Η Σόνια Θεοδωρίδου μας έκανε να καταρρίψουμε σε ένα λεπτό τα ανόητα στερεότυπα που έχουμε για ψυχρές και απρόσιτες σοπράνο. Είναι ακριβώς το αντίθετο! Μια γυναίκα ζεστή, απλή και έξω καρδιά. Με αφορμή τη μεγάλη συναυλία που θα κάνει στις 15 Ιουνίου στο Θέατρο Βράχων, όπου θα ερμηνεύσει τραγούδια ελληνικά και ξένα απο όλο τον κόσμο, μας φιλοξένησε στο νεοκλασσικό της σπίτι και μιλήσαμε για όλα. Μας είπε για τους αγώνες που έχει κάνει στη ζωή της, χωρίς όμως να παραπονιέται, ουτε να το βάζει κάτω. Μας μίλησε για τον έρωτα στη σημερινή κοινωνία, για τη μουσική παιδεία στην Ελλάδα, για αξέχαστα περιστατικά που της έχουν συμβεί στην καριέρα της και πολλά άλλα. Σίγουρα η Σόνια Θεοδωρίδου μας έχει κάνει υπερήφανους σε όλο τον κόσμο τραγουδώντας όπερα με συγκλονιστικό τρόπο. Πάνω απ’ όλα όμως είναι άνθρωπος. Μπορούμε πλέον με σιγουριά να πούμε οτι η Σόνια είναι η σοπράνο της καρδιάς μας!
Καταρχάς σας ευχαριστούμε πολύ που μας δεχτήκατε.
Εγώ σας ευχαριστώ παιδιά!
Έχετε πει ότι η αφορμή για να γίνετε σοπράνο, ήταν όταν ακούσατε τυχαία την Μαρία Κάλλας στο ραδιόφωνο.
Ναι, Όλοι με ρωτούν για αυτό. Όταν ήμουν 4 – 5 ετών, άκουσα μια φωνή στο ραδιόφωνο και είπα στη μάνα μου δείχνοντας με το δαχτυλάκι μου ότι εγώ έτσι θέλω να γίνω! Κάπως εκείνη την στιγμή έγινε ένα κλικ. Εκεί ανακαλύπτεις ότι έχεις γεννηθεί για κάτι συγκεκριμένο το οποίο εκείνη την στιγμή αποκαλύπτεται.
Κατεβαίνοντας αργότερα στην Αθήνα για σπουδές, πώς ήταν ο πρώτος καιρός; Τι αντιμετωπίσατε; Ήταν εύκολες ή δύσκολες οι συνθήκες;
Eύκολες δεν μπορείς να τις πεις. Είχα όμως τέτοια λαχτάρα για μόρφωση και για να γίνω κάτι, που δεν με ένοιαζε τίποτε. Ήμουν σίφουνας. Τα θέριζα όλα! Έφυγα από την επαρχία και ήμουν ελεύθερη και βρισκόμουν σε ένα περιβάλλον που πήγαινα στο Ωδείο και σπούδαζα επιτέλους αυτό που ήθελα.
Ζήσατε πάνω από 37 χρόνια στο εξωτερικό. Πώς ήταν η ζωή εκεί;
Η αλήθεια είναι ότι όταν έφυγα για το εξωτερικό, ήταν από την μια πλευρά πολύ δύσκολα σαν φοιτήτρια διότι τα χρήματα της υποτροφίας δεν ήταν αρκετά έτσι ώστε να μπορώ να σπουδάσω όπως ήθελα. Οπότε έκανα ένα πάρεργο εκεί και καθάριζα σκάλες, κουζίνες και άλλα. Από την άλλη ήμουν μια άριστη φοιτήτρια με αναγνώριση από την μουσική ακαδημία. Αργότερα, όταν έφυγα και πήγα στην Αγγλία, ήταν στην αρχή πολύ δύσκολα, διότι δεν είχα πει στην «υποτροφία Κάλλας» ότι δεν είχα εκεί που να μείνω! Έτσι έμεινα τον πρώτο καιρό στον σταθμό των τραίνων Victoria στο Λονδίνο και μετά έμενα σε ένα ξενοδοχείο αστέγων, ώσπου να τακτοποιηθώ κάπου μετά. Ναι, αυτό ήταν το δύσκολο σημείο. Όμως, ούτε αυτό το έβλεπα δύσκολο.
Πώς ήταν η εμπειρία να μένετε σε ξενοδοχείο αστέγων;
Επρόκειτο για ένα σούπερ ξενοδοχείο, πεντακάθαρο και μικρό και εκεί συγκατοικούσα με μια Αφρικανή που είχε έρθει ετοιμόγεννη από την Αφρική. Έβλεπα εκεί τον πόνο του διπλανού μου κι έλεγα στον εαυτό μου πόσο τυχερή πρέπει να νιώθω σε σχέση με τις μοίρες άλλων ανθρώπων. Ξέρεις, στα δύσκολα θρέφομαι και αυτά μου δίνουν περισσότερη δύναμη να συνεχίσω και να παλέψω. Αυτά που λέει ο κόσμος ότι εμείς της όπερας και λοιπά δεν έχουμε στο περιβάλλον μας τέτοια βιώματα και είμαστε άλλου επιπέδου, είναι μπούρδες και μόνο! Κι εγώ πόνεσα και διδάχτηκα. Και εγώ πέρασα δύσκολα, χώρισα, έκλαιγα και δεν ήθελα να δω για καιρό άνθρωπο.
Ποιες διαφορές είχε η ξένη νοοτροπία από την ελληνική;
Οι ξένοι έχουν την κλασσική μουσική μέσα στην καθημερινότητά τους. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτό. Είναι ένα ιδιαίτερο είδος μουσικής που απευθύνεται σε ένα μικρότερο ακροατήριο που τώρα δόξα τω Θεώ, θεωρώ οτι όσο περνάει ο καιρός μεγαλώνει.
Γιατί πιστεύετε ότι στην Ελλάδα το κοινό δεν είναι τόσο εξοικειωμένο με την όπερα;
Διότι δεν υπάρχει εκπαίδευση σ’ αυτό. Εμείς έχουμε μια τεράστια παράδοση στη δημοτική και λαϊκή μας μουσική και για να το πω λίγο πιο απλά: ενώ η όπερα ξεκινάει και έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα, είναι ένα είδος που ο Έλληνας το έχει στερηθεί. Πρέπει να ξέρετε ότι η Ελλάδα έχει βγάλει τεράστιους τραγουδιστές παγκοσμίως γιατί είναι η γλώσσα μας αυτή που κάνει αυτό το ιδιαίτερο στην φωνή μας. Για αυτό και έχουμε τόσες ωραίες φωνές.
Βλέπετε κάποια βελτίωση στη μουσική παιδεία;
Ναι, σίγουρα. Βελτιώνεται σιγά – σιγά. Τώρα το μάθημα μουσικής στα σχολεία δεν είναι πια εκείνος ο χαβαλές και η λεγόμενη «ώρα του παιδιού» που δεν κάνουμε τίποτε. Υπάρχουν και ευλογημένοι εκπαιδευτικοί που παίρνουν στα σοβαρά αυτό που κάνουν και θέλουν να ξυπνήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών και αντίστοιχα και τέτοιοι γονείς. Εγώ όμως δεν θέλω τα παιδιά να στερηθούν ούτε την λαϊκή ούτε την δημοτική ούτε την πανκ μουσική. Ο γιος μου είναι χεβιμεταλάς, ροκάς κι ας μεγάλωσε μέσα την όπερα και λέω «μπράβο φίλε, να είσαι ο εαυτός σου», διότι αυτή είναι η δική του εξέλιξη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο ίδιος δεν έχει σωστές ρίζες. Άλλωστε, δεν θέλουμε όλοι να είναι μουσικοί, αλλά να είναι καλοί ακροατές.
Πιστεύετε ότι εάν είχατε μείνει στην Ελλάδα, θα είχατε μια ανάλογη πορεία;
Καμία σχέση. Νομίζω ότι με τον χαρακτήρα που έχω, εάν έμενα στην Ελλάδα δεν θα είχα καμία τύχη, διότι εγώ ως χαρακτήρας είμαι πολύ ευθύς και ειλικρινής. Δε θέλω να μου κολλάει ο ένας και ο άλλος και δεν θα έκανα καμία υποχώρηση οποιουδήποτε είδους, διότι πιστεύω όπως πάντα στο ταλέντο μου. Και δεν ανήκω ούτε σε φατρίες, ούτε σε κόμματα, ούτε σε «παρεούλες». Θα είχα μια διαφορετική πορεία και αυτό διότι η Ελλάδα είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο μέρος για ανθρώπους σαν κι εμένα, με αυτόν τον χαρακτήρα που δεν θέλω να συμβιβάζομαι και δεν ανήκω πουθενά. Θέλω να είμαι ελεύθερη και να εκφράζομαι μέσα από αυτό.
Ποιες ελλείψεις και αστοχίες αντιμετωπίζετε σε θέματα πολιτισμού στην Ελλάδα;
Οι ελλείψεις και οι αστοχίες έχουν να κάνουν με το πολιτικό χρώμα που κάθε φορά «ντύνεται» η εκάστοτε κυβέρνηση και προωθεί τους καλλιτέχνες. Τον καλλιτέχνη δεν τον διώχνεις επειδή δεν ανήκει στην Νέα Δημοκρατία ή στο ΠΑΣΟΚ ή στο ΚΚΕ. Τον καλλιτέχνη τον κρατάς γιατί είναι καλλιτέχνης και ανήκει στον λαό. Για παράδειγμα όταν ας πούμε ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει την εξουσία, διώχνει τους καλλιτέχνες με άλλον πολιτικό προσανατολισμό και βάζει τους δικούς του! Αυτά είναι πράγματα απαράδεκτα! Και για αυτό βλέπεις οτι το έχουν “ράψει” όλοι και δε λένε τη γνώμη τους στα πολιτικά. Διότι όλοι θέλουν να κάνουν την δουλειά τους. Θέλουν να τα πηγαίνουν καλά με όλους διότι μελλοντικά ενδεχομένως να πάρουν χρήματα από τα υπουργεία. Λίγοι πλέον «χρωματίζονται».
Ποια είναι για σας η πιο απαιτητική όπερα και ο ποιος ο αγαπημένος σας ρόλος;
Το πιο απαιτητικό πράγμα είναι πάντα αυτό που έχω να κάνω τώρα. Δηλαδή αυτό που έχω μπροστά μου. Είναι κάπως σαν τον αθλητή. Υπάρχουν φυσικά και κομμάτια που είναι τόσο δύσκολο να τραγουδηθούν, αλλά συντρέχουν όλες αυτές οι δυνάμεις που βοηθούν στο να ξεπεραστούν οι δυσκολίες. Υπάρχουν όπερες που τις έχω τραγουδήσει τριακόσιες φορές. Μεγαλώνοντας βλέπεις ότι κάθε φορά, έχεις να αντιμετωπίσεις κάτι καινούριο. Κι όμως, το καινούριο είναι ο ίδιος σου ο εαυτός. Είσαι ίδιος με εχθές; Όχι!
Ο αγαπημένος σας ρόλος όπερας;
Όλες οι όπερες των Mozart, Handel, Puccini είναι οι αγαπημένες μου και δεν μπορώ να τις ξεχωρίσω διότι πρόκειται για συνθέτες που αγαπάω πάρα πολύ. Μου αρέσει το Μπαρόκ και όλη αυτή η περίοδος του λεγόμενου Βερισμού.
Έχετε αντιμετωπίσει δύσκολες συνεργασίες;
Στο εξωτερικό ποτέ. Στην Ελλάδα ναι. Δυστυχώς έχω αντιμετωπίσει απίστευτο εργασιακό mobbing, μπούλινγκ και βρίσιμο. Απαξίωση.
Πώς το ξεπερνάτε αυτό; Δεν «ακρωτηριάζεται» ο καλλιτέχνης εάν κάποιος του φέρεται έτσι και τον πλήττει ηθικά και ψυχολογικά;
Δεν ακρωτηριάζεται το θύμα, αλλά ο ίδιος ο θύτης! Διότι στα μάτια μου μπροστά, ένας καλλιτέχνης – «μύθος» όπως τους αποκαλεί ο κόσμος αυτούς, πέφτει. Ένας άνθρωπος που συμπεριφέρεται έτσι, όσο μεγάλος καλλιτέχνης και να είναι, δεν είναι άνθρωπος. Εγώ έτσι τους «μετράω» τους ανθρώπους και δεν με νοιάζει ποιος στέκεται μπροστά μου. Όσα καλά και να σου δώσει η ζωή, καριέρα, χρήμα και φήμη, αν δεν είσαι άνθρωπος, είσαι ένα τίποτα. Απλά.
Δηλαδή ένας κακός χαρακτήρας μπορεί να επισκιάσει και το ενδεχόμενο ταλέντο;
Είναι σίγουρο οτι το επισκιάζει. Όταν λέμε ας πούμε για τον Μάνο Κατράκη, πρώτα λέμε τι ηθοποιός, αλλά και τι άνθρωπος! Μάνος Χατζιδάκις, τι άνθρωπος! Στο τέλος αυτό μένει. Και επειδή ήσουν καλός καλλιτέχνης και άφησες πέντε τραγούδια, τι έγινε; Στο τέλος μετράει πάντα το τί άφησες ως άνθρωπος. Επίσης, οι λέξεις σταρ, ντίβα και λοιπά, έχει για μένα αξία μόνο όταν έχει να κάνει με την προσφορά στον συνάνθρωπό σου. Όλα αυτά τα σταριλίκια που ακούω και μου σηκώνεται η τρίχα είναι μια φρίκη. Εγώ βέβαια δεν είμαι αυτή που θα κρίνω. Υπάρχει κάποιος που κρίνει πάντα και τα πάντα.
Σαν μητέρα πως είστε;
Υπερπροστατευτική όταν ήταν ο γιος μου μικρός, αλλά νομίζω ότι ήμουν σωστή και δίκαιη με το παιδί μου. Δηλαδή όταν αυτός πήγε στον Έβρο φαντάρος και έλεγαν όλοι οι γνωστοί «πω πω! Να τον φέρεις στην Αθήνα» κ.λπ, είπα «όχι, να κάτσει εκεί όπως όλων των άλλων μανάδων τα παιδιά». Το δικό μου είναι ένα παιδί, όπως κι όλα τα άλλα. Δίκαια πράγματα. Τον αγαπάω και τον λατρεύω, χαίρομαι που πάει καλά στην ζωή του και που έχει έρθει στην Ελλάδα και ζει με την κοπέλα του, αλλά μέχρι εκεί. Εάν με χρειαστεί, εγώ θα είμαι εκεί. Αλλά όχι να αγκιστρωθώ πάνω του. Δεν είμαι ο δυνάστης του. Όπως και εγώ άνοιξα τα φτερά μου ως άνθρωπος όταν ήταν η ώρα, έτσι και εκείνος πρέπει να ανοίξει τα δικά του φτερά. Και λάθη θα κάνει και θα πέσει και θα πληγωθεί και θα πονέσει. Δεν μπορείς το παιδί σου να το προστατεύσεις από όλα. Δεν θέλω να έχει το παιδί μου δεκανίκια γιατί εμείς θα φύγουμε μια μέρα. Αυτός όμως πρέπει να προχωρήσει στην ζωή του. Η κοπέλα του είναι από την Αυστραλία και στην αρχή σκεφτόμουν οτι η πτήση διαρκεί 24 ώρες για να πας εκεί! Αλλά και η κοπέλα είχε να δει τους γονείς της δυόμιση χρόνια και τώρα ήρθε να τους δει. Κι αυτοί γονείς είναι. Πρέπει να δει κανείς και την άλλη πλευρά. Όταν του γνώρισα τον σύντροφό μου τον Δημήτρη και του μίλησα για αυτόν και του είπα και την δουλειά του, μου λέει ο γιος μου «και δεν μου λες ρε μάνα, από πότε εσύ έβαλες και κριτήριο ποια θα είναι η δουλειά του άλλου για να είσαι με κάποιον;» και το βούλωσα! Είναι πώς θα το μάθεις το παιδί. Δεν είμαστε όλοι τέλειοι και όλοι κάνουμε τα λάθη μας, αλλά πρέπει το παιδί να γνωρίζει ένα πράγμα: Ότι οτιδήποτε και να γίνει, η αγάπη της μάνας είναι αδιαπραγμάτευτη. Είναι gay το παιδί σου ή φονιάς; Οτιδήποτε.
Στα προσωπικά σας πώς τα πάτε;
Εκεί που πιστεύεις στην ζωή σου ότι όλα τελειώνουν -γιατί δεν είμαι 20 χρονών ούτε 30- κάτι γίνεται στο σύμπαν και είπα ότι θέλω να είμαι με κάποιον. Και ήρθε αυτός ο κάποιος. Σε αυτά τα φιλανθρωπικά που κάνω που δίνουμε φαγητό στους άπορους και μαζεύουμε παπούτσια, ρούχα και βιβλία, μια φίλη μου συνέστησε τον Δημήτρη να με βοηθάει να μεταφέρω τα πράγματα που πήγαινα στον κόσμο. Πηγαίναμε μαζί γιατί και εκείνος ήθελε να ασχοληθεί με τα φιλανθρωπικά. Μιλούσαμε για τον Ελληνικό πολιτισμό κλπ, μάλιστα ασχολείται ο Δημήτρης και με εικαστικά και έχει σπουδάσει και φιλοσοφία. Γυρίζω μια μέρα και του λέω «κοίτα μην με ερωτευτείς Δημήτρη!» και γυρίζει και μου λέει «Εγώ μια μέρα εσένα θα σε παντρευτώ!» (γέλια). Και φοβήθηκα στην αρχή λόγω τρίτου γάμου και μίλησα και στον γιο μου και μου είπε «μάνα, πήγαινε εκεί που σε αγαπάνε». Τρείς Σεπτέμβρη λοιπόν είναι ο γάμος και θα έρθετε και θα σας καλέσω! Όποιος μάθει να χαίρεται με τις χαρές του άλλου, παίρνει και την ευλογία του!
Βίο ανθόσπαρτο σας εύχομαι! Πολύ ευχάριστη είδηση! Ο κόσμος εν έτει 2022 είναι προηγμένος, χωρίς τις αντιξοότητες του παρελθόντος. Όμως, βλέπουμε ανθρώπους δυστυχισμένους, κενούς, ίσως απομονωμένους και ματαιόδοξους. Γιατί; Τι έχουμε κάνει λάθος;
Χάσαμε την ανθρωπιά μας. Το ίντερνετ έκανε το εξής κακό: Μας έκανε να πιστεύουμε ότι ο καθένας μπορεί να παράξει έναν εαυτό που δεν είναι αληθινός. Εμείς μικρά φλερτάραμε, αγκαλιαζόμασταν και φιλιόμασταν. Τι να λέμε τώρα; Χάσαμε αυτήν την σωματική επαφή και την έλξη και επειδή πλέον είναι όλα πασιφανή στην εποχή μας, δεν υπάρχει και κανένα σεξουαλικό ενδιαφέρον. Τώρα είναι πια όλα τόσο εύκολα και «φθηνά». Και ξέρεις γιατί; Λόγω του υλισμού. Δηλαδή, πώς είναι δυνατόν να «βγάζεις» γκόμενα επειδή έχεις ένα αυτοκίνητο; Πώς είναι δυνατόν ο καθένας να μπορεί να αγοράσει τον άλλον επειδή ο ίδιος έχει κάποια χρήματα;
Και η κοπέλα αντίστοιχα θα πάει με αυτόν που έχει χρήματα, που θα είναι γυμνασμένος κ.λπ. Δεν θα κοιτάξει πέρα απο την επιφάνεια.
Μπράβο! Από ποιες οικογένειες και ποιες μανάδες προέρχονται τα κορίτσια αυτά; Τι τα διδάσκουν οι μάνες αυτές τα παιδιά τους; Άρα η ύλη έκανε τον άνθρωπο να χάσει το πνεύμα του και έτσι να χάσει ο ίδιος την εσωτερική του αξία για την ζωή. Βλέπω νέα κορίτσια, ωραία κορίτσια, κούκλες, που θέλουν να γίνουν τραγουδίστριες. Τραγουδάνε όμως ερωτικό τραγούδι χωρίς να το νιώθουν! Δεν λειτουργεί το σώμα. Παλιά δεν ήταν έτσι. Οι γονείς μου δεν κοιμόταν ο ένας αν δεν κρατούσε το χέρι του άλλου, ή εάν δεν είχαν το άγγιγμα ο ένας του άλλου. Και εμείς που χωρίζουμε εύκολα από τον άλλον -και βάζω και τον εαυτό μου μέσα- είναι γιατί δεν έχουμε ανοχές για τον άλλον. Ενώ οι δικοί μας τότε, ήξεραν «τέρμα, αυτός είναι! Θα τον δεχτώ». Δεν εννοώ να υποφέρεις, αλλά έβαζαν και λίγο νερό στο κρασί τους. Και μετά συμβαίνει και το άλλο γεγονός. Όταν η γυναίκα μεγαλώνει τώρα πια, θεωρείται ως το γέρικο σκυλί που το πετάς. Όμως η γυναίκα έχει αξία, όσων χρόνων και να είναι. Δεν μπλέκεις τώρα με την εικοσάρα επειδή την πιο μεγάλη γυναίκα έχει αρχίσει να έχει ηλικιακή φθορά. Αν δεν δεις το μέσα, τότε το έχασες το παιχνίδι. Υπάρχει αυτή η έπαρση γενικότερα. Κανείς δεν θέλει να είναι με τους μεγάλους ανθρώπους. Και βλέπεις, αρχίσαμε και εμείς στην κουλτούρα μας να παραπετάμε τους μεγάλους ανθρώπους. Βλέπεις τώρα ήρθε η φτώχεια και τους μεγάλους τους φέραμε στο σπίτι μας για να παίρνουμε την σύνταξή τους. Τόσο κυνικοί έχουμε γίνει!
Μα και οι σχέσεις έχουν αλλάξει και είναι περίεργες. Κανείς δεν θέλει δεσμεύσεις.
Ναι, sex buddies, διότι κανείς δεν θέλει δέσμευση και ευθύνες. Το να σχετιστείς με κάποιον, θέλει να αναλάβεις την ευθύνη και αυτό σημαίνει και συνυπάρχω. Βλέπεις κάνουν σχέσεις, αλλά εγώ έχω τον λογαριασμό μου και εσύ τον δικό σου. Τότε που είναι η εμπιστοσύνη; Για ποια εμπιστοσύνη μιλάμε και μοιράζεστε και το ίδιο κρεβάτι. Πώς να στεριώσουν έτσι τα πράγματα;
Πιστεύετε ότι η αποφυγή ευθύνης, είναι ο λόγος που απομακρύνεται ο κόσμος και από τη δημιουργία οικογένειας;
Βεβαίως! Και επίσης είναι και το οικονομικό. Σου λέει «πρέπει να φτιαχτώ και να έχω ένα οικονομικό στάτους». Οι γονείς οι δικοί μας, δεν τα κοιτάγανε αυτά. Κάνανε παιδιά και ήταν πάντα εκεί. Εγώ ήμουν φτωχή στο σπίτι μου κι όμως δεν το ένιωσα ποτέ. Μετά κατάλαβα ότι δεν είχαν οι άνθρωποι. Οι μανάδες τότε έκαναν πολύ απλά φαγητά με ό,τι υπήρχε. Τρώγαμε και νομίζαμε ότι ήμασταν βασιλιάδες. Και τώρα ρωτάνε τα παιδιά τι θέλουν να φάνε και γκουρμέ και ιστορίες. Τι πάει να πει «τι θες να φας»; Ό,τι έχει θα φας. Αυτά είναι περιττές πολυτέλειες που νομίζουμε οτι πρέπει να έχουμε.
Πείτε μου για την επαφή σας με τα νέα παιδιά που διδάσκετε.
Καταρχάς, μου αρέσει πάρα πολύ να διδάσκω. Δεύτερον, έχω μια χορωδία γυναικών που δεν διαβάζουν νότες και μου αρέσει να διδάσκω στον απλό κόσμο και να του εμφυσήσω αυτήν την αγάπη μου για την μουσική, γιατί εμείς οι Έλληνες έχουμε έμφυτη την μουσική και τον ρυθμό. Μου λείπει πολύ το κομμάτι της ενσυναίσθησης των νέων παιδιών. Όπως είπα και πριν, το να ρισκάρουν και το να προσπαθήσουν. Το τραγούδι δεν είναι ένα μονοδιάστατο πράγμα. Το τραγούδι είναι μια ολιστική κατάσταση η οποία έχει να κάνει με την προσωπικότητα, με την εξυπνάδα, με την πολυγλωσσία και το να ξέρεις να είσαι κοινωνικός, άπτεται δηλαδή πολλών πραγμάτων.
Έχετε εκπλήξει ευχάριστα το κοινό σας τραγουδώντας Παντελή Παντελίδη με το κομμάτι «τα σχοινιά σου». Πραγματικά το ερμηνεύετε υπέροχα! Υπάρχουν και άλλα κομμάτια που σας αγγίζουν και θα θέλατε να τα προσεγγίσετε από την δική σας καλλιτεχνική ματιά; Εκτός όπερας βέβαια.
Ναι, να σου πω για τον Παντελίδη. Καταρχάς, αυτό το παιδί ήταν ένα πάρα πολύ ταλαντούχο πλάσμα και όταν ήρθε ο Παντελίδης στο προσκήνιο, είτε το ήθελαν είτε όχι κάποιοι, άλλαξε τα δεδομένα της γενιάς και όλοι τον αντιγράφανε μετά. Και όλοι τώρα ξέρεις οι δικοί μας οι ξενέρωτοι της κλασικούρας, έλεγαν τα δικά τους. Το τραγούδι αυτό όταν το άκουσα με άγγιξε πάρα πολύ και το πήρα με τον δικό μου τρόπο και το τραγούδησα. Η μητέρα του Παντελίδη και ο αδερφός του ο Κωνσταντίνος που είναι και αυτός ταλαντούχος επίσης, ήρθαν μετά από αυτό και γνωριστήκαμε. Υπάρχουν άλλα τραγούδια, όπως το «μακριά μου να φύγεις» που το τραγουδάει συγκλονιστικά η Βιτάλη, είναι ένα τραγούδι που μου αρέσει και εμένα πάρα πολύ.
Δεν σας φόβισε το γεγονός ότι θα έλεγαν «Μα κοίτα τώρα αυτή η σοπράνο λέει και λαϊκά τραγούδια»; Υπάρχει όπως ξέρετε μια στενομυαλιά εδώ στην Ελλάδα.
Το είπαν Βίκτωρ, αλλά εμένα η γνώμη των άλλων δεν με αφορά. Δικές μου είναι οι επιλογές και αν δεν θέλει κάποιος ας μην το ακούσει. Δεν θα χάσω τίποτε από την καλλιτεχνική μου αξία επειδή τραγούδησα Παντελίδη. Πιστεύω ότι ίσα – ίσα πρόσθεσα στη καλλιτεχνική μου αξία με αυτό, διότι ο απλός κόσμος που δεν με ήξερε, με έμαθε απο εκείνη την εκπομπή. Με σταματούσαν στο δρόμο που περπατούσα και μου έλεγαν «α, εσείς είστε που τραγουδήσατε στην εκπομπή “Στην υγεία σας ”, σας είδαμε και μπράβο και σας ευχαριστούμε».
Πρόσφατα κάνατε μια μεγάλη δωρεά στο μουσικό σχολείο Καβάλας από το προσωπικό σας αρχείο, αντικείμενα και ιδιόχειρες παρτιτούρες πολλών συνθετών. Καταρχάς, πώς βρήκατε και συγκεντρώσατε όλο αυτό το σπάνιο υλικό και ποια είναι τα επόμενα σας σχέδια για τέτοιες δράσεις;
Κοίταξε πώς ξεκίνησε. Βρισκόμουν συχνά με νέα παιδιά που δεν ήξεραν και δεν γνώριζαν ονόματα πολύ σπουδαίων Ελλήνων συνθετών. Και λέω στον εαυτό μου «Σόνια εδώ κάτι πρέπει να κάνεις». Εγώ λοιπόν στην κατοχή μου είχα μια παρτιτούρα του Χατζιδάκι που την είχα ήδη χαρίσει στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι στην Ξάνθη γιατί και εκεί έχω φτιάξει ένα μουσείο και επίσης είχα σε παρτιτούρα την «άρνηση (στο περιγιάλι το κρυφό)» του Μίκη Θεοδωράκη. Έκανα λοιπόν μια λίστα των Ελλήνων συνθετών, από τον Πλέσσα, τον Χατζηνάσιο, τον Θεοφάνους και πάρα πολλούς άλλους και τους ζήτησα να μου δώσουν κάτι δικό τους. Οι περισσότεροι -για να μην πω όλοι-, μου έστειλαν τις παρτιτούρες τους και διάφορα προσωπικά τους αντικείμενα, όπως ένα καπέλο, τον κόφτη του πούρου του Μανώλη Ρασούλη ας πούμε, ή ο Γιάννης Σπανός μου έστειλε παρτιτούρες και τα γυαλιά του. Όλα αυτά λοιπόν τα παρέδωσα στον δήμο Καβάλας. Ο δήμος εκεί θα μετατρέψει μια παλιά καπναποθήκη στο Μουσείο Ελλήνων Συνθετών με το υλικό αυτό. Ετοιμάζεται και θα είναι το μοναδικό στο είδος του. Σκοπεύουμε να γίνει η παρουσίαση και να ακούει έτσι ο κόσμος και το έργο του κάθε συνθέτη και να το επισκέπτονται. Ως και στην Παραμυθιά Σουλίου έχω κάνει δωρεά 1500 βιβλία. Δωρεές έχω κάνει και στα Γιάννενα που αγαπώ εκεί τους ανθρώπους πάρα πολύ, στο δημοτικό ωδείο Ιωαννίνων είχα δωρίσει ένα πιάνο με ουρά και στην Βέροια είχα δώσει μια τεράστια μουσική βιβλιοθήκη και cd’s. Παντού κάνω δωρεές όσο μπορώ και είναι κάτι που το χαίρομαι. Μάλιστα, έχω δωρίσει και την πένα του του Νίκου Γκάτσου με την οποία έγραφε τα ποιήματα του. Μου την είχε δώσει η σύντροφός του. Εκτείθεται στην Ξάνθη, στο ισόγειο του σπιτιού του Μάνου Χατζηδάκη. Έχει μπει δίπλα από μιά παρτιτούρα του Μάνου.
Υπάρχει κάποιο όνειρό σας επαγγελματικό ή προσωπικό που δεν έχετε πραγματοποιήσει;
Θα ήθελα πολύ να κερδίσω ένα Oscar. (Γέλια.) Ένα όνειρό μου είναι να αγοράσω μια δασική έκταση και να την μετατρέψω σε καλλιτεχνική φωλιά, το έχω έτσι σαν όραμα, όπου οι άνθρωποι θα ζήσουν και θα κατασκηνώσουν σε αυτό, χωρίς να καταστρέψουν την φύση. Εμπνεύστηκα από την Τζούντι Ντέντς την πασίγνωστη ηθοποιό που προστάτευσε τα δάση και θα ήθελα μέσα στο δάσος να μπορέσω να κάνω έναν καλλιτεχνικό χώρο για εικαστικούς, γλύπτες και μουσικούς. Αυτό θα ήθελα να κάνω μελλοντικά.
https://www.youtube.com/watch?v=aE4N5qoMudI
Πόσο σημαντικές πιστεύετε ότι είναι η παράδοση και οι ρίζες για τον άνθρωπο; Πού οδηγεί η απαξίωση των εθίμων και των παραδόσεών μας;
Το πιο σημαντικό είναι. Νομίζω πως ό,τι έγινα, το οφείλω στις ρίζες μου γιατί εγώ είμαι από την μία πλευρά Πόντια και από την άλλη πλευρά, έχω Θρακιώτικο και Κωνσταντινοπολίτικο αίμα. Καταρχάς, δεν έχω καμιά υπεροψία, αλλά όταν με φώναζαν στην σκηνή στο θέατρο, έχω πάντα την εξής εικόνα και την εξής δύναμη: Ως πρωταγωνίστρια του θεάτρου, διανύεις έναν διάδρομο για να φτάσεις στην σκηνή και εγώ κάθε φορά λέω μέσα μου «Θεοδωρίδου, που να ξέρουν αυτοί από που ξεκίνησες και που έφτασες βρε κορίτσι μου…» και ανοίγει η αυλαία και τότε εγώ καθώς φτάνω εκεί που είμαι 1,60 στο ύψος, υψώνομαι και λέω «για παραμερίστε λίγο να περάσει η Ελλάδα!», αλλά αυτό δεν το έχω εκφράσει ποτέ με λόγια. Ήταν πάντα μέσα μου και αυτό το εκπέμπεις από την σιγουριά που νιώθεις από το που είναι η μήτρα και η καταγωγή σου. Πρέπει να είμαστε περήφανοι από εκεί που καταγόμαστε, διότι εμείς είμαστε μια σταγόνα από την σταγόνα των προγόνων μου της σταγόνας του παππού του προπάππου που έσταξε στην πρώτη μήτρα που έκανε εμάς. Επομένως, φαντάσου η δική μου η σταγόνα πόσους προγόνους έχει από πίσω ή η δική σου.
Γιατί όμως υπάρχει αυτή η απαξίωση για οτιδήποτε Ελληνικό;
Γιατί είναι κομπλεξικοί, -για να μην πω τίποτε πιο βαρύ. Και αμόρφωτοι που είναι πολύ κακό πράγμα. Δεν έγκειται μόνο στο εάν κάποιος έχει διαβάσει βιβλία ή όχι, αλλά να έχεις μέσα σου αυτή τη καλλιέργεια που σου επιτρέπει να καταλάβεις και να αντιληφθείς την πραγματικότητα. Πάμε στην γλώσσα. Εγώ μιλάω έξι γλώσσες. Με άκουσες μέχρι στιγμής να εκφραστώ χρησιμοποιώντας καμιά ξένη λέξη; Που η χώρα μας έχει την γλώσσα των γλωσσών! Γιατί; Θα χαθούμε μελλοντικά αν συνεχίσουμε έτσι. Λογικό δεν θα είναι; Η αλλοίωση φέρνει και άλλη αλλοίωση. Πρώτα από όλα, το να καταργηθεί η αρχαία Ελληνική γλώσσα που διδασκόταν με το ζόρι χωρίς καμία έμπνευση το ίδιο όπως κι η μουσική δηλαδή, επειδή μαθαίνω εβραϊκά σου λέω ότι αυτή η γλώσσα που διδάσκομαι τώρα, μιλιέται εδώ και 2000 χρόνια αναλλοίωτα και το τονίζω αυτό. Εμείς γιατί δεν μπορούμε να διατηρήσουμε αυτήν την παγκόσμια κληρονομιά που έχουμε στην πλάτη μας; Δεν πρέπει να την φέρουμε ως βάρος, αλλά να την θεωρούμε ευτυχία. Σε προκαλώ, Βίκτωρα, γιατί είστε άνθρωποι των media, να ανοίξεις έστω μισή ώρα την τηλεόραση το πρωί και μισή ώρα το μεσημέρι. Δες τι κυκλοφορεί και τι προβάλλεται. Και αυτό γιατί είναι πάνω απ’ όλα το κέρδος.
Ποιά είναι η πιο έντονη ανάμνησή σας απο τα κονσέρτα που έχετε κάνει που σας έχει μείνει αξέχαστη;
Πήγα πέρυσι στην Νίσυρο πρώτη φορά. Με κάλεσαν να τραγουδήσω. Ένα παιδί από τον δήμο μου λέει «Ξέρετε, όταν έρχονται εδώ καλλιτέχνες μαζεύονται το πολύ 100 άτομα». Μου τα μάσαγε… Με πήγε στο χώρο που κάνει ο δήμος τις συναυλίες και ήταν ένα πάρκινγκ. Του λέω «Δέν θα τραγουδήσω εδώ» Εντόπισα με το βλέμμα μου όμως ένα άλλο σημείο ψηλά στο τείχος του κάστρου και είπα «Εδώ θα με φωτίσετε, εδώ θα σταθώ να τραγουδήσω». Αρχίσαμε να ετοιμάζουμε το χώρο, καθάρισαν οι άνθρωποι τα χόρτα και όλα καλά και ωραία. Έρχεται μετά ο ηλεκτρολόγος και μου λέει ότι δεν φτάνουν τα καλώδια. Του λέω «Θα τα τραβήξεις και θα φτάσουν». (Γέλια). Αφού έγινε η κατάλληλη προετοιμασία, τους ρωτάω πόσα άτομα προβλέπουν ότι θα έρθουν. Και μου απαντούν γύρω στους 30. Του λέω «και 3 να έρθουν εγώ θα τραγουδήσω!». Ετοιμάστηκα, βάφτηκα και λοιπά. Πάει οκτώ και μισή, πάει εννέα η ώρα δεν είχε έρθει ψυχή! Άρχισα να απογοητεύμαι. Κανένας! Άρχισε να πέφτει η νύχτα και μέσα σε ένα τέταρτο, βλέπαμε φώτα από τα αυτοκίνητα να ανηφόριζαν προς τη συναυλία! Σε λίγη ώρα είχε γεμίσει από κόσμο! Στα καθίσματα, στις πέτρες, παντού κόσμος! Τελικά εξελίχθηκε σε μια αξέχαστη βραδιά. Τραγούδησα με την ψυχή μου και τα έδωσα όλα! Κατέβηκα κάτω στους θεατές που μου έπιαναν το χέρι. Ήταν απο τις πιό όμορφες στιγμές γιατί κι εμένα αυτή η αγάπη με θρέφει, πώς να το κάνουμε; Μπορεί στην Νίσυρο να μην ήξεραν καν τι σημαίνει σοπράνο. Όταν έφυγα όμως από κει, αυτοί οι κάτοικοι ήταν ευτυχισμένοι και ήξεραν τότε τι σημαίνει σοπράνο. Κατάλαβες; Έτσι παιδεύεις ή εκπαιδεύεις τον κόσμο! Και στο Θέατρο Βράχων που θα τραγουδήσω τώρα στις 15 Ιουνίου, ελπίζω να έρθει ο κόσμος.
Θα έρθει ο κόσμος σίγουρα, σας αγαπούν πάρα πολύ! Σίγουρα θα έρθουν.
Ελπίζω να έρθουν. Αυτές είναι από τις αξέχαστες πάντως στιγμές. Αυτήν την χαρά του επαγγέλματός μου την έχω ζήσει, ναι. Θα σου πω και ένα άλλο μεγαλειώδες περιστατικό που μου είχε συμβεί που δεν το εχω ξαναπεί ποτέ. Ήμουν στην Κρήτη με τον Διευθυντή του Μεγάρου Μουσικής. Δίνουμε εκεί ένα ρεσιτάλ. Μπαίνουμε στο αεροπλάνο για να επιστρέψουμε στην Αθήνα. Μέσα βλέπουμε μια θερμοκοιτίδα. Ρωτήσαμε λοιπόν τι συνέβαινε και μας είπε η αεροσυνοδός ότι πρέπει σύντομα να φύγουμε διότι το νεογέννητο πρέπει να χειρουργηθεί άμεσα. Απογειώνεται λοιπόν το αεροπλάνο και ακούμε τη γιαγιά να λέει στον πατέρα πως δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για την εγχείρηση. Η γιαγιά του παιδιού έλεγε «μην φοβάσαι, θα δώσουμε το χωράφι». Γυρίζω και λέω του Γιάννη του Βικαρέλλη «πόσα λεφτά βγάλαμε σήμερα;» και του λέω «για στάξε»! Τα λέω τώρα και συγκινούμαι. Μου δίνει λοιπόν ικανά χρήματα για την εγχείρηση. Όμως τώρα έπρεπε να βρω ένα τρόπο να τους πείσω να τα δεχθούν γιατι οι Κρητικοί είναι και πολύ υπερήφανοι. Σκαρφίζομαι λοιπόν μιά ιστορία και πάω στην γιαγιά του παιδιού και της λέω «επειδή άκουσα την συζήτησή σας και επειδή εγώ έχω κάνει τάμα, πάρτε αυτά». Τους λέω «μέσα στο φάκελο θα βρείτε και την κάρτα μου κι όταν το μωρό θα είναι εντάξει, θα με πάρετε ένα τηλέφωνο να μου πείτε ότι είναι καλά». Εκεί συγκινημένοι, κλαίγαμε όλοι μαζί! αεροσυνοδοί, συγγενείς του παιδιού, γιατροί, εμείς, όλοι! Εγώ μετά έφυγα για το εξωτερικό και πέρασε αρκετός καιρός. Μια μέρα λοιπόν χτυπάει το τηλέφωνό κι η οικονόμος μου –Γαλλίδα-, αν και δεν κατάλαβε τι της έλεγαν, κατάλαβε ότι κάποιος με ζητάει επίμονα. Το σηκώνω λοιπόν κι από την άλλη άκρη της γραμμής ακούγεται «Κυρά-Σόνια, ο Μανώλης είμαι από την Κρήτη και πήρα να σε πω ότι το μωρό είναι πάρα πολύ καλά και θέλω όταν έρθεις στην Ελλάδα, να να το δεις!». Λέω λοιπόν, «πρέπει να πάω στην Κρήτη γιατί στον Κρητικό όπως και στον Πόντιο, πρέπει κανείς να τηρεί τον λόγο του.» Πήγα λοιπόν για λίγες ώρες μόνο στην Κρήτη, όπου εκεί φθάνει όλο το σόι και ένα στρουμπουλό υγιέστατο παιδάκι. Η μάνα του, γονάτισε και μου φιλούσε τα πόδια. Δεν θα το ξεχάσω αυτό όσο υπάρχω και ζω! Και είπα μέσα μου «Θεέ μου, σε ευχαριστώ που μου δίνεις την ευκαιρία κάπως να δώσω, αλλά και να πάρω χαρά», διότι η μεγαλύτερη χαρά ήταν η δική μου, όχι αυτή που έδωσα, κατά την γνώμη μου. Θέλω λοιπόν, να πω ότι αυτό το επάγγελμα έχει την μαγεία να είσαι μεταξύ απλού κόσμου, να αγκαλιάζεις αυτόν τον απλό κόσμο και εμένα να ξέρεις δεν με νοιάζει το πού θα τραγουδήσω, αλλά το ποια καρδιά θα αγγίξω, ποια καρδιά θα συμπαρασύρω με την καρδιά που δίνω. Μπορεί αυτό να συμβεί και στο τελευταίο και ακριτικό χωριό και δεν με νοιάζει αυτό καθόλου!
Ας φανταστούμε τώρα, ότι κλείνετε τα μάτια σας και ονειρεύεστε το ιδανικό σημείο και την ιδανική συνθήκη που θα θέλατε να βρίσκεστε. Που θα ήταν αυτό;
Θα ήθελα να βρίσκομαι στο χωριό του συντρόφου μου που βρίσκεται απ’ έξω από την αρχαία Ολυμπία, που είναι μέσα στη φύση. Να παίζει δυνατά μουσική, να περικλείομαι ίσως από φίλους… Θα μου άρεσε να υπάρχει και φαγητό για τον κόσμο που περνάει και να είμαι νοικοκυρά και να τους περιποιούμαι όλους και όταν θα έρχεται η ώρα να τραγουδάω, να πηγαίνω να τραγουδώ και μετά να ξαναγυρνάω.
Τι καινούριο ετοιμάζετε τώρα;
Κονσέρτα. Ελπίζω όλα να γίνουν παιδιά και ελπίζω να μη μας ξαναμαντρώσουν. Στη Μεγάλη Ελλάδα -δηλαδή στην Κάτω Ιταλία- έλαβα μέρος με έναν ύμνο σε έναν διαγωνισμό και τον κέρδισα και τώρα θα γίνει μια τεράστια γιορτή και θα παιχτεί εκεί ο δικός μου ύμνος που λέγεται «Ύμνος της Μεγάλης Ελλάδας» δηλαδή “Inno Di Magna Grecia”.Τώρα θα ηχογραφήσω κάποιες δικές μου συνθέσεις.
Πείτε μου για αυτά τα τραγούδια που συνθέσατε. Τι είδους είναι;
Πρόκειται για απλά ερωτικά τραγούδια, εντεχνολαϊκά ας το πω. Έχω γράψει αρκετά τραγούδια με στίχους που έχω πάρει από φίλους μου που γράφουν πολύ ωραία. Τώρα σε αυτά τα κομμάτια έχει γίνει η ενορχήστρωση και θα τα ηχογραφήσω και θα τα ερμηνεύσω η ίδια προς το τέλος του καλοκαιριού.
Ποιόν τίτλο θα βάζατε στην ζωή σας και την προσωπικότητά σας άν έπρεπε να περικλείονται τα πάντα σε μια πρόταση;
Θα έλεγα «Η ευλογία του να είσαι άνθρωπος» όπου συμπεριλαμβάνονται και η ευτυχία και η χαρά και ο πόνος της ζωής και όλα μαζί. Σαν χαρακτήρας θα έλεγα ότι είμαι εκρηκτική αλλά δίκαιη, ότι ξέρω να συγχωρώ και να ζητάω συγγνώμη και να είμαι ειλικρινής.
Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ! Η συζήτηση μαζί σας ήταν απολαυστική! Σας ευχόμαστε να είστε πάντα ευτυχισμένη και γεμάτη ζωντάνια όπως τώρα!
Παιδιά κι εγώ σας ευχαριστώ. Σας εύχομαι μόνο τα καλύτερα και να έχετε τύχη και όταν κάτι δεν σας πάει στη ζωή σας, να μην το πιέζετε! Αφήστε το αφού δεν πάει! Μη σας νοιάζει τι θα πει ο κόσμος._
Φωτογραφίες: Λάμπρος Τζίμας
Απομαγνητοφώνηση: Αναστασία Μαρκοπούλου
