«Κόκκαλο» σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη: Μια ροκ τελετουργία για τη ζωή και το έργο του Αντονέν Αρτώ στο Θέατρο Τέχνης

Μια βαθιά προσωπική κάθαρση, από το σκοτάδι του πόνου, της αδικίας και της υποκρισίας, προς το καθαρό και λυτρωτικό φως.

Το «Κόκκαλο», μια παράσταση για τη ζωή και το έργο του Αντονέν Αρτώ σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης από τις 21 Φεβρουαρίου.

«Ο Αρτώ. Αυτός είναι το επείγον περιστατικό. Αυτός απέσπασε τη λογοτεχνία από την αστυνομία, το θέατρο από την ιατρική. Κάτω από τον ήλιο των βασανιστηρίων που φωτίζει όλες τις ηπείρους αυτού του πλανήτη, ανθίζουν τα κείμενά του. Κάποτε θα διαβαστούν πάνω στα ερείπια της Ευρώπης. Και τότε θα γίνουν κλασικά.» – Χάινερ Μύλλερ

Η σκηνοθέτις Ιόλη Ανδρεάδη παρουσιάζει στο Υπόγειο του Θέατρου Τέχνης μια σπαρακτική ροκ τελετουργία για τη ζωή και το έργο του μεγαλύτερου διανοητή και καλλιτέχνη του σύγχρονου θεάτρου. Ο ρηξικέλευθος και μοναδικός Αντονέν Αρτώ, αυτό το «επείγον περιστατικό» της ζωής και της τέχνης όπως θα το χαρακτηρίσει ο Χάινερ Μύλλερ, επιστρέφει στη σκηνή για τελευταία φορά, δίνοντας το σόου της ζωής του.

Ο Γεράσιμος Γεννατάς παθιασμένος, εμπνευσμένος, θλιμμένος και ερωτευμένος παντόμιμος κλόουν ενσαρκώνει το σπουδαίο Γάλλο, έχοντας ως κύρια μέσα τη φωνή και το σώμα, και με τη ζωντανή συμβολή του μουσικού-περφόρμερ Γιώργου Παλαμιώτη, οδηγούν το θεατή σε μια βαθιά προσωπική κάθαρση, από το σκοτάδι του πόνου, της αδικίας και της υποκρισίας, προς το καθαρό και λυτρωτικό φως. Εκεί όπου βασιλεύει ο Μέγας Νόμος της Καρδιάς.

Η ιστορία

Παρίσι 1935. Ο Αντονέν Αρτώ επινοεί μια εντελώς νέα θεατρική φόρμα, το «Θέατρο της Σκληρότητας», και για να τη βάλει σε εφαρμογή δημιουργεί την παράσταση «Οι Τσέντσι» – μια πεντάπρακτη τραγωδία, για τον ξακουστό, αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, που βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Το έργο κάνει πρεμιέρα το Μάιο της ίδιας χρονιάς, στο Θέατρο Folies Wagram, και παρά τις προσδοκίες αποτυγχάνει παταγωδώς. Ο Αρτώ αποφασίζει πως δε θα σκηνοθετήσει ξανά ποτέ, ταξιδεύει ασταμάτητα αναζητώντας τη λύτρωση και στο τέλος συλλαμβάνεται για αλητεία.

Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως «παράφρων» και οδηγείται δια της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Εκεί αποκτά την εμμονή ότι έρχονται στον ύπνο του και του δηλητηριάζουν τα όνειρα κάνοντας μάγια, εκεί πέφτει σε κώμα και ευτυχώς ξύπνα την ώρα που τον οδηγούν στο νεκροτομείο, εκεί ο ξακουστός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα θριαμβολογήσει πως «επιτέλους ο κύριος Αρτώ θεραπεύτηκε και δε θα χρειαστεί να ξαναγράψει τίποτα πια».

Το 1946 και λίγο πριν το θάνατό του, αποκτά ξανά ελευθερία κινήσεων, έχοντας υποστεί ωστόσο ανεπανόρθωτες βλάβες από τις επίσημες θεραπευτικές μεθόδους. Οι «Φίλοι του Αντονέν Αρτώ» οργανώνουν μια ειδική βραδιά αφιερωμένη στο έργο του στο Θέατρο «Σάρα Μπερνάρ», αλλά η είσοδος στον ίδιο απαγορεύεται, εξαιτίας του φόβου που προκαλεί η εξασθενημένη του φιγούρα και η πιθανότητα ενός ακόμα θηριώδους ξεσπάσματος, όπως αυτά που συνήθιζε ενώπιων ακροατηρίου και από τα οποία ηρεμούσε μόνο εάν τοφιλούσε ένας φίλος του στο μέτωπο.

Ο άνθρωπος τον οποίο συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν στέκεται μόνος έξω από τις κλειστές πόρτες, ενώ σύσσωμη η καλή κοινωνία των Παρισίων απολαμβάνει τις αναγνώσεις των κειμένων του.

Λίγα λόγια για την παράσταση

Απογοητευμένος από αυτό το περιστατικό, ο Αρτώ αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του. Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά.

Απομονωμένος στο άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό των «αποτυχημένων» Τσέντσι, φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης.

Καλλιτέχνης, ιδιοφυής, επαναστάτης, αναθεωρητής, ποιητής, δάσκαλος, παραληρηματικός, επιθετικός, επιληπτικός, αυτοκαταστροφικός και βαθιά, πολύ βαθιά ερωτευμένος και ερωτικός, συνθέτει με τρόπο προβοκατόρικο την τελική του ετυμηγορία απέναντι στο σύγχρονο καθωσπρεπισμό, βγάζοντας τη γλώσσα στην κοινωνική υποκρισία και τις επινοημένες αυθεντίες του καιρού μας και επαναφέροντας το «Θέατρο της Σκληρότητας» στη θέση που του ανήκει: μέσα στις φλογισμένες καρδιές των εξεγερμένων.

Με το «Κόκκαλο» οι συγγραφείς Ιόλη Ανδρεάδη και Άρης Ασπρούλης, ολοκληρώνουν την προσωπική τους τριλογία πάνω στο έργο του Αντονέν Αρτώ. Έχουν προηγηθεί οι παραστάσεις «Αρτώ / Βαν Γκογκ, avec un pistolet» (Θέατρο Σημείο – 2015, στο ρόλο του Αντονέν Αρτώ ο Ιωάννης Παπαζήσης) και «Οικογένεια Τσέντσι» (Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης – 2016, στο ρόλο του Κόμη Τσέντσι ο Μιλτιάδης Φιορέντζης, Μπαλαντέρ η Ελεάνα Καυκαλά, Βεατρίκη η Μαρία Προϊστάκη). Το αισθητικό περιβάλλον της παράστασης «Κόκκαλο», ακολουθώντας τη διαδρομή της ζωής του Αρτώ, τελεί σε απευθείας διάλογο με τα δύο προηγούμενα ανεβάσματα.

Συντελεστές: