λειτουργία ως κατεξοχήν μέσου αρχειοθέτησης, διασφαλίζουν επίσης την αντίσταση στη λήθη του ηχητικού σκέλους του δρώμενου: το αενάως μεταβαλλόμενο ηχητικό τοπίο καταγράφεται διαρκώς στις πολυκάναλες μαγνητοταινίες και αναπαράγεται αθροιστικά, δημιουργώντας ένα είδος ακουστικού «χρονικού» που αυτοανακυκλώνεται σωρευτικά σε πραγματικό χρόνο, ή, με τα λόγια του δημιουργού, ένα «αλληγορικό, οπτικοακουστικό πλανητάριο».

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Περφόρμανς • Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Synthesis

29, 30, 31 Οκτωβρίου 2021

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Επιμέλεια Τζένη Αργυρίου, Βασίλης Γεροδήμος

Δημιουργική και ερευνητική ομάδα Θοδωρής Αμπαζής, Μηνάς Αντύπας, Χριστιάνα Γαλανοπούλου, Coti K., Άρμιν Κέρμπερ, Χαρά Κότσαλη, Μπάμπης Μακρίδης, Ερμής Μαλκότσης, Σοφία Μαυραγάνη, Μιγέλ Άνχελ Μελγάρες, Έφη Μπίρμπα, Χρήστος Παπαδόπουλος, Εύη Σαουλίδου, Άρης Σερβετάλης, Σταυρούλα Σιάμου, Φώτης Σιώτας, Νάνσυ Σταματοπούλου, Κιτ Τζόνσον, Πέτρος Τουλούδης, Μάρω Φασουλή, Αργυρώ Χιώτη κ.ά.

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ως performative assemblage (όρος που θα μπορούσε να αποδοθεί ως «παραστατικό κολάζ») χαρακτηρίζουν τη νέα τους πρόταση η χορογράφος Τζένη Αργυρίου και ο εικαστικός Βασίλης Γεροδήμος. Στην αφετηρία του σχεδίου τοποθετούν τη διαδικασία παραγωγής του ιστορικού και κοινωνικοπολιτικού πλέγματος του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα, ενός επίσης (και εξίσου) «συλλογικού έργου» με τις δικές του ποικιλόμορφες συγκρούσεις, αντιφάσεις, απορίες, μεταπτώσεις και ανατροπές.

Στη διάρκεια καθεμιάς από τις τρεις ημέρες του δρώμενου, που αντιστοιχούν εννοιολογικά στα τρία στάδια της Επανάστασης (μέθη του αρχικού ξεσπάσματος, εσωστρέφεια της μεσαίας περιόδου, κόπωση και τελική επιβολή της όψιμης φάσης), ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνών των παραστατικών και εικαστικών τεχνών συμπράττουν σε πραγματικό χρόνο για να δημιουργήσουν μια εν εξελίξει διαδραστική εγκατάσταση (μια «τρισδιάστατη γκραβούρα», σύμφωνα με τα λόγια των δημιουργών) στην οποία οι χώροι της Εναλλακτικής Σκηνής παραδίδονται σε μια δυναμική διαδικασία αδιάκοπης εικαστικής και ηχητικής μεταβλητότητας. Στηριγμένοι, αφενός, στη σύγχρονη, αναθεωρητική ιστορική έρευνα, που επιχειρεί να απογυμνώσει το συμβάν της Επανάστασης από τους καθιερωμένους ρομαντικούς συμβολισμούς και, αφετέρου, σε επιλεγμένα καλλιτεχνικά έργα και εκτενές αρχειακό υλικό της εποχής, οι επιμελητές αποπειρώνται να αναδείξουν τις αθέατες πτυχές της επίσημης ιστορίας, ρίχνοντας φως σε υποτιμημένες παραμέτρους όπως η οικονομική και φορολογική διαχείριση, η στρατιωτική διοίκηση, οι ιδεολογικές εξελίξεις και η καθημερινή ζωή της επαναστατικής περιόδου.

Με τη μετατροπή της Εναλλακτικής Σκηνής σε χώρο εργαστηριακό, όπου τα όρια μεταξύ «παρασκηνίου» και «προσκηνίου» γίνονται διαπερατά και το κοινό βιώνει παράλληλα (ως αποστασιοποιημένοι θεατές ή/και ως δρώντες συμμετέχοντες) την προετοιμασία και τελική παρουσίαση μιας σειράς από αλληλεπικαλυπτόμενες δράσεις σε ενεργό διάλογο, οι δημιουργοί του Synthesis ιχνηλατούν τις επιμέρους ιστορικές «γραμμές» που διαπλέκονται συνδυάζοντας, όπως και στην πραγματική, ιστορική τους εκτύλιξη, το προσχεδιασμένο με το τυχαίο (προτού καταλήξουν, μέσω μιας διαδικασίας ελεγχόμενης μόνο μερικώς, στον τελικό, κοινό τους στόχο), ενώ, παράλληλα, ανιχνεύουν τις μορφικές και δημιουργικές αναλογίες ανάμεσα στο παραστατικό και το ιστορικό συμβάν.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Όπερα-Μπαλέτο • Πρώτη πανελλήνια παρουσίαση

Μπιμπιλολό

Μαρκ Μοννέ / Αρνό Φαμπρ

4, 5, 6, 7 Νοεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30 (Σάββατο, Κυριακή 11.00, 19.00)

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Μουσική Μαρκ Μοννέ

Σκηνοθεσία – Σύλληψη – Κατασκευή και χειρισμός αντικειμένων – Φωτισμοί Αρνό Φαμπρ

Έρευνα, κατασκευή και χειρισμός αντικειμένων Ερίκ Ντυμπέρ, Λατιφά Λεφορεστιέ

Έρευνα, δημιουργία και χειρισμός βίντεο και φωτισμών Φρεντερίκ Μπλεν

Έρευνα και δημιουργία βίντεο Γιορίς Γκυμπέρ

Προγραμματισμός Τιερρύ Κοντουί

Λετισιά Γκριζί (πιάνο), Στέφανος Θωμόπουλος (πιάνο), Ζυλιέν Μαρτινώ (πιάνο)

Συμπαραγωγή με Printemps des Arts de Monte-Carlo (Μονακό) / GRAME – Centre national de création musicale (Γαλλία) / Cerise Music

«Όπερα» χωρίς τραγουδιστές και «μπαλέτο» χωρίς χορευτές – αλλά, αντίθετα, με πλαστικά ζώα, ηλεκτρικά τρενάκια, τηλεκατευθυνόμενες μπουλντόζες, ρομπότ-εξολοθρευτές, μηχανές καπνού, τροχαλίες, ηλεκτρικά μοτέρ, καλώδια και επιβλητικές, επιμήκεις σκιές, η ακαταμάχητη φαντασμαγορία του Αρνό Φαμπρ βασισμένη στο μουσικό έργο του Μαρκ Μοννέ με τον παιδιάστικο και απίθανο τίτλο Μπιμπιλολό καταφθάνει στην Εναλλακτική Σκηνή για να προσφέρει μια σαγηνευτικά παιγνιώδη και «βέβηλη» εισαγωγή στο καλειδοσκοπικό ηχοτοπίο της σύγχρονης μουσικής.

«Αυτό το κομμάτι το έκανα με μεγάλη ελευθερία, ήθελα στ’ αλήθεια να διασκεδάσω, δηλαδή να μην απαγορεύσω τίποτε στον εαυτό μου», γράφει για το βραβευμένο του έργο ο συνθέτης Μαρκ Μοννέ, που συνέθεσε την αρχική εκδοχή του Μπιμπιλολό βασισμένος σε μια συλλογή από πάνω από τετρακόσιους «παλιομοδίτικους» ηλεκτρονικούς ήχους που παρήχθησαν με ένα συνθεσάιζερ Yamaha TG77 της δεκαετίας του ’90. Πρόκειται για μια σύνθεση πυκνή, ανεξάντλητη και χιμαιρική, της οποίας οι ήχοι υποβάλλουν έναν ασφυκτικά πλούσιο κόσμο πυρετώδους και αδιάκοπης δραστηριότητας, όπου το χιούμορ στέκεται πλάι πλάι με τον τρόμο, όπως σε έναν πίνακα του Ιερώνυμου Μπος.

Από την πλευρά του, ο σκηνοθέτης Αρνό Φαμπρ φαντάζεται έναν σκηνικό χώρο ονειρικό και παράλογο, κάτι σαν τεράστιο παιδικό δωμάτιο πρόσφορο σε συνειρμικές μεταμορφώσεις, ξεκαρδιστικές όσο και εφιαλτικές: έναν χώρο όπου «τα λούτρινα τεμαχίζονται, οι κούκλες μακιγιάρονται και χτενίζονται (όταν δεν βασανίζονται και διαμελίζονται), οι ανεμιστήρες παίζουν βόλεϊ, τα μεκανό είναι υπέροχα πουλιά και τα κουνέλια της “Ντούρασελ” φθάνουν στην άκρη του κόσμου και αυτοκτονούν συλλογικά πηδώντας στο κενό, ενώ συνεχίζουν να παίζουν τα ταμπούρλα τους ατάραχα»…

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής

Κύκλος συναυλιών • Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

A Greek Songbook

12, 13, 14, 19, 20, 21 Νοεμβρίου 2021

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Επιμέλεια Κορνήλιος Σελαμσής

Δημιουργική ομάδα Κωνσταντίνος Βήτα, Σαβίνα Γιαννάτου, Φοίβος Δεληβοριάς, Σοφία Ζαφειρίου, Φάνης Ζαχόπουλος, Nalyssa Green, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Δημήτρης Καμαρωτός, Παύλος Κατσιβέλης, Απόστολος Κίτσος, Πέτρος Κλαμπάνης, Λόλεκ, Τζέιμς Ουάιλι, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Μιχάλης Παρασκάκης, Παύλος Παυλίδης, Γιώργος Πούλιος, Φίλιππος Σακαγιάν, Μιχάλης Σιγανίδης, Φώτης Σιώτας, Νικόλας Τζώρτζης, Νικολέτα Χατζοπούλου κ.ά.

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Αναγκαστικά, λοιπόν, οι καλλιτεχνικές διαδικασίες μιμούνται τη φύση, και τα έργα τέχνης μιμούνται πράγματα που υπάρχουν στη φύση. — Θωμάς Ακινάτης

Μιλάμε συχνά, στον καθημερινό λόγο, για την επανάσταση του 1821, και αυτή η μονήρης διατύπωση έχει ασφαλώς επιτελέσει έναν σημαντικό συσσωματωτικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του νέου ελληνισμού. Εκείνο, ωστόσο, που η καθιερωμένη διατύπωση συγκαλύπτει είναι η ιλιγγιώδης ετερογένεια των συνιστωσών, παραγόντων, δυνάμεων και συμβάντων μέσω της διαπλοκής των οποίων σφυρηλατήθηκε η γέννηση του νεοελληνικού κράτους. Επιχειρώντας να ψηλαφήσουν μιμητικά τις ιστορικές οργανωτικές αρχές που διαμόρφωσαν την πυκνή περίοδο της επαναστατικής οκταετίας, τα περιεχόμενα του Βιβλίου τραγουδιών 1821, σε σύλληψη και επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή, επιδίδονται σε μια σειρά από τολμηρές παραλλαγές στο θέμα του πολλαπλού, του ετερόκλητου και (γιατί όχι;) του ασυμφιλίωτου.

Συναρμοσμένα σε τρία προγράμματα συναυλιών που θα παρουσιαστούν από τρεις φορές προτού απολήξουν στην έντυπη αποτύπωση του συνόλου, τα δομικά στοιχεία του Βιβλίου τραγουδιών χωρίζονται με τη σειρά τους σε τρεις κατηγορίες (τραγούδια, οργανικές συνθέσεις και έργα video art) και κινητοποιούν ένα ευρύτατο φάσμα δημιουργών από τους χώρους της λόγιας και της δημοφιλούς μουσικής με μόνο κοινό χαρακτηριστικό την, υπό κανονικές συνθήκες, ασυμβατότητα των αισθητικών και τεχνικών τους προσεγγίσεων. Χωρίς, κατά τα άλλα, καμιά απόπειρα μεταμφίεσης των εγγενών του αντιφάσεων, το παραγόμενο μουσικό υλικό ευθυγραμμίζεται στο επίπεδο της ηχητικής του διαπραγμάτευσης από τη χρήση τριών οργανικών κουαρτέτων («παραδοσιακότροπο», «κλασικότροπο» και «ποπ»), το καθένα με τις ξεχωριστές του συμπαραδηλώσεις, σε ένα σχήμα συγκρουσιακό που φιλοδοξεί να αποδώσει μορφικά τη σωρεία των ανομοιογενών ρευμάτων που συγκεράστηκαν στο πολιτιστικό και πολιτικό χωνευτήρι του 1821.

Θεμέλιο του εγχειρήματος αποτελεί η χρήση, εκ μέρους όλων των δημιουργών, μιας σειράς ανθολογημένων, ιστορικών υλικών (κειμένων, σκοπών ή αφηγήσεων) σχετιζόμενων άμεσα ή έμμεσα με πρόσωπα και πράγματα της εποχής της επανάστασης – θραυσματικό τοπίο από άδοντα ερείπια, γύρω απ’ τα οποία οι επίγονοι χτίζουν το σύγχρονό τους εποικοδόμημα.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Συναυλία

Το φλάουτο του Ρήγα

Από την απολυταρχία στην Επανάσταση

26 Νοεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Δημήτρης Κούντουρας (φλάουτο τραβέρσο), Πάνος Ηλιόπουλος (τσέμπαλο)

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ο βίος και το έργο του Ρήγα Φεραίου, δημιουργού του Θούριου, μάρτυρα της εθνικής υπόθεσης και προδρόμου της Ελληνικής Επανάστασης, είναι ευρέως γνωστά. Λιγότερο γνωστή, ωστόσο, είναι η ενασχόλησή του με τη μουσική και η ιδιότητά του ως φλαουτίστα. Το πρόγραμμα της αφιερωματικής συναυλίας των Δημήτρη Κούντουρα και Πάνου Ηλιόπουλου, διακεκριμένων σολίστ της παλιάς μουσικής, περιλαμβάνει συνθέσεις από το πλούσιο ρεπερτόριο μουσικής δωματίου της μεταβατικής περιόδου ανάμεσα στο παλαιό, απολυταρχικό καθεστώς και την αλλαγή παραδείγματος που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση. Έργα για φλάουτο και τσέμπαλο γραμμένα από Ιταλούς, Γάλλους, Αυστριακούς και Έλληνες συνθέτες, όπως οι παραλλαγές στα επαναστατικά τραγούδια Η Μασσαλιώτιδα και Η Καρμανιόλα του Τζουζέπε Καμπίνι, άριες που εκδόθηκαν στο περιοδικό Chronique de Paris αμέσως μετά την Επανάσταση καθώς και συνθέσεις από τη Βιέννη της εποχής της επαναστατικής δράσης του Ρήγα, γραμμένες από δημιουργούς όπως οι Καρλ Ντίττερς φον Ντίττερσντορφ και Μίχαελ Χάυντν.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Μουσικό θέατρο για παιδιά και νέους

Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει

Νίκος Κυπουργός

28 Νοεμβρίου 20215, 11, 12, 18, 19, 24, 26, 28, 29, 30, 31 Δεκεμβρίου 2021

2 Ιανουαρίου 2022

Πρωινές παραστάσεις – Ώρα έναρξης 11.00

Απογευματινές παραστάσεις – Ώρα έναρξης 18.00

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Λιμπρέτο Θωμάς Μοσχόπουλος (σε συνεργασία με τον συνθέτη)

Μεταγραφή για μικρό σύνολο Χαράλαμπος Γωγιός

Σκηνοθεσία Θοδωρής Αμπαζής

Σκηνικά – Κοστούμια Κέννυ ΜακΛέλλαν

Φωτισμοί Νίκος Σωτηρόπουλος

Συνεργάτιδα σκηνοθέτρια Ελεάνα Τσίχλη

Ερμηνεύουν οι Χάρης Ανδριανός, Βάσια Ζαχαροπούλου, Δημήτρης Ναλμπάντης

Συμμετέχει τετραμελές μουσικό σύνολο

Το «μικρό μιούζικαλ» των Νίκου Κυπουργού και Θωμά Μοσχόπουλου, σπινθηροβόλο απότοκο της πρώτης, γόνιμης περιόδου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών που έχει, έκτοτε, αναδειχθεί σε ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του σύγχρονου ελληνικού μουσικού θεάτρου, καταφθάνει στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ για να γοητεύσει το κοινό με το χιούμορ, την ποιητική του φλέβα και την ανατρεπτική του διάθεση. Το έργο παρουσιάζεται σε νέα, ευρηματική σκηνοθεσία του Θοδωρή Αμπαζή, τέως αναπληρωτή διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου και γνωστού για μια σειρά από σκηνοθετικές προτάσεις που συγχωνεύουν αξεδιάλυτα το μουσικό με το θεατρικό στοιχείο, και στελεχώνεται με μια εξαιρετική διανομή νέων και λαμπερών λυρικών ερμηνευτών.

Εμπνευσμένο από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν Τα καινούρια ρούχα του βασιλιά αλλά και αφιερωμένο, απροσδόκητα, στη μνήμη του Αμερικανού πρωτοπόρου Τζων Κέιτζ (!), το Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει αποτελεί, ταυτόχρονα, μια ιδανική εισαγωγή τόσο των μικρών όσο και (γιατί όχι;) των μεγάλων θεατών στις έννοιες, τις τεχνικές και τα εργαλεία της μουσικής γραφής καθώς και μια επίθεση, ξεκαρδιστική και ανελέητη, στους κάθε λογής σνομπισμούς και υποκρισίες που λυμαίνονται και απονεκρώνουν τόσο τον χώρο της μουσικής δημιουργίας όσο και εκείνον της πρόσληψης.

Ακροβατώντας δεξιοτεχνικά ανάμεσα στη λυρική παράδοση και τον παιγνιώδη μεταμοντερνισμό, το Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει αφηγείται την ιστορία ενός φιλόμουσου όσο και ανυπόφορου βασιλιά που δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος, όποιο μουσικό κομμάτι κι αν του παρουσιάζει ο μουσικός της αυλής του. Τον μουσικό από την απελπισία του έρχεται να ανασύρει η Μούσα, που βρίσκει, με τη σειρά της, μια ευκαιρία να «ξαναμπεί στη δουλειά» από την οποία είχε αποκοπεί μετά τις ένδοξες εποχές του Σούμπερτ, του Μότσαρτ και του Μπαχ. Η Μούσα επιστρατεύει τις επτά νότες ως συμμάχους και εμπνέει στον μουσικό ένα υπέροχο κομμάτι – που, όμως, ούτε κι αυτό αφήνει ικανοποιημένο τον βασιλιά. Είναι καιρός, λοιπόν, τη λύση να δώσει (όπως πάντα!) η φαντασία…

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής ΣκηνήςΧορηγός παράστασης

Μουσικό θέατρο • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»

Ο αέρας της Ελλάδας

Γιώργος Τσοντάκης

3,4 Δεκεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης 20.30

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Λιμπρέτο Έλσα Ανδριανού

Μουσική διεύθυνση Γιώργος Τσοντάκης

Ερμηνεύουν θ.α.

Με τη συμμετοχή φωνητικού και ενόργανου μουσικού συνόλου

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ)  για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Στην κατάληξη του αφιερώματος της Εναλλακτικής Σκηνής στον Λόρδο Μπάιρον συναντούμε το νέο μουσικοθεατρικό έργο του Ελληνοαμερικανού συνθέτη Γιώργου Τσοντάκη, πολυβραβευμένου δημιουργού γνωστού για τη ρητορική και επικοινωνιακή δύναμη της μουσικής του.

Το έργο, ανάθεση της ΕΛΣ, δεν φιλοδοξεί τίποτε λιγότερο από την ανασύνθεση της ελληνικής περιπέτειας του ποιητή, που καταφθάνει στο Μεσολόγγι τον Ιανουάριο του 1824 για να πεθάνει τρεις μήνες αργότερα σε ηλικία 36 ετών, μετά από μια έντονη περίοδο γενναίας αλλά και συγκεχυμένης εμπλοκής με την ελληνική Εθνεγερσία, διαπραγμάτευσης της επέλασης της μέσης ηλικίας και της συνείδησης του επερχόμενου τέλους, οραματικής επιθυμίας για ηρωική δράση αλλά και παράφορου, ανεκπλήρωτου πάθους για τον δεκαεξάχρονο Πατρινό οπλαρχηγό Λουκά Χαλανδριτσάνο.

Ο συνθέτης τοποθετεί τη «σκηνή» του έργου του στη νεκρική κλίνη του Μπάιρον και επιχειρεί να αποδώσει την υποκειμενικότητα του ετοιμοθάνατου ποιητή διαμέσου μιας μουσικοκειμενικής σύνθεσης αυθεντικών ιστορικών τεκμηρίων (στα ελληνικά) και αποσπασμάτων από το ποιητικό του έργο (στα αγγλικά). Το όλον αποδίδεται από φωνητικό σύνολο που συνδυάζει τις λειτουργίες του μαδριγαλικού και τραγικού χορού, αντιπαραθέτοντας την ανάμνηση της περιπαθούς και αριστοκρατικής νεότητας του ποιητή στις χαώδεις πολεμικές συνθήκες που συνάντησε στην επαναστατημένη Ελλάδα και υπογραμμίζοντας, έτσι, την υπερβατική διάσταση της καταληκτικής, υπέρτατα ρομαντικής του αυτοθυσίας στον βωμό του ιδεώδους.

Στο πλαίσιο της παρουσίασης του έργου Ο αέρας της Ελλάδας θα πραγματοποιηθεί εργαστήριο για νέους συνθέτες με τον Γιώργο Τσοντάκη.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021

Άλλοι χώροι • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Κύκλος «Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων»

Περιηγητικά

Οι γιατροί

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων

Οι στρατιωτικοί

Κτίριο Βάιλερ

Οι διπλωμάτες

Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών – Αρχοντικό Δεκόζη Βούρου

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Σύνθεση κειμένου – Σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Χατζή

Έρευνα – Δραματουργία Στέλλα Παπακωνσταντίνου

Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη

Ερμηνεύουν οι Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Χρήστος Ντούλος, Αγλαΐα Παππά

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Με τις ιδεολογικές του ρίζες, αφενός, στο ενδιαφέρον της Δύσης για την κληρονομιά της κλασικής αρχαιότητας και, αφετέρου, στο φιλελεύθερο αίτημα για εξέγερση απέναντι σε κάθε λογής απολυταρχία που διέτρεχε καθολικά την «εποχή των επαναστάσεων», το κίνημα του φιλελληνισμού σημάδεψε την έναρξη του 19ου αιώνα και συνέβαλε αποφασιστικά στην αίσια έκβαση του αγώνα για τον σχηματισμό του νέου ελληνικού κράτους.

Φόρος τιμής της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ στην ξεχωριστή εκείνη κατηγορία φιλελλήνων που ταξίδεψαν από την Ευρώπη και την Αμερική για να συμπαραταχθούν και να πολεμήσουν με τους εξεγερμένους Έλληνες του 1821, τα Περιηγητικά του σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Χατζή λαμβάνουν χώρα σε τρεις εξωθεατρικούς χώρους της Αθήνας με αξιοσημείωτο ιστορικό παρελθόν και επικεντρώνονται σε τρεις συνομοταξίες εθελοντών που διαδραμάτισαν ανεκτίμητο ρόλο στη διάρκεια, αλλά και την επαύριο, της Επανάστασης: τους γιατρούς, τους στρατιωτικούς και τους διπλωμάτες. Το πλούσιο ιστορικό υλικό (επιστολές, χρονικά και απομνημονεύματα) και οι τεχνικές του θεάτρου-ντοκουμέντου συναρμόζονται στο μουσικό υπόβαθρο της σκηνικής μουσικής του Μπετόβεν (και της πιανιστικής μεταγραφής του Φραντς Λιστ) για το έργο Ερείπια των Αθηνών ώστε να υποστηρίξουν μια πολυπρόσωπη αφήγηση που επιχειρεί να φωτίσει πολύπλευρα τόσο τη δημόσια όσο και την ανθρώπινη όψη της φιλελληνικής συνεισφοράς στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα.

Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021