Η «Φόνισσα», ο «Βότσεκ» και ο «Θρίαμβος της Ιουδίθ» θα προβληθούν σε παγκόσμια τηλεοπτική μετάδοση από το Mezzo LIVE HD, το διεθνές τηλεοπτικό κανάλι αφιερωμένο στην όπερα.
Το Mezzo Live HD, το διεθνές τηλεοπτικό κανάλι για την όπερα, την κλασική μουσική και το χορό, θα προβάλει σημαντικές παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στους εκατομμύρια τηλεθεατές των ογδόντα χωρών στις οποίες μεταδίδεται. Η συνεργασία της ΕΛΣ με το Mezzo Live HD υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της ΕΛΣ.
Συγκεκριμένα, το Νοέμβριο το Mezzo θα παρουσιάσει τον Κύκλο Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο του οποίου θα μεταδοθούν τρεις εμβληματικές παραγωγές όπερας που ανέβηκαν στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ. Πρόκειται για τη Φόνισσα του Γιώργου Κουμεντάκη, η οποία θα κάνει πρεμιέρα στις 13/11, το Βότσεκ του Άλμπαν Μπεργκ, που έχει πρεμιέρα στις 12/11, και το Θρίαμβο της Ιουδίθ του Αντόνιο Βιβάλντι, που θα ανοίξει τον Κύκλο στις 30/10.
Η Φόνισσα του Γιώργου Κουμεντάκη επέστρεψε το 2021 στην Εθνική Λυρική Σκηνή, σημειώνοντας ιδιαίτερη επιτυχία, επτά χρόνια μετά την πρώτη της παρουσίαση. Το λιμπρέτο του Γιάννη Σβώλου βασίζεται στο ομώνυμο αριστούργημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο Βασίλης Χριστόπουλος υπέγραψε τη μουσική διεύθυνση, ο Αλέξανδρος Ευκλείδης τη σκηνοθεσία και η μεσόφωνος Μαίρη-Έλεν Νέζη ερμήνευσε το ρόλο της Φραγκογιαννούς.
«Ας το πούμε χωρίς περιστροφές: η όπερα αυτή ανοίγει το δρόμο προς αυτό και επεκτείνει έτσι την αποστολή των Ελλήνων καλλιτεχνών να είναι οικουμενικοί, όντες μοναδικοί».
Οι κριτικές που γράφτηκαν για τη Φόνισσα σε σημαντικά διεθνή ΜΜΕ τόνισαν την ελληνικότητα του έργου αλλά και την οικουμενική του διάσταση: «Ο Γιώργος Κουμεντάκης έχει εμμονή με το να είναι ο εαυτός του, βάσει των κρητικών του ριζών. Αυτή ήταν και η εμμονή του Μοντέν, του οποίου το τόσο προσωπικό έργο είναι ένα άνοιγμα στο οικουμενικό. Ας το πούμε χωρίς περιστροφές: η όπερα αυτή ανοίγει το δρόμο προς αυτό και επεκτείνει έτσι την αποστολή των Ελλήνων καλλιτεχνών να είναι οικουμενικοί, όντες μοναδικοί. Ένα έργο σύγχρονο, εύκολα προσβάσιμο, χωρίς καμία ευκολία στη γραφή, που δεν αντιμετωπίζει τον ακροατή ως ανήλικο που χρειάζεται κατήχηση», έγραψε ο Maurice Salles στο γαλλικό forumopera.com.
Στη «Figaro» ο Thierry Hilleriteau σημειώνει: «Μια μουσική τόσο μοναδική όσο και οικουμενική, που δανείζεται στοιχεία από τη λόγια μουσική της Δύσης, την ανανεωμένη ελληνική παράδοση, ακόμα και από την ορθόδοξη λειτουργία. Μια ορχηστρική γραφή, πλούσια σε έκφραση και χρώματα. Το όλον είναι διανθισμένο με διακριτικές μινιμαλιστικές πινελιές. Αυτή τη μορφή που θυμίζει ελληνική τραγωδία ο Κουμεντάκης την καθιστά μια συγκινητική ηρωίδα όπερας, καθώς βαδίζει προς την ψυχική της κόλαση, την οποία εδώ μεταφέρει με εντυπωσιακή σκηνική και φωνητική ένταση η μεσόφωνος Μαίρη-Έλεν Νέζη».
Ο Clive Piget στην κριτική του για τη Φόνισσα στο musicalamerica.com, το site του παλιότερου μουσικού περιοδικού της Αμερικής για την κλασική μουσική, αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ο Κουμεντάκης τιμά τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν με μια μουσική που συνδυάζει αιχμηρά μοντερνιστικά στοιχεία με εκείνα τα είδη των διατονικών αρμονιών και μελισματικών μελωδιών που βρίσκει κανείς στους ελληνορθόδοξους ψαλμούς και στη λαϊκή μουσική της Μικράς Ασίας. Για να σας βοηθήσω να καταλάβετε, σκεφτείτε το Τάβερνερ, το Μπάρτοκ ή το Στραβίσνκι και τους Γάμους του».
Στο βρετανικό «Opera Now» η κριτική της Helena Mathaiopoulos αναφέρει: «Είναι ένα έργο που σε στοιχειώνει, έχει τεράστια δύναμη και κατά ένα εκπληκτικό τρόπο συμπόνια. Εκτός από τις όπερες Ahkenaten και Satyagraha του Φίλιπ Γκλας, δεν έχω ξανανιώσει έτσι ποτέ για καμία άλλη σύγχρονη όπερα».
Στο επίσης βρετανικό έντυπο «Opera» ο John Alison τονίζει: «Οι χορωδίες, ορισμένες φορές σιωπηλές, αποτελούν κομμάτι της συνολικής πλοκής του έργου. Ανάμεσα στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά στοιχεία αυτής της παρτιτούρας του Κουμεντάκη συμπεριλαμβάνεται και ένα γυναικείο φωνητικό κουαρτέτο που εμφανίζεται κάθε φορά που έχει διαπραχθεί ένας φόνος – η μελισματική μουσική του θρήνου ανακαλεί μια παράδοση που εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα στη Βόρεια Ελλάδα και στην Κρήτη, αυτή του μοιρολογιού πάνω από το νεκρό. Υπάρχουν επίσης τρεις μουσικοί επί σκηνής, οι οποίοι παίζουν μπαγιάν (ακορντεόν), σαξόφωνο και κρουστά και συνοδεύουν τα ρετσιτατίβα, λειτουργώντας σαν ένα σύνολο μουσικής μπαρόκ κοντίνουο».
Ο Βότσεκ του Άλμπαν Μπεργκ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην ΕΛΣ τον Ιανουάριο του 2020, σε μουσική διεύθυνση Βασίλη Χριστόπουλου και σκηνοθεσία Ολιβιέ Πι. Με το διεθνή Έλληνα βαρύτονο Τάση Χριστογιαννόπουλο στον ομώνυμο ρόλο, ήταν μια παραγωγή που σημείωσε μεγάλη καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία. Οι διεθνείς κριτικές επαίνεσαν τη σκηνοθεσία του Ολιβιέ Πι, την ερμηνεία του Τάση Χριστογιαννόπουλου και τη διεύθυνση του Βασίλη Χριστόπουλου.
«Η μεγάλη παραγωγή του Βότσεκ, τον οποίο η ΕΛΣ παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ιστορία της, αποτελεί μια πρόκληση για το κοινό. Ο σκηνοθέτης Ολιβιέ Πι, κορυφαίος του γαλλικού θεάτρου, δεν κάνει καμία έκπτωση στη σκηνοθεσία του», σημειώνει στην κριτική του στους «Financial Times» ο James Imam.
«Εξέχων καλλιτέχνης της ΕΛΣ, ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος προσθέτει στο ρεπερτόριό του μια παραδειγματική ερμηνεία του ρόλου», αναφέρει o François Lehel στο γαλλικό περιοδικό «Opéra» και συνεχίζει: «Με μια άψογη ορχήστρα που αναπτύσσεται μέσα στην πλατιά ανοιχτή τάφρο, για να κορυφωθεί θαυμάσια στο φινάλε με το τελικό ιντερλούδιο σε ρε ελάσσονα (αντιπαραβαλλόμενο με το θαυμάσιο εύρημα της παρέλασης όλων των ηρώων στην περιστρεφόμενη σκηνή), ο Βασίλης Χριστόπουλος καταφέρνει πολύ περισσότερα από μια τέλεια πρώτη εκτέλεση του έργου».
Στο «Diapasson» ο Emmanuel Dupuy συνοψίζει για την παραγωγή: «Το ψυχολογικό πορτρέτο ενός Βότσεκ συντετριμμένου από το κοινωνικό του περιβάλλον εκπλήσσει με την ακρίβειά του».
Ο Θρίαμβος της Ιουδίθ του Αντόνιο Βιβάλντι ήταν μια από τις επετειακές παραγωγές της ΕΛΣ για το 2021, η οποία όμως, λόγω της πανδημίας, δεν παρουσιάστηκε ποτέ στο κοινό. Έτσι η μαγνητοσκόπηση και η μετάδοσή της από το Mezzo αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία. Ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος υπέγραψε τη μουσική διεύθυνση και ο Θάνος Παπακωνσταντίνου τη σκηνοθεσία. Στους βασικούς ρόλους οι Ροξάνα Κονσταντινέσκου, Κριστίνα Χάμαρστραϊμ, Ίνγκα Κάλνα, Θεοδώρα Μπάκα και Σοφία Πάτση. Συμμετείχαν η Ορχήστρα Armonia Atenea, το μουσικό σύνολο Il Pomo d’Oro, η Χορωδία και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ.
Το πρόγραμμα προβολών των τριών παραγωγών της ΕΛΣ στο Mezzo είναι διαθέσιμο στο www.mezzo.tv/en.
