Ο Σωτήρης Τσαφούλιας, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ο δημιουργός που μας χάρισε το «Έτερος Εγώ» που πλέον αποτελείται από μια ταινία και τρεις κύκλους, μιλά στο Mikrofwno.gr για την νέα θεατρική δουλειά του,για το σινεμά και την σειρά που έχει στα σκαριά. Στις ιστορίες που μοιράζεται με το έργο του, πρωτίστως αγγίζουν τον ίδιο, ενώ αν έχουν φιλοσοφικά στοιχεία, δεν έχουν νόημα επισημαίνει και εμείς δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε, εν αναμονή της λύσης του μυστηρίου που ακολουθεί ο τελευταίος κύκλος του «Έτερος Εγώ: Νέμεσις».
Σας γνωρίσαμε μέσα από τον κινηματογράφο, αλλά τα τελευταία χρόνια, έχετε στραφεί στην σκηνοθεσία θεατρικών έργων. Ποια ανάγκη σας έκανε να αλλάξετε την μορφή αφήγησης των ιστοριών σας;
Σ.Τ: Για να μοιραστώ μια ιστορία θα πρέπει πρώτα να έχει αγγίξει, δονήσει και κινητοποιήσει εμένα τον ίδιο. Τότε έχει νόημα να την μοιραστείς με τον κόσμο. Συνήθως η ιστορία καθορίζει και τον τρόπο αφήγησης. Η σκηνοθεσία στο θέατρο είναι εντελώς διαφορετική από ότι στον κινηματογράφο. Στο κινηματογράφο ο θεατής βλέπει αυτό που θέλει ο σκηνοθέτης ενώ στο θέατρο βλέπει αυτό που θέλει ο ίδιος. Ουσιαστικά το ταξίδι είναι το ίδιο. Να ταξιδέψεις το θεατή σε ένα παραμύθι συναισθημάτων. Η διαφορά είναι στα μέσα που έχεις στη διάθεση σου για να το επιτύχεις.
Η πρώτη σας ταινία, ο κοινός παρονομαστής, κινείται σε έναν άξονα φιλοσοφίας, χωρίς επιτηδεύσεις, αλλά με την απλότητα που έχει μια συζήτηση μεταξύ θαμώνων. Στον επισκέπτη, το τελευταίο σκηνοθετικό σας εγχείρημα ακούγεται ότι η ανάγκη της φιλοσοφίας συνάδει με την νεαρότερη ηλικία. Βλέπετε με το πέρασμα του χρόνου να χάνετε την ανάγκη για φιλοσοφία και να αναπληρώνεται από ανάγκη για διαφορετικά σενάρια;
Σ.Τ: Όχι κάθε άλλο. Η φράση στον «Επισκέπτη» ότι οι νέοι είναι εκ φύσεως φιλόσοφοι: κάνουν ερωτήσεις, ενώ οι ενήλικες είναι εκ φύσεως ανόητοι, τις απαντούν, υποδηλώνει ακριβώς το αντίθετο. Κάθε σενάριο ή κείμενο αν δεν εμπεριέχει φιλοσοφία δεν έχει λόγο ύπαρξης.
Ποιος είναι ο θεματικός άξονας στις ιστορίες που διαλέγετε να αφηγηθείτε;
Σ.Τ: Οι αξίες που απασχολούν τον άνθρωπο διαχρονικά, ανεξαρτήτως εποχής ή χρόνου.
Ξεκινώντας ως αυτοδίδακτος και αναλαμβάνοντας την παραγωγή των ταινιών σας, πως ήταν η αντιμετώπιση του χώρου; Υπήρξε ποτέ καχυποψία ή περίεργη ατμόσφαιρα από τον χώρο;
Σ.Τ: Ναι φυσικά και υπήρξε και μάλιστα σε βαθμό που έφτανε το μένος. Στην αρχή τα έπαιρνα όλα πολύ σοβαρά. Σχεδόν κατάκαρδα. Στη πορεία αυτό άλλαξε τελείως. Είναι ανόητο να προσπαθείς να αρέσεις σε ανθρώπους που έχουν προαποφασίσει να μη σε συμπαθήσουν ποτέ για τον όποιο λόγο. Έχω ξανά δηλώσει πως όταν διαβάζω μια κριτική δεν παίρνω πληροφορίες για το έργο μου, άλλα για αυτόν που τη γράφει. Ξέρω τι μπορώ να κάνω και προσπαθώ να εξελίσσω τις γνώσεις μου αλλά και την αγάπη μου για το αντικείμενο. Πλέον δεν μπαίνω στη διαδικασία να το εξηγήσω και δεν με ενδιαφέρει για να είμαι ειλικρινής. Απολαμβάνω πολύ την αγάπη του κόσμου και τη σχέση εμπιστοσύνης που έχουμε χτίσει στο να εμπιστεύονται και να στηρίζουν τα έργα που τους προσφέρω. Είναι μια ευθύνη που την αισθάνομαι και μια σχέση που τιμώ.
Πήρατε θάρρος από τον Κουροσάβα, τον Νολαν και τον Ταραντίνο για να πιστέψετε στις δυνάμεις σας. Στο θέατρο ποιοι σκηνοθέτες σας έχουν εμπνεύσει;
Σ.Τ: Δεν πήρα θάρρος από κανέναν, παρά μόνο από τις ιστορίες που με επισκέφθηκαν και με «αναγκάσαν» να τις μοιραστώ. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου με μάγευε ο κόσμος των παραμυθιών. Αυτή η διαδικασία, να μετατρέψεις σε εικόνα ένα συναίσθημα και να το μοιραστείς ήταν η βασική μου επιρροή. Σε ότι αφορά συγκεκριμένες επιρροές, είναι δύσκολο να απαντήσω. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσεις τη σταγόνα που κάνει ένα ποτήρι να ξεχειλίσει. Είναι χιλιάδες και κάθε χρόνος που περνά προστίθενται και άλλες.
Τι να περιμένουμε από την νέα σειρά που ετοιμάζετε;
Σ.Τ: Μια αληθινή συγκλονιστική ιστορία που μας δείχνει πως το καλό και το κακό είναι στο χέρι μας και μόνο. Πρόκειται για τη νέα παραγωγή της Cosmote TV που είναι βασισμένη στο βιβλίο του Πάνου Δημάκη, 17 Κλωστές. Το σενάριο είναι της Μιρέλλας Παπαοικονόμου και της Κάτιας Κισσονέργη και η εκτέλεση της παραγωγής θα γίνει από την Tanweer.
Η νέα σας σειρά είναι εποχής; Τι σας ενέπνευσε στο να την μεταφέρετε στην οθόνη;
Σ.Τ: Με ενέπνευσε το γεγονός πως πρόκειται για μια αληθινή ιστορία που στον πυρήνα της μας δείχνει πως εμείς οι άνθρωποι δημιουργούμε τέρατα και όταν αυτά στέφονται εναντίον μας αναρωτιόμαστε τι φταίξαμε εμείς, όταν εμείς είμαστε αυτοί που έχουμε δημιουργήσει τις συνθήκες της εκτροπής των συνανθρώπων μας.
Έχουμε συνηθίσει να παίρνετε σαφή θέση απέναντι στα θέματα της επικαιρότητας. Ποιο το τίμημα αυτής της στάσης;
Σ.Τ: Όταν λες στον κόσμο την αλήθεια σου και αυτή η αλήθεια έχει στόχο να συμβεί κάτι καλύτερο για το ίδιο το κόσμο και φυσικά για εσένα που ζεις μέσα σε αυτόν δε υπάρχει κόστος, υπάρχει τίμημα. Όταν είσαι αληθινός είσαι και έτοιμος να δεχτείς αυτό το τίμημα όποιο και να είναι. Το να προσπαθείς να είσαι χρήσιμος για τον εαυτό σου και τους συνανθρώπους σου είναι η μεγαλύτερη καριέρα που μπορεί να κάνει κανείς.
Ως γονιός, έχετε προβληματιστεί για το πώς θα μεταφέρετε την αγάπη για την τέχνη στα παιδία σας και αν θα είναι δεκτικά στα ερεθίσματα που τους δίνονται;
Σ.Τ: Είναι πού δύσκολο να θωρακίσεις τα παιδιά σου χωρίς να τα τρομοκρατήσεις. Προσπαθώ να ακούω τα παιδιά μου, να δω πως αντιλαμβάνονται τα πράγματα να εντοπίσω τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία τους όχι για να τα διορθώσω εγώ. Άλλα για να τους τα φωτίσω ώστε να τα δουν οι ίδιες. Τις εμπιστεύομαι πολύ και προσπαθώ όσο περνούν τα χρόνια να τους γίνομαι όλο και πιο άχρηστος.
Δεύτερο έργο του Σμιτ και έρχεται και τρίτο μέσα στην χρόνια, πως ανακαλύψατε αυτόν τον συγγραφέα;
Σ.Τ: Μου τον σύστησε ο Πυγμαλίωνας όταν μου έδωσε να διαβάσω τις «Αινιγματικές Παραλλαγές» το 2013. Διαβάζοντας και άλλα έργα του Σμίτ διαπίστωσα ότι είναι ένας συγγραφέας που καταπιάνεται με αξίες που απασχολούν τον άνθρωπο διαχρονικά. Καταπιάνεται με το διαφορετικό και σε κάθε του έργο δείχνει πόσο εύκολα μπορούν όλα όσα μας διχάζουν και μας χωρίζουν να γίνουν αυτά που μας ενώνουν και ακόμα και αν δεν συμφωνεί τελικά κάποιος με την αντίθετη άποψη, μπορεί τουλάχιστον να καταλάβει και να σεβαστεί το δικαίωμα ενός ανθρώπου στο διαφορετικό. Το σημαντικότερο από όλα, είναι ότι ο Σμίτ καταπιάνεται με όλα αυτά τα θέματα σε βαθιά φιλοσοφικό επίπεδο, με μια γραφή που κάνει τα έργα του κατανοητά και προσβάσιμα για όλους.
Θα μπορούσε κάποιο έργο του Σμιτ να γίνει ταινία; Ποιο θα διαλέγατε;
Σ.Τ: Ναι φυσικά. Οι Αινιγματικές Παραλλαγές θα ήταν η πρώτη μου επιλογή.
Η μεγάλη επιτυχία του «έτερος εγώ», σας άγχωσε ποτέ για να το αν η επόμενη δουλειά σας θα είναι εφάμιλλη του;
Σ.Τ: Όχι. Οι επιτυχίες είναι πάντα επικίνδυνες γιατί σε εγκλωβίζουν. Οι αποτυχίες από την άλλη σε πεισμώνουν να ξανά δοκιμάσεις. Θα με άγχωνε αν ο στόχος μου ήταν η επιτυχία. Δικός μου στόχος είναι η συνάντηση με τον κόσμο μέσα από διαφορετικά παραμύθια και προβληματισμούς.
Τι θα δούμε στον τελευταίο κύκλο του «Έτερος εγώ»; Πως αισθάνεστε που κλείνει αυτό το κεφάλαιο τόσων χρόνων;
Σ.Τ: Η αισθητική της σειράς παραμένει η ίδια όπως και στους προηγούμενους κύκλους. Τα σενάρια αυτή τη φορά έχουν κάποιες διαφοροποιήσεις ως προς την πλοκή, είναι αρκετά πιο σύνθετα, άλλα το σημαντικότερο είναι ότι πρόκειται για τον πιο ανθρωποκεντρικό κύκλο από άποψη γραφής που έχουμε γράψει μέχρι τώρα. Νοιώθω μια μικρή λύπη, άλλα κυρίως συγκίνηση και χαρά.
Πόσο συνέβαλε η επιτυχία του Έτερος Εγώ στην άνοδο της ελληνικής μυθοπλασίας;
Σ.Τ: Νομίζω πολύ. Θεωρώ πως ο τρόπος που ο κόσμος αγκάλιασε το Έτερος Εγώ, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο όχι μόνο στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου είδους, άλλα στην ανάγκη να ανοίξει πλέον ο ελληνικός κινηματογράφος και η ελληνική μυθοπλασία στα είδη, ώστε να πάψουν να είναι είδος από μόνα τους. Επίσης ανέδειξε την πραγματική δίψα του κόσμου για καλές ιστορίες. Είναι πολύ σημαντικό να σεβαστούμε αυτή τη τάση και να διατηρήσουμε το μέτρο. Να σεβαστούμε την ανάγκη του κόσμου για κάτι καλύτερο και όχι να την εκμεταλλευτούμε. Δεν κάνεις μια ταινία ή μια σειρά γιατί τώρα σου δίνουν τη δυνατότητα. Το κάνεις γιατί έχεις κάτι να μοιραστείς που έχει ουσία.
Πιστεύετε πως έχει ανέβει το επίπεδο των ελληνικών σειρών; Ξεχωρίσατε κάποια;
Σ.Τ: Σίγουρα γίνεται τεράστια προσπάθεια να ανέβει το επίπεδο. Κάποιες σειρές το καταφέρνουν κάποιες όχι. Μια σειρά που ξεχώρισα και μου άρεσε πολύ είναι το Καρτ-Ποστάλ στην ΕΡΤ.
Είναι ακόμα ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με το Netflix; Σας έχουν προτείνει κάτι συγκεκριμένο;
Σ.Τ: Τα πάντα είναι ανοιχτά. Βρίσκομαι σε συζητήσεις για νέα projects άλλα μέχρι στιγμής δεν είναι κάτι που μπορώ να μοιραστώ ή να ανακοινώσω.
Θα ξανακάνετε ταινία; Υπάρχει κάποιο σενάριο στο συρτάρι;
Σ.Τ: Φυσικά. Καιρό τώρα θέλω να κάνω ταινία άλλα με έχουν απορροφήσει οι σειρές. Έχω ένα σενάριο έτοιμο και περιμένω να έρθει η στιγμή του.
Αν έπρεπε να επιλέξετε να σκηνοθετείτε μόνο θέατρο ή κινηματογράφο, τι θα διαλέγατε και γιατί;
Σ.Τ: Η σκηνοθεσία στη μεγάλη οθόνη μοιάζει σαν να είσαι γλύπτης που φτιάχνει γλυπτά στο μάρμαρο. Η σκηνοθεσία στο θέατρο μοιάζει σαν να είσαι γλύπτης που φτιάχνει γλυπτά στον πάγο. Ο συνδυασμός των δυο είναι μαγικός. Το ένα σε μαθαίνει να ζεις στο πάντα και το άλλο στο τώρα. Αν έπρεπε να διαλέξω θα δυσκολευόμουν πολύ, άλλα τελικά θα επέλεγα τον κινηματογράφο.
Ξεχωρίσατε κάποια από τις περσινές ταινίες;
Σ.Τ: Δεν έχω καταφέρει ακόμα να δω όσες θα ήθελα, οπότε δεν θα ήταν σωστό να αναφέρω κάποια.
Ποια ταινία θα θέλατε να την έχετε γυρίσει εσείς;
Σ.Τ: Το Άρωμα Γυναίκας με τον Αλ Πατσίνο, που έγραψαν οι Μπο Γκόλντμαν, Τζοβάνι Αρπίνο και Ντίνο Ρίζι και σκηνοθέτησε ο Μάρτιν Μπρεστ.
Τελικά, το Rocky IV είναι η καλύτερη ταινία όλων των εποχών;
Σ.Τ: Οι ταινίες είναι σαν τους έρωτες. Δεν συγκρίνονται μεταξύ τους. Κάθε ένας και διαφορετικό ταξίδι.
INFO: Το «Έτερος Εγώ: Νέμεσις» προβάλλεται κάθε Δευτέρα από το COSMOTE TV / «Ο Επισκέπτης» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Περισσότερα ΕΔΩ)
Συνέντευξη – Επιμέλεια: Λένια Παλαιολόγου – Κώστας Ντούμας
