«Τρωάδες» σε διασκευή Ζαν Πολ Σαρτρ: Η ομάδα ΘΕΑΜΑ παρουσιάζει την καθολικά προσβάσιμη παράσταση σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα

«Η διασκευή των Τρωάδων του Ευριπίδη από την πένα του Σαρτρ βλέπει για πρώτη φορά τα φώτα της σκηνής στη χώρα μας».

Η επαγγελματική συμπεριληπτική θεατρική ομάδα ΘΕΑΜΑ παρουσιάζει σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα την καθολικά προσβάσιμη θεατρική παράσταση με τίτλο «Τρωάδες», σε διασκευή του Ζ. Π. Σαρτρ, μετάφραση Ελίνας Νταρακλίτσα, σκηνοθεσία Βασίλη Οικονόμου, και με τη συμμετοχή της μεγάλης ερμηνεύτριας της λαϊκής προφορικής παράδοσης, Γιώτας Βέη, καθώς κι ένα μεγάλο αριθμό ηθοποιών. Η πρεμιέρα της περιοδείας έχει οριστεί στις 21 Ιουλίου και ώρα 21:30, στη σκηνή «Μίνως Βολανάκης» του Θεάτρου Πέτρας στην Πετρούπολη, στο πλαίσιο του «Διεθνούς Φεστιβάλ Πέτρας 2022».

Η βεβήλωση της γυναικείας ύπαρξης και της κοινωνικής της ταυτότητας – η γυναίκα ως λάφυρο στη διαχρονία. Άκρα Ταπείνωση. Η απαξίωση του ανθρώπινου είδους, μέσα από το βασανισμό αυτών που κουβαλάνε το κοινωνικό στίγμα.

Σημείωμα σκηνοθέτη

«Στο σήμερα, η ομάδα ΘΕΑΜΑ, επιθυμώντας να ανοίξει ένα κοινωνικό διάλογο με τα ζητήματα της εποχής μας, αξιοποιεί από τη ματιά του Σαρτρ τα στοιχεία εκείνα που εστιάζουν στις συνέπειες του πολέμου και την οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης που αυτές επισύρουν, φωτίζοντας τη θέση της γυναίκας μέσα στη συγκεκριμένη συνθήκη. Η απάλειψη των στερεοτύπων και η ασυνέχεια της αναπαραγωγής του στιγματιστικού λόγου δε θα μπορούσε να βρει άλλο πιο κατάλληλο έδαφος, παρά μονάχα το συγκεκριμένο έργο.

Η κοινωνική επιταγή του γάμου ως στερεοτυπική αντίληψη, το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης κι επιλογής, ο κοινωνικός εξαναγκασμός προς την αλλοίωση της όποιας μοναδικότητας στο όνομα της καθιερωμένης πατροπαράδοτης αξίας, καθώς και η «νόρμα» που αφαιρεί την προσωπική έκφραση, αποτελούν φωτεινούς σηματοδότες αδιέξοδου και μη επιλέξιμου εγκλεισμού. Ο λόγος γίνεται πολιτικός ενώπιον των θυμάτων, ενώπιον των θεατών. Ο Χορός παρασέρνει στη δίνη του τα πρόσωπα του έργου και τα ξεγυμνώνει από την όποια ιδιότητα φέρουν. Πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους και οι «μάχιμες» Τρωάδες του Σαρτρ δε διστάζουν να το κάνουν πράξη.» – Βασίλης Οικονόμου

Σημείωμα κινησιολόγου

«Οι Τρωάδες έχουν ονόματα που δε θα ξεχαστούν ποτέ. Ελένη, Γαρυφαλλιά, Αγγελική, Κατερίνα, Αδαμαντία, Βάια, Φαίη, Ελένη, Μόνικα, Ζωή, Άντα, Άννα, Τόνια, Καρολάιν, Βασιλική, Κωνσταντίνα, Αννίσα, Μαρία, Σταυρούλα, Δώρα, Νεκταρία, Ελιόνα, Τζεβριέ, Αλεξάνδρα, Βίκυ, Εβίν Εκρέμ Αλί, Κλειώ… Όλγα, Αιμιλιανή, Βερονίκη, Μαρία, Έφη, Γιώτα, Φιλοθέη, Χάνα.» – Σοφία Σταυρακάκη

Σημείωμα μεταφράστριας

«Οι Τρωάδες του Ζαν Πωλ Σαρτρ είναι μια διασκευή του ομότιτλου έργου του Ευριπίδη. Ο Γάλλος φιλόσοφος γράφει το θεατρικό κύκνειο άσμα του αντλώντας έμπνευση από την ελληνική μυθολογία και ιστορία, κι έχοντας την πρόθεση, για ακόμα μια φορά, να μιλήσει για τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας, εμβολίζει το κείμενο του Ευριπίδη με στοιχεία αντλημένα από τη σύγχρονη κοινωνία και εποχή. Ο Σαρτρ μελετά σε βάθος το πρωτότυπο έργο του Ευριπίδη και το μεταγράφει με την αιχμηρή του πένα, έχοντας μια κυνική, αλλά και καυστική διάθεση, το καλοκαίρι του 1964, στη Ρώμη, προκειμένου να παρουσιαστεί στο TNP (Théâtre National Polulaire) των Παρισίων.

Το θέμα που απασχολεί είναι εκείνο του πολέμου και της καταπίεσης, αλλά συνάμα και της καταδίκης τους, ένα μοτίβο ιδιαίτερα αγαπητό στον δημιουργό, εφόσον με αυτό καταπιάστηκε και στο πρωτόλειό του δράμα, το Μπαριονά ή Ο γιος της βροντής (Bariona ou le fils de tonnerre, 1940). Είναι άξιο παρατήρησης το γεγονός ότι ο Σαρτρ επιλέγει τόσο να εκκινήσει, όσο και να λήξει τη δραματουργική του καριέρα με δύο αντιπολεμικής υφής κείμενα, που στηλιτεύουν την άσκηση της εξουσίας και ό,τι δεινό απορρέει από αυτή.

Ο στόχος του φιλοσόφου είναι να «φωνάξει» τις μεγάλες αλήθειες του Ευριπίδη, και για να το επιτύχει, διοχετεύει στους ήρωες επιπλέον χαρακτηριστικά, χαρίζοντάς τους μια ακόμα πιο επαναστατική και επιθετική κράση από την υπάρχουσα, εκπεφρασμένη με μια μοντέρνα γλωσσολαλιά. Η Εκάβη δεν είναι πια η ώριμη γυναίκα που τελεί φόνους και θα φθάσει στο σημείο να απολέσει την αποφασιστικότητά της⸱ είναι μια νεότερη και δυναμική ύπαρξη που κρατά στα χέρια της, με ασίγαστο πάθος, τα σκήπτρα της βασίλισσας της Τροίας, δίχως να τα παραδίδει και να υποκύπτει σε κανένα.

Επίσης, στις δικές του Τρωάδες, βρίσκουν τον θάνατο όχι μόνο οι θνητοί, αλλά και οι θεοί, και η θέση αυτή εκρέει από τις επικρατούσες συνθήκες σε μια Ευρώπη πληγωμένη από την καταστροφική λαίλαπα που άφησαν πίσω τους οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Τρία χρόνια μετά τον πόλεμο της Αλγερίας, ο Σαρτρ αποκηρύσσει τον πόλεμο και τα συνυφασμένα με αυτό συμφέροντα. Είναι προφανές ότι το κείμενο εμπεριέχει σαφείς νύξεις στον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό στην Ασία.

Η συγκεκριμένη διασκευή των Τρωάδων του Ευριπίδη από την πένα του Σαρτρ, βλέπει για πρώτη φορά τα φώτα της σκηνής στη χώρα μας. Η ομάδα ΘΕΑΜΑ παρουσιάζει την πρώτη απόδοσή της στην ελληνική γλώσσα, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Οικονόμου.» – Ελίνα Νταρακλίτσα

Ποια είναι η ομάδα ΘΕΑΜΑ

Το ΘΕΑΜΑ αποτελεί το πρώτο επαγγελματικό θέατρο στην Ελλάδα που αποτελείται από ανάπηρους ηθοποιούς στην κύρια σύνθεσή του. Μαζί με την επίσης συμπεριληπτική ομάδα χορού ΈΞΙΣ, δημιούργησε το εργαστήρι συμπεριληπτικής (για ανάπηρα και μη ανάπηρα άτομα) εκπαίδευσης στο Θέατρο και τον Χορό, το ΊΣΟΝ (Μελενίκου 33, Γκάζι-Βοτανικός). Tο ΘΕΑΜΑ αγωνίζεται για την καθολική προσβασιμότητα, με κύριο στόχο τη συμπερίληψη κι ενσωμάτωση των ανάπηρων ηθοποιών στον επαγγελματικό χώρο.

Το 2010, παρουσίασε το πρώτο του έργο, τη «Λάμια», ένα έργο της Λίνας Αμπντελχαμίντ, που αποτελούσε θεατρική αναπροσαρμογή του μύθου της Λάμιας. Το 2011, παρουσίασε την παράσταση «Ήρωες και Μύθοι», μια σκηνική δημιουργία βασισμένη σε μονολόγους από τα κορυφαία θεατρικά έργα του Τέννεση Ουΐλλιαμς, που έκανε πρεμιέρα στην κεντρική αυλή της «Τεχνόπολις», στις 25/7/2011. Την άνοιξη του 2012, συμμετείχε στο international workshop “Act for Acting” (Avigliana-Italy), και παρουσίασε την αυτοσχεδιαστική παράσταση “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή, σε δύο μέρη: Α. Video-Art: “Electra mourning”, B. Αυτοσχεδιαστική αναπαράσταση της «σκηνής της αναγνώρισης» μεταξύ Ηλέκτρας και Ορέστη.

Την περίοδο 2012-13, παρουσιάστηκε το δραματικό έργο «Αύριο», της Έφης Τούμπα. Το 2013, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο πλαίσιο του «Έτους Καβάφη 2013», παρουσίασε την παράσταση «Κ. Π. Καβάφης: Επάγγελμα Ποιητής». Το 2014, το «ΘΕΑΜΑ» ανέβασε το θεατρικό έργο του E. Albee, «Η Ιστορία του Ζωολογικού Κήπου» (The Zoo Story), που περιόδευσε σε όλη την Ελλάδα, με τελευταίο σταθμό το θέατρο Εμπρός, στις 29 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 3ου Αντιφασιστικού Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών.

Η Ελιάνα Περηφάνου και η Μαρία Σιδηροπούλου δημιούργησαν για την ομάδα, με αμεσότητα, το ντοκιμαντέρ “Spectacle” (ΘΕΑΜΑ), που περιγράφει την προετοιμασία της παράστασης «Η Ιστορία του Ζωολογικού Κήπου» σε όλα τα στάδια. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε σε πολλές χώρες του εξωτερικού, ενώ η ΝΕΡΙΤ Plus, τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου (27 Μαρτίου 2015), πρόβαλε το ντοκιμαντέρ τη συγκεκριμένη μέρα.

Τον Σεπτέμβριο του 2013 (23-29 Σεπτεμβρίου), ο ιδρυτής της ομάδας, Βασίλης Οικονόμου, εκπροσώπησε την ομάδα και έδωσε master-class υποκριτικής, με τίτλο ”Space and Time in Ancient Greek Tragedy”, στο Διεθνές Φεστιβάλ ”Proteatr”, που διεξήχθη στη Μόσχα. Τέλος, ήταν τιμώμενο πρόσωπο – ομιλητής στο 2ο Επιστημονικό Συνέδριο, με θέμα «Sociality – Creating Function of Art and Problems of Sociocultural Rehabilitation», που διεξήχθη στην Ακαδημία της Φιλοσοφίας στη Μόσχα, στις 1 & 2 Οκτωβρίου 2013, και παρουσίασε ομιλία περί αναδόμησης της διδασκαλίας ηθοποιών ΑμεΑ με τίτλο: «όψις (opsis) The interpretation of the term from antiquity to contemporary theatrical reality».

Το 2015, το «ΘΕΑΜΑ» παρουσίασε το έργο του κορυφαίου εκπροσώπου του Θεάτρου του Παραλόγου Eugène Ionesco, «Ιάκωβος ή η Υποταγή» (Jacques ou la Soumission). Στις 3 Δεκεμβρίου 2015, παρουσιάστηκε στο θέατρο Απόλλων στη Σύρο η performance «Φιλοκτήτης», βασισμένη στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή.

Στις 29 Μαΐου 2016, στο Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη» του Πανεπιστημίου Πατρών, παρουσίασε την performance «Έρημοι: Κασσάνδρα-Φιλοκτήτης», βασισμένη σε υπερκείμενα της Σοφίας Σταυρακάκη και Απολλωνίας Τσαντά, στην «Αλεξάνδρα» του Λυκόφρονα και στον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή αντίστοιχα, για τη λήξη του 1ου Συμποσίου Πρόσληψης Κλασικών Κειμένων, με γενικό τίτλο «Συνέχειες κι Ασυνέχειες στην Πρόσληψη Κλασικών Κειμένων», που διοργανώθηκε από το τμήμα Φιλολογίας (ερευνητική ομάδα «Jocasta Classical Reception») του Πανεπιστημίου Πατρών. Σε συνεργασία με την NGO OCEAN, συμμετείχε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα EDUCATHE+ στο πλαίσιο Erasmus+.

Στις 13 και 14 Ιουλίου 2016, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, παρουσίασε στη σκηνή “Ν. Κούρκουλος” του Εθνικού Θεάτρου την τραγωδία «Πέρσες» του Αισχύλου, σε μετάφραση – σκηνοθεσία Βασίλη Οικονόμου.

Το Μάιο του 2017, παρουσίασε στην Αγγλία (Brighton Fringe Fest & Theatro Technis of London), με διθυραμβικές κριτικές υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ, το θεατρικό έργο της Σοφίας Σταυρακάκη, με τίτλο “Blindfold-The Night of the Hunt”.Τον Ιούλιο του 2018, η προβολή της παράστασης «Ιάκωβος ή Υποταγή» στο Κανάλι της Βουλής αποτέλεσε την πρώτη τηλεοπτική μετάδοση στην Ελλάδα έργου με Έλληνες ανάπηρους καλλιτέχνες σε prime time ζώνη, με SDH υπότιτλους για κωφούς και βαρήκοους τηλεθεατές. Η παράσταση προβλήθηκε σε επανάληψη στις 27 Μαρτίου 2019 – Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου.

Το 2018, ανέβασε σε πανελλήνια πρώτη το έργο του J. P. Sartre, «Νεκρασόφ (Nekrassov)», στο Από Μηχανής Θέατρο, ενώ τη θερινή περίοδο παρουσίασε την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε συνσκηνοθεσία Βασίλη Οικονόμου και Ελιάνας Περηφάνου, και περιόδευσε στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ της χώρας (Θέατρο Πέτρας – Φεστιβάλ Βόλου – Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου – Δημοτικό Ωδείο Λάρισας – Θέατρο “Αλέξης Μινωτής” Αιγάλεω, κ.ά.).

Τη χειμερινή περίοδο 2018-2019, εγκαινίασε την παιδική του σκηνή, με το έργο «Νάρκισσος και Ηχώ… και άλλες μεταμορφώσεις», της Ελιάνας Περηφάνου και του Βασίλη Οικονόμου. Η παιδική σκηνή συνέχισε επιτυχώς και κατά την επόμενη χειμερινή περίοδο (2019-2020), με το έργο «Το δικό μας παραμύθι: μια μουσικός, μια καρακάξα, κι ένας κάστορας», σε κείμενο και σκηνοθεσία Ελιάνας Περηφάνου. Την ίδια περίοδο, ανέβασε στο θέατρο ΊΣΟΝ το θεατρικό μονόλογο του Κώστα Λάκη, «Ο κύριος Ρεμ», σε σκηνοθεσία κι ερμηνεία Βασίλη Οικονόμου, και στη συνέχεια περιόδευσε σε όλη την Ελλάδα (Θεατρικό εργαστήρι Πρέβεζας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του “Rodi Festival”, στο συνεδριακό κέντρο Αιγίου, στα «Σικυώνια 2019» στο Κιάτο, κ.ά.).

Ακόμη και κατά τη χειμερινή σεζόν 2020-2021, πάρα τις αντιξοότητες που έφερε στο χώρο του θεάματος η πανδημία του Covid-19, η ομάδα μας δεν έμεινε αδρανής. Κατέφυγε στη σύγχρονη λύση της live-streaming μετάδοσης και παρουσίασε στο κοινό το θεατρικό μονόλογο «ΜΕΤΑΞΙΑ» του Κώστα Λάκη, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Οικονόμου, πρωτότυπη μουσική του Ηλία Κουρτπαρασίδη, και ερμηνεία της Έλης Δρίβα, της πρώτης ανάπηρης ηθοποιού και χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου εγγεγραμμένης στο ΣΕΗ – Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών.

Στις 4 Δεκεμβρίου 2021, παρουσίασε την performance με τίτλο «Αντιγόνη: Πράξις Ι», που ρίχνει φως στο δίπολο Ισμήνης και Αντιγόνης, τις αντιθέσεις, τη σχέση, την αντιπαράθεση, και την έντονη διαμάχη των δύο αδελφών, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Οικονόμου, πρωτότυπη μουσική του Ηλία Κουρτπαρασίδη. Ερμηνεύουν η Έλη Δρίβα και η Σοφία Σταυρακάκη. Μια καθολικά προσβάσιμη παράσταση, που ανέβηκε επίσης για πέντε παραστάσεις (13-20 Μαρτίου 2022) στο θέατρο ΊΣΟΝ και συνεχίζει την παρουσίασή της.

Την τρέχουσα περίοδο, η επαγγελματική θεατρική ομάδα, συμμετέχοντας σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα της Δημιουργικής Ευρώπης (Creative Europe) με τίτλο ”POWER”, παρουσίασε (πρεμιέρα) στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας, στις 7 Δεκεμβρίου 2021, την ταινία (filmed performance) με τίτλο «Όλοι Ερχόμαστε από Κάπου» (“We all come from Sοmewhere”), μια συνδημιουργία που προέκυψε από τη σύμπραξη τεσσάρων επαγγελματικών θεατρικών ομάδων από Ιρλανδία, Ιταλία, Τσεχία, και Ελλάδα. Την ταινία μπορείτε να την παρακολουθήσετε δωρεάν με υπότιτλους σε τέσσερις διαφορετικές γλώσσες στο: weallcomefromsomewhere.com. Συμμετέχει σε πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα με στόχο την προώθηση της συνεκπαίδευσης και της συναντίληψης.

Η παράσταση εντάσσεται στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής εκστρατείας «W.A.N.T.» για την προσβασιμότητα και τη συμπερίληψη στα Θέατρα.

Συντελεστές: