Νομαδικά προγράμματα φιλοξενίας καλλιτεχνών μεταξύ Αιγύπτου και Ευρώπης, εκθέσεις στις πόλεις της Μασσαλίας και των Βρυξελλών, επαγγελματικά σεμινάρια και δημόσια ανοιχτά φόρουμ.
Πώς μπορεί κάποιος να φωτίσει την κληρονομιά της Αλεξάνδρειας, της μεσογειακής πόλης, η εξερεύνηση και κατανόηση της οποίας παραμένουν ανεπαρκείς; Το πρότζεκτ «Αλεξάνδρεια: (επαν)ενεργοποιώντας τα κοινά αστικά φαντασιακά» (Alex), μια συνεργασία σημαντικών φορέων από την Ευρώπη, επιστρατεύει διάφορα εργαλεία: την κατάρτιση νομαδικών προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών μεταξύ Αιγύπτου και Ευρώπης, τη διοργάνωση εκθέσεων στις πόλεις της Μασσαλίας και των Βρυξελλών, όπως και τον προγραμματισμό επαγγελματικών σεμιναρίων και δημόσιων, ανοιχτών φόρουμ και open calls με ημερομηνία υποβολής έως 30 Μαΐου 2021.
Μέσα από την ανάπτυξη νέων πολιτισμικών και καλλιτεχνικών προσεγγίσεων, το πρότζεκτ ALEX, ενισχύει την κινητικότητα των καλλιτεχνών που ενδιαφέρονται για τη συγκριτική ερμηνεία του σύγχρονου αστικού ιστού στις ευρωπαϊκές πόλεις και στην Αλεξάνδρεια, ενώ παράλληλα αμφισβητεί τις τρέχουσες αντιλήψεις μέσα από μια επιστημονική και ιστορική απόπειρα ευαισθητοποίησης. Το πρότζεκτ αποσκοπεί στο να δώσει βήμα σε καινοτόμoυς συλλογισμούς για τις σχέσεις που εδραιώνονται ανάμεσα στη δημιουργία, την κουλτούρα, την κληρονομιά και την ανάπτυξη της σύγχρονης μεσογειακής και ευρωπαϊκής μητρόπολης.
Έτσι, το πρότζεκτ ALEX θα συμπαρασύρει επισκέπτες, σύγχρονους καλλιτέχνες, επιστήμονες και ακτιβιστές σ’ ένα ταξίδι ανάμεσα στην κληρονομιά και τη δημιουργία, ανάμεσα στον βορρά και το νότο της Μεσογείου, σε μια αναζήτηση των στοιχείων που συνιστούν τα φαντασιακά της πόλης, της προέλευσης και του μέλλοντός της.
To ΑLEX, που ξεκίνησε ως μοχλός συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο, θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2023.
Το πρότζεκτ, το οποίο υποστηρίζεται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντλεί το δυναμικό της από οχτώ βασικούς εταίρους: το Royal Museum of Mariemont (Βασιλικό Μουσείο του Μαριμόντ) στο Μόρλανβελτς, το Palais des Beaux – Arts (BOZAR) στις Βρυξέλλες, το ίδρυμα Cittadelarte of the Pistoletto Foundation στην Μπιέλα της Ιταλίας, το Museum of the Civilisations (MUCEM, Μουσείο των Πολιτισμών της Ευρώπης και της Μεσογείου) της Μασσαλίας, τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στην Αθήνα, το Πανεπιστήμιο του Λάιντεν στην Ολλανδία, την Kunsthall του Ώρχους στη Δανία και το Undo Point Contemporary Art Centre στη Λευκωσία της Κύπρου.
Επιπλέον, το πρότζεκτ επωφελείται από την υποστήριξη ενός δικτύου συνεργατών σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και της Αιγύπτου.
Open Call | Caravan Residency Program
Το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Caravan Residency Program είναι μέρος του «Αλεξάνδρεια: (επαν)ενεργοποιώντας τα κοινά αστικά φαντασιακά», ενός πρόζεκτ που συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «δημιουργική Ευρώπη» της ευρωπαϊκής ένωσης. Το πρότζεκτ έχει στόχο να διερευνήσει τις ευρωπαϊκές πόλεις της Αθήνας, των Βρυξελλών, της Μασσαλίας και της Λευκωσίας, υπό το πρίσμα της Αλεξάνδρειας και των αστικών της φαντασιακών που βρίσκονται στον πυρήνα διεκδικήσεων.
Το χιμαιρικό λιμάνι λειτουργεί ως ευρετική μηχανή για το συγκεκριμένο πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών. Η Αλεξάνδρεια έχει διαμορφωθεί από τις ιστορικές εντάσεις και τις αντικρουόμενες δυνάμεις της αποικιοκρατίας και της χειραφέτησης. Τον 13ο αιώνα αναδύθηκε ως άτυπος τόπος εμπορικής δραστηριότητας και προ-καπιταλιστικών ανταλλακτικών δομών που στήθηκαν από Ευρωπαίους πραματευτές. Ο νέος ιμπεριαλισμός του 19ου αιώνα ενσωμάτωσε την Ανατολική Μεσόγειο στο δίκτυο της παγκόσμιας οικονομίας· εκείνη την εποχή η Αλεξάνδρεια διοικούνταν από τους Οθωμανούς, ώσπου αργότερα βομβαρδίστηκε και πέρασε στην κατοχή των Βρετανών. Η πόλη έγινε παιδότοπος για τη διαμόρφωση ουτοπικών φαντασιακών, φιλοξενώντας αναρχικούς, διανοουμένους και αποστάτες από την αραβόφωνη περιοχή και απ’όλο τον υπόλοιπο κόσμο, ώστε αυτοί να πειραματιστούν με ριζοσπαστικούς τρόπους συνάθροισης και κριτικής, αλλά και να ιδρύσουν δημοφιλή θέατρα και πανεπιστήμια, ανεξάρτητες εκδόσεις και κοινότητες φυγάδων.
Η ευκαιρία να σκεφτούμε μαζί και πέρα από την Αλεξάνδρεια μάς επιτρέπει να εξασκήσουμε τη δημιουργία ενός κόσμου ενάντια στη διαγραφή και με γνώμονα τη μελλοντικότητα. Η δημιουργία ενός κόσμου ξεκινά από τους κόσμους που βρίσκονται ήδη εκεί: η δημιουργία είναι ανα-δημιουργία (Nelson Goodman). Το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Caravan Residency Program συνιστά, έτσι, μια πρόσκληση για να συνθέσουμε, να παίξουμε και να φανταστούμε από την αρχή τα μέρη που ήδη υπάρχουν και τα στοιχεία που δομούν την καθημερινότητά μας, μέσα από μια περιπατητική διαδρομή στην Αλεξάνδρεια και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης και της Μεσογείου.
Το ετήσιο πρόγραμμα φιλοξενίας σε διάφορες πόλεις προσκαλεί καλλιτέχνες, επαγγελματίες του πολιτισμού και ακτιβιστές να διατυπώσουν και να διαμορφώσουν νέους τρόπους να συνδεθούμε και να κατανοήσουμε τις διαδικασίες και τους σχηματισμούς των πόλεων, των υποδομών και των κοινωνιών.
Το πρόγραμμα φιλοξενίας δημιουργεί συνέργειες με τοπικές οργανώσεις στις πόλεις που συμμετέχουν σε αυτό, και εργάζεται για την επίτευξη των 17 Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, σύμφωνα με την Ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών για το 2030.
Θα επιλεγούν δεκαέξι συμμετέχοντες για να συμμετάσχουν σε ένα επιτόπιο, συλλογιστικό πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει έμπρακτη εφαρμογή, σε διάλογο με τους επιμελητές του προγράμματος, με social entrepreneurs και με μια γκάμα εκπαιδευτών και παρουσιαστών που εργάζονται σε διάφορα δημιουργικά πεδία και πλαίσια, βάσει των αναγκών της ομάδας.
To πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Caravan Residency Program είναι μια σύλληψη και υλοποίηση των προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών UNIDEE του Cittadellarte – Fondazione Pistoletto της Ιταλίας και πραγματοποιείται με τη συνεπιμέλεια του Edwin Nasr και σε διάλογο με τη Sarah Rifky. Το πρόγραμμα θα έχει παραδοτέα και οι συμμετέχοντες θα πρέπει να αναπτύξουν ένα τελικό έργο ως καταληκτικό μέρος του πρότζεκτ το οποίο θα παρουσιαστεί σε δημόσιες εκδηλώσεις που θα διοργανωθούν στην Αθήνα, Μπιέλα, Μασσαλία, Αλεξάνδρεια και Άαρχους.
Αίτηση και όροι συμμετοχής: www.onassis.org/el/open-calls/open-call-caravan-residency-program
Open Call | Πρόγραμμα Φιλοξενίας «Πολιτική της Κληρονομιάς»
Υποβολή αιτήσεων έως 30.05.2021
Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και το Theatrum σχεδιάζουν την παραγωγή ενός πολυ-επιστημονικού νομαδικού προγράμματος φιλοξενίας καλλιτεχνών (Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Μασσαλία) που εξερευνά τον ήχο, τη μνήμη και τις δια-μεσογειακές του απηχήσεις.
Το πρόγραμμα φιλοξενίας, θα αναπτύξει ένα κοινό διάλογο – μαθαίνοντας από τους ντόπιους πολεοδόμους, τους ακτιβιστές και τους πολιτιστικούς παραγωγούς, αλλά κι από τους ίδιους τους συμμετέχοντες – , ο οποίος θα οδηγήσει στη συλλογή νέων, διασυνδεδεμένων έργων υπό μορφή κειμένων, ήχων ή/ και ταινιών. Τα προγράμματα φιλοξενίας θα σεβαστούν την οπτική του επισκέπτη – καθώς ο στόχος δεν είναι η ιστορική αποτίμηση της κάθε πόλης, ενδιαφερόμαστε για το συγκεκριμένο κοινό χώρο που δημιουργείται από την ανταλλαγή μεταξύ τριών πόλεων της Μεσογείου (Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Μασσαλία), τους τρόπους με τους οποίους οι ηχητικές μνήμες μεταφέρονται ανάμεσά τους δημιουργώντας αντηχήσεις. Η κληρονομιά, ασφαλώς, μπορεί να γίνει μια κοινή δεξαμενή για τη μνήμη και την κατασκευή του ανήκειν, αλλά μπορεί να γίνει και κατάχρησή της αν η αστική ανάπτυξη την παραμορφώσει για να δημιουργήσει αποκλεισμό και ιδιωτικό κέρδος. Δημιουργώντας νέες ιδέες και τεκμήρια μέσα από ηχητικές μεθόδους, προτείνουμε την αντίληψη της κληρονομιάς ως μιας συνθήκης που θα προκύπτει μέσα από ενεργές διαδικασίες δημιουργικής μνήμης, καθώς μετακινούμαστε μεταξύ τόπων που ακούγονται μέσα μας σε ηχώ.
Ερευνητικά ερωτήματα
- Πώς μετατοπίζονται οι ρυθμοί από τη μία πόλη στην άλλη; Έχουμε συγχρονισμό, αντιφωνία ή πολυρρυθμία;
- Πώς έχει διαμορφώσει ή πώς διαμορφώνουν οι δημόσιες συγκεντρώσεις την ακουστική των δημόσιων χώρων; Πώς έχουν γίνει σήμερα αυτές οι απηχήσεις προϊόν οικειοποίησης;
- Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις δια-μεσογειακές ηχητικές πρακτικές;
- Μπορεί το παρελθόν μιας πόλης να ακουστεί στην ακουστική κουλτούρα μιας άλλης;
- Υπάρχει πιθανότητα να εντοπίσουμε τα ηχητικά ίχνη των όσων έχουν σημαδέψει την πόλη ή έχουν εκλείψει;
- Τι ρόλο παίζουν οι ήχοι κάθε πόλης στα όνειρα, στις νοσταλγίες ή τις ελπίδες μιας άλλης;
- Πώς συνομιλούν οι πόλεις μεταξύ τους για τις εμπειρίες τους;
- Πώς μπορεί να επηρεάσει η κατηγοριοποίηση, ως τόπος κληρονομιάς να επηρεάσει το σύνολο της δυναμικής του περιβάλλοντος αστικού χώρου και ποια είναι η πολιτική της συντήρησής του;
Το κάλεσμα απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με την έρευνα, την προστασία ή την παραγωγή της συλλογικής αστικής μνήμης – που παίρνει τη μορφή κτισμένης κληρονομιάς, ηχοτοπίων, μουσικής, ιστοριών, κοινωνικής και πολιτικής πρακτικής, με τον ήχο να αποτελεί το κυρίαρχο ερευνητικό μέσο. Οι συμμετέχοντες, όλοι μαζί και σε συνεργασία με ντόπιους καλλιτέχνες, πολεοδόμους και ερευνητές, θα διαμορφώσουν ένα «σχολείο» για την ηχητική μνήμη, η οποία θα διερευνά τους τρόπους με τους οποίους τρεις πόλεις της Μεσογείου (Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Μασσαλία) επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και το πώς τα στοιχεία ενός αλληλένδετου και συγκρουσιακού παρελθόντος ακούγονται μέσα σε αυτές.
Αίτηση και όροι συμμετοχής: www.onassis.org/el/open-calls/open-call-alexandria-politics-of-heritage-residency-program.
