Ποια είναι η προέλευση του tango; Ήταν πάντα όπως το ξέρουμε σήμερα; Τι γνωρίζουμε για τον αγαπημένο αυτό χορό;
Η ακριβής προέλευση του tango είναι μέχρι σήμερα άγνωστη. Από τα στοιχεία όμως που έχουν ως τώρα συλλεχθεί, μπορούμε να συνθέσουμε μια ιστορία για τον τρόπο με τον οποίο το είδος αυτό εξελίχθηκε στο χορό που ξέρουμε σήμερα.
Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο (“Τι είναι οι χοροί ballroom;“), κάνοντας μια αναδρομή στις πρώτες μορφές κοινωνικού χορού, παρατηρούμε ότι δεν υπήρχε φυσική επαφή μεταξύ των χορευτών. Περί τα 1600, εμφανίζεται το “Μινουέτο” (γαλλικά: minuet), μια μορφή κοινωνικού χορού προερχόμενου από την αριστοκρατική Γαλλία, όπου οι χορευτές κρατούν ο ένας τα χέρια του άλλου, διατηρώντας όμως απόσταση μεταξύ των σωμάτων τους. Στις αρχές του 18ου αιώνα πια, οι χορευτές έρχονται λίγο πιο κοντά και η θέση αυτή κλείνει με το γνωστό μας Waltz. Η εξελικτική πορεία ως προς την θέση του ζευγαριού είναι εμφανής: Η απόσταση ανάμεσα στους δύο χορευτές συνεχίζει να κλείνει, ως που φτάνουμε στο tango, όπου έρχονται σχεδόν αγκαλιά.
Ως προς τη γεωγραφική προέλευση του, φαίνεται ότι γεννήθηκε στις φτωχογειτονιές της Αργεντινής και της Ουρουγουάης και ο σημαντικότερος παράγοντας που συνετέλεσε στην εξέλιξη του νέου είδους ήταν το τεράστιο μεταναστευτικό κύμα που δέχθηκαν οι περιοχές αυτές εκείνη την περίοδο. Οι μετανάστες προέρχονταν τόσο από την Ευρώπη (Ιταλία, Ισπανία κυρίως) όσο και από την Αφρική. Το χαρακτηριστικό του, επομένως, ήταν ακριβώς αυτή η πρόσμιξη κουλτούρων και η αυτοσχεδιαστική διάθεση των συμμετεχόντων, που ξέφευγε αρκετά από την ισχύουσα αριστοκρατική οπτική για το χορό. Το αργεντίνικο tango δανείζεται στοιχεία από την κουβανέζικη Habanera, την αργεντίνικη Milonga, την αφρικανική Candombe, το Waltz, την polka κ.λπ. Μπορεί να ξεκίνησε ως ο χορός των λαϊκών συναθροίσεων στο Μπουένος Άϊρες και στο Μοντεβιδέο, αλλά σύντομα αγαπήθηκε από το ευρύ κοινό και διαδόθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Όσο για το όνομά του, η ετυμολογία της λέξης επίσης δεν είναι ορισμένη με ακρίβεια. Οι ερευνητές έχουν καταλήξει ότι ήταν συνδυασμός παραγόντων που οδήγησε στην χρήση της λέξης αυτής. Μια θεωρία υποστηρίζει ότι ήταν λέξη της Ισπανικής γλώσσας, που χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει έναν άλλο χορό, γνωστό στην Αργεντινή ήδη από τον 17ο αιώνα. Μια άλλη θεωρία, υποστηρίζει ότι πρόκειται για δάνειο από την Αφρικανική γλώσσα, στην οποία σημαίνει “κλειστός χώρος” ή “κατακτημένο έδαφος”.
Το πιο ενδιαφέρον, ωστόσο, γύρω από την προέλευση του tango είναι η ιστορία που αφηγείται. Μπορεί σήμερα να το γνωρίζουμε ως τον χορό της αγάπης, τους έρωτα και του πάθους, αλλά στην πραγματικότητα ξεκίνησε πολύ διαφορετικά. Αρχικά το tango χορευόταν κατά κύριο λόγο από άντρες, καθώς αυτοί αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του προσφυγικού πληθυσμού. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν ανύπαντροι, φτωχοί και απελπισμένοι. Είχαν φύγει από την πατρίδα τους, ελπίζοντας να βρουν τη δική τους γη της επαγγελίας, να βγάλουν αρκετά λεφτά για να επιστρέψουν στην Ευρώπη και να κάνουν οικογένεια, ή να φέρουν την οικογένειά τους στην Αργεντινή. Η εξέλιξη του αργεντίνικου tango αντανακλά τη βαθιά αίσθηση της απώλειας για τους ανθρώπους και τα μέρη που άφησαν πίσω τους και της λαχτάρας για μια νέα, καλύτερη ζωή.
Το tango ανέπτυξε τη δυναμική του μέσα σε αυτές τις κοινότητες και σταδιακά ξέφυγε από τα σύνορα διασκεδάζοντας ανθρώπους σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Στις αρχές του 20ου αιώνα, νέοι γόνοι ευκατάστατων οικογενειών της Αργεντινής έφεραν το tango στην Ευρώπη με τα ταξίδια τους στο Παρίσι, όπου ήταν μια κοινωνία αρκετά ανοιχτή στις καινοτόμες ιδέες και στο “ρίσκο” του χορού με ξένους νεαρούς άνδρες. Μέχρι το 1913, το αργεντίνικο tango ήταν πια φαινόμενο σε Παρίσι, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, και, από το 1920 και μετά γνώρισε διεθνή επιτυχία. Το 1930, ξεκίνησε η λεγόμενη “Χρυσή Εποχή” της Αργεντινής. Η χώρα έγινε ένα από τα δέκα πλουσιότερα έθνη στον κόσμο και το tango έγινε μια θεμελιώδης έκφραση του πολιτισμού της. H άνοδος συνεχίστηκε μέχρι το 1950, αλλά όπως όλα, επηρεάστηκε από τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής. Με την αναπτυσσόμενη πολιτική καταστολή, τόσο ο ίδιος ο χορός όσο και η μουσική του απαγορεύθηκαν ως “ανατρεπτικά”. Οι μεγάλες αίθουσες χορού έκλεισαν και γενικά απαγορεύονταν οι μεγάλες συγκεντρώσεις. Το tango όμως, επέζησε σε μικρότερους, μη δημόσιους χώρους και κυρίως στις καρδιές των ανθρώπων.
Το 1983, οι Hector Orezzoli και Claudio Segovia, ανεβάζουν στο Παρίσι το “Tango Argentino”, ένα μιούζικαλ που σκοπό είχε να αναδείξει την ιστορία του αργεντίνικου tango και τις πολλές παραλλαγές του. Για δεύτερη φορά, το Παρίσι αποτέλεσε το “σημείο μηδέν” και το tango προκάλεσε έτσι εκ νέου το διεθνή θαυμασμό. Το show περιόδευσε σε όλο τον κόσμο και με τον τρόπο αυτό “αναζωογόνησε” το είδος, έτσι ώστε σήμερα είναι ακόμα ευρέως γνωστό και αγαπητό σε όλους μας!
