Ο ντοστογιεφσκικός ήρωας που εξεγείρεται ενάντια στο ίδιο το ηρωικό ιδεώδες σε σκηνοθετική επιμέλεια Έκτορα Λυγίζου.
Την Κυριακή 17 Ιανουαρίου, στις 17:00, οι «Παραβάσεις», το Θεατρικό Αναλόγιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), συνεχίζονται στο Φάρο του ΚΠΙΣΝ με το «Υπόγειο» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, σε σκηνοθετική επιμέλεια του Έκτορα Λυγίζου.
Οι «Παραβάσεις», που πραγματοποιούνται χωρίς την παρουσία κοινού, θα μεταδοθούν μέσω live streaming στην ιστοσελίδα του ΚΠΙΣΝ, στη σελίδα του στο Facebook και στο κανάλι του στο YouTube.
Η σειρά δραματοποιημένων αναλογίων του ΚΠΙΣΝ, που πραγματοποιείται για τέταρτη συνεχή χρονιά, χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), φέτος φέρει το γενικό τίτλο «Πρόσωπα του Ήρωα», καθώς εστιάζει στους ήρωες των μεγάλων μύθων και αφηγήσεων, εξερευνώντας την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου, από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Ξεκινώντας από εμβληματικές μορφές ηρώων των αρχαίων χρόνων (Ορέστης, Αχιλλέας) και εξετάζοντας στην πορεία χαρακτηριστικούς ήρωες της Αναγέννησης και του ύστερου Διαφωτισμού (Δον Κιχότε, Ήρωας των Επαναστάσεων), θα καταλήξει στους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, επιχειρώντας, έτσι, μια ιδιόμορφη αφήγηση της ενηλικίωσης του ανθρώπου, όπως αυτή καθρεφτίζεται στις ιστορίες και τους μύθους του.
Λίγα, μόνο, χρόνια πριν από τα μεγάλα του μυθιστορήματα, ο Ντοστογιέφσκι δημοσιεύει ένα από τα πιο ρηξικέλευθα και παράδοξα κείμενά του, υπό τον τίτλο «Σημειώσεις από το Υπόγειο».
Γραμμένο με τη μορφή παραληρηματικής εξομολόγησης, το «Υπόγειο» διαθέτει ιδιότυπη δομή, αφού ουσιαστικά αποτελείται από δύο αυτόνομα έργα: ένα φιλοσοφικό δοκίμιο, με τη μορφή συνομιλίας με τον αναγνώστη, και μια νουβέλα, με τον τίτλο «Με αφορμή το υγρό χιόνι». Ήρωας, ή μάλλον αντιήρωας, και των δύο έργων, ένας ανώνυμος μεσήλικας, δημόσιος υπάλληλος, άρρωστος και χολωμένος, βουτηγμένος στην πίκρα και την οργή, που ζει απομονωμένος στο «υπόγειό» του. Έχοντας διαχωρίσει τον εαυτό του απ’ όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα, επιτίθεται με βία στα κοινωνικά ιδεώδη της «ευτυχίας» και της «επιτυχίας» και τολμά να μιλήσει για τις δυνάμεις, που δρουν βαθιά μέσα μας, και που τις περισσότερες φορές αρνούμαστε να ομολογήσουμε. Ακόμα κι οι λιγοστές νεανικές απόπειρες αυτού του ανθρώπου, του περιθωρίου να βγει από την «τρύπα» του και να αναζητήσει την επαφή και την αποδοχή, καταλήγουν πάντα στον εξευτελισμό και εκ νέου στην απόσυρση και στο «αυτομαστίγωμα».
Με το «Υπόγειο» ο Ντοστογιέφσκι στρέφει την προσοχή του στο σύγχρονο μοναχικό ήρωα. Το άτομο, έχοντας αποκηρύξει τους πάντες και τα πάντα, ακόμα και την ίδια την αξία της πράξης, διεκδικεί το δικαίωμα να είναι παθητικό, οκνηρό και, ενδεχομένως, άχρηστο. Ο ντοστογιεφσκικός ήρωας εξεγείρεται ενάντια στο ίδιο το ηρωικό ιδεώδες.
Ο Έκτορας Λυγίζος έχει σκηνοθετήσει έργα των Αισχύλου, Ευριπίδη, Σαίξπηρ, Μπέκετ, Τσέχοφ, Ίψεν, Βέρντι, Ζαρρύ, Φρέιν, Μπόρετζ και Μάρρεϋ, Κουμεντάκη, Γουόλς, Μινυανά, Μάτεσι, Κλάους, Όουεν, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο Εθνικό Θέατρο, στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο Κ.Θ.Β.Ε., στο Θέατρο Αμόρε, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, στο Θέατρο Χώρα, στο Από Μηχανής, στο Ίδρυμα Κακογιάννη και στο Bios. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει τη μεγάλου μήκους ταινία «Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού» (2012), που συμμετείχε σε περισσότερα από 50 διεθνή Φεστιβάλ, και απέσπασε 15 βραβεία και διακρίσεις, ανάμεσά τους και το βραβείο καλύτερης ταινίας από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Επίσης, έχει γράψει, και σκηνοθετήσει, τις μικρού μήκους ταινίες «Αγνά Νιάτα» (επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βενετίας 2004) και «Εσωτερικό σπιτιού με γυναίκα που καθαρίζει μήλα» (Κρατικό βραβείο 2002).
Συντελεστές:
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου
Διασκευή – Σκηνοθετική επιμέλεια: Έκτορας Λυγίζος
Ερμηνεύουν: Άρης Σερβετάλης, Φλομαρία Παπαδάκη
Παρακολουθήστε τις «Παραβάσεις» ζωντανά στο snfcc.org/ParabasesDostoevsky, καθώς και στη σελίδα του ΚΠΙΣΝ στο Facebook @SNFCC και στο κανάλι του στο YouTube, την Κυριακή 17 Ιανουαρίου, στις 17:00.
Ο ντοστογιεφσκικός ήρωας που εξεγείρεται ενάντια στο ίδιο το ηρωικό ιδεώδες σε σκηνοθετική επιμέλεια Έκτορα Λυγίζου.
Την Κυριακή 17 Ιανουαρίου, στις 17:00, οι «Παραβάσεις», το Θεατρικό Αναλόγιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), συνεχίζονται στο Φάρο του ΚΠΙΣΝ με το «Υπόγειο» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, σε σκηνοθετική επιμέλεια του Έκτορα Λυγίζου.
Οι «Παραβάσεις», που πραγματοποιούνται χωρίς την παρουσία κοινού, θα μεταδοθούν μέσω live streaming στην ιστοσελίδα του ΚΠΙΣΝ, στη σελίδα του στο Facebook και στο κανάλι του στο YouTube.
Η σειρά δραματοποιημένων αναλογίων του ΚΠΙΣΝ, που πραγματοποιείται για τέταρτη συνεχή χρονιά, χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), φέτος φέρει το γενικό τίτλο «Πρόσωπα του Ήρωα», καθώς εστιάζει στους ήρωες των μεγάλων μύθων και αφηγήσεων, εξερευνώντας την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου, από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Ξεκινώντας από εμβληματικές μορφές ηρώων των αρχαίων χρόνων (Ορέστης, Αχιλλέας) και εξετάζοντας στην πορεία χαρακτηριστικούς ήρωες της Αναγέννησης και του ύστερου Διαφωτισμού (Δον Κιχότε, Ήρωας των Επαναστάσεων), θα καταλήξει στους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, επιχειρώντας, έτσι, μια ιδιόμορφη αφήγηση της ενηλικίωσης του ανθρώπου, όπως αυτή καθρεφτίζεται στις ιστορίες και τους μύθους του.
Λίγα, μόνο, χρόνια πριν από τα μεγάλα του μυθιστορήματα, ο Ντοστογιέφσκι δημοσιεύει ένα από τα πιο ρηξικέλευθα και παράδοξα κείμενά του, υπό τον τίτλο «Σημειώσεις από το Υπόγειο».
Γραμμένο με τη μορφή παραληρηματικής εξομολόγησης, το «Υπόγειο» διαθέτει ιδιότυπη δομή, αφού ουσιαστικά αποτελείται από δύο αυτόνομα έργα: ένα φιλοσοφικό δοκίμιο, με τη μορφή συνομιλίας με τον αναγνώστη, και μια νουβέλα, με τον τίτλο «Με αφορμή το υγρό χιόνι». Ήρωας, ή μάλλον αντιήρωας, και των δύο έργων, ένας ανώνυμος μεσήλικας, δημόσιος υπάλληλος, άρρωστος και χολωμένος, βουτηγμένος στην πίκρα και την οργή, που ζει απομονωμένος στο «υπόγειό» του. Έχοντας διαχωρίσει τον εαυτό του απ’ όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα, επιτίθεται με βία στα κοινωνικά ιδεώδη της «ευτυχίας» και της «επιτυχίας» και τολμά να μιλήσει για τις δυνάμεις, που δρουν βαθιά μέσα μας, και που τις περισσότερες φορές αρνούμαστε να ομολογήσουμε. Ακόμα κι οι λιγοστές νεανικές απόπειρες αυτού του ανθρώπου, του περιθωρίου να βγει από την «τρύπα» του και να αναζητήσει την επαφή και την αποδοχή, καταλήγουν πάντα στον εξευτελισμό και εκ νέου στην απόσυρση και στο «αυτομαστίγωμα».
Με το «Υπόγειο» ο Ντοστογιέφσκι στρέφει την προσοχή του στο σύγχρονο μοναχικό ήρωα. Το άτομο, έχοντας αποκηρύξει τους πάντες και τα πάντα, ακόμα και την ίδια την αξία της πράξης, διεκδικεί το δικαίωμα να είναι παθητικό, οκνηρό και, ενδεχομένως, άχρηστο. Ο ντοστογιεφσκικός ήρωας εξεγείρεται ενάντια στο ίδιο το ηρωικό ιδεώδες.
Ο Έκτορας Λυγίζος έχει σκηνοθετήσει έργα των Αισχύλου, Ευριπίδη, Σαίξπηρ, Μπέκετ, Τσέχοφ, Ίψεν, Βέρντι, Ζαρρύ, Φρέιν, Μπόρετζ και Μάρρεϋ, Κουμεντάκη, Γουόλς, Μινυανά, Μάτεσι, Κλάους, Όουεν, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο Εθνικό Θέατρο, στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο Κ.Θ.Β.Ε., στο Θέατρο Αμόρε, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, στο Θέατρο Χώρα, στο Από Μηχανής, στο Ίδρυμα Κακογιάννη και στο Bios. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει τη μεγάλου μήκους ταινία «Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού» (2012), που συμμετείχε σε περισσότερα από 50 διεθνή Φεστιβάλ, και απέσπασε 15 βραβεία και διακρίσεις, ανάμεσά τους και το βραβείο καλύτερης ταινίας από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Επίσης, έχει γράψει, και σκηνοθετήσει, τις μικρού μήκους ταινίες «Αγνά Νιάτα» (επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βενετίας 2004) και «Εσωτερικό σπιτιού με γυναίκα που καθαρίζει μήλα» (Κρατικό βραβείο 2002).
Συντελεστές:
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου
Διασκευή – Σκηνοθετική επιμέλεια: Έκτορας Λυγίζος
Ερμηνεύουν: Άρης Σερβετάλης, Φλομαρία Παπαδάκη
Παρακολουθήστε τις «Παραβάσεις» ζωντανά στο snfcc.org/ParabasesDostoevsky, καθώς και στη σελίδα του ΚΠΙΣΝ στο Facebook @SNFCC και στο κανάλι του στο YouTube, την Κυριακή 17 Ιανουαρίου, στις 17:00.
