Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2021, στη χρονιά-επέτειο δύο αιώνων από την Ελληνική Επανάσταση, ο Μίκης Θεοδωράκης, σε ηλικία 96 ετών, πέρασε στην αιωνιότητα…
Η ζωή του ταυτίστηκε με τη μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας. Δεν ήταν ένας συνθέτης που απλώς αγαπήθηκαν οι μουσικές του. Το έργο του ξεπέρασε το πεντάγραμμο και τον κατέστησε σύμβολο της Ελλάδας, του Πολιτισμού και της Ιστορίας της, της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης, απανταχού της Γης!
Η παρουσία του στο πόντιουμ είναι χαραγμένη στο υποσυνείδητο όλων των Ελλήνων. Ψηλός και επιβλητικός, σαν αετός με ανοιχτά φτερά τα χέρια του, διεύθυνε ορχήστρες από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, γεμίζοντας στάδια με την ανόθευτη αρχαιοελληνική του μεγαλοπρέπεια!
Δεν ακολούθησε τον Λαό, ο Λαός τον ακολούθησε… Στα λόγια των κορυφαίων ελλήνων ποιητών του 20ου αιώνα! Ένα επίτευγμα αξιοθαύμαστο, μοναδικό και ανεπανάληπτο μέχρι σήμερα – και μάλλον και για πάντα! Οι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη, του Γιώργου Σεφέρη, του Γιάννη Ρίτσου μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη και με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση έγιναν τραγούδια στα χείλη όλων των Ελλήνων!
«Ένα το χελιδόνι και η άνοιξη ακριβή…»
«Με τι καρδιά, με τι πνοή, τι πόθους και τι πάθος πήραμε τη ζωή μας, λάθος, κι αλλάξαμε ζωή…»
«Σώπα, όπου να ’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες, αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας…»
Μόνο ακροθιγώς μπορεί ένα γραπτό κείμενο να περιγράψει το σύμπαν που στοιχειοθετεί το μουσικό του έργο. Κύκλοι τραγουδιών, μουσική για το θέατρο, το αρχαίο δράμα και τον κινηματογράφο, ορατόρια, συμφωνικά έργα, μουσική δωματίου, μπαλέτα και όπερες.
Συνδυάζοντας το χασάπικο με τον συρτό χανιώτικο, ο Μίκης Θεοδωράκης δημιούργησε τον αθάνατο Ζορμπά (1964). Το βασικό θέμα από τη μουσική για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, που ταξίδεψε στα πέρατα της οικουμένης και έγινε συνώνυμο της Ελλάδας για εκατομμύρια ανθρώπους!
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν διεθνώς αναγνωρίσιμος, όσο ίσως κανένας άλλος έλληνας συνθέτης. Το Αν Θυμηθείς το Όνειρό μου ηχογραφήθηκε από τους Μπιτλς το 1963, η Όμορφη Πόλη ήταν μία από τις τελευταίες ηχογραφήσεις της Εντίθ Πιάφ, το 1962, πριν το “σπουργιτάκι” φτερουγίσει για πάντα στον ουρανό, ενώ οι Δρόμοι Παλιοί αποτέλεσαν τη μουσική επένδυση για την ταινία Σέρπικο (1973), του Σίντεϊ Λουμέτ με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο.
Διακρίθηκε στα σημαντικότερα βραβεία του κόσμου με τα soundtrack ταινιών. Ήταν δύο φορές υποψήφιος για Grammy – με τον Ζορμπά και το Σέρπικο. Κατέκτησε το βρετανικό Όσκαρ – με το Ζ του Κώστα Γαβρά. Διεκδίκησε το ίδιο Όσκαρ άλλες δύο φορές – με το Σέρπικο και την Κατάσταση Πολιορκίας (ταινία επίσης του Γαβρά). Όπως επίσης και τη Χρυσή Σφαίρα ως υποψήφιος – με τον Ζορμπά.
Στην Ελλάδα κατηγορήθηκε από ορισμένους για απουσία ερωτικών τραγουδιών στο ρεπερτόριό του. Η αλήθεια είναι ότι αυτά ποτέ δεν απουσίαζαν, απλώς επισκιάστηκαν στην εποχή τους από το κοινωνικοπολιτικό του έργο, που βημάτιζε με τη ζώσα ιστορία της χώρας. Ήρθε, όμως, ο χρόνος για να αναδείξει τον ερωτικό Θεοδωράκη και να κάνει και τα τραγούδια αυτά αγαπημένα. Μπορούμε, έτσι, σήμερα να πετάμε στον ουρανό με τους αριστουργηματικούς Χαρταετούς, κάθε Νύχτα Μαγικιά να σιγοψιθυρίζουμε Κοιμήσου, Αγγελούδι μου, Αστέρι μου, Φεγγάρι μου στην αγαπημένη μας, να περπατάμε στην Όμορφη Πόλη, σε Δρόμους Παλιούς, για να βρούμε τη Μαργαρίτα τη Μαγιοπούλα και να γλυκάνουμε τον Καημό μας!
Τα τελευταία χρόνια, ο δημόσιος λόγος του αποτελούσε τη φωνή της συνείδησης κι όχι της λογικής, γι’ αυτό και παρεξηγήθηκε. Ήταν χειμαρρώδης και εξωπραγματικός σαν τους λαϊκούς θρύλους που πρέπει να προσεγγίζονται μόνο με την καρδιά και όχι με τον νου. Απηχούσε τα βιώματά του και την αθάνατη ελληνική ψυχή, που δεν υποτάσσεται…
Στην πραγματικότητα, ο Μίκης δεν πέρασε φέτος στην αιωνιότητα…
Γιατί είχε ήδη περάσει εν ζωή!
Αθάνατος πριν καν πεθάνει!
