Mε γενικό μότο Συν-Κινήσεις η ΚΟΑ ετοιμάζει ένα πρόγραμμα που καινοτομεί ανοίγοντας το δρόμο σε εναλλακτικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις στα μεγάλα έργα της παγκόσμιας μουσικής φιλολογίας.
Μια χρονιά με συν-κινήσεις υπόσχεται το νέο πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Εντάσσοντας την κίνηση αλλά και το λόγο στην ερμηνεία των μεγάλων έργων της παγκόσμιας μουσικής φιλολογίας, η ερχόμενη καλλιτεχνική περίοδος καινοτομεί ανοίγοντας το δρόμο σε εναλλακτικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις.
Συνθέτες που άνοιξαν νέους δρόμους (όπως ο Μπετόβεν με την Τρίτη του Συμφωνία «Ηρωική»), μαζί με δημιουργούς που αναγνώριζε το κατεστημένο της εποχής τους (όπως ο Μπρούκνερ με την Τέταρτη Συμφωνία του «Ρομαντική»). Ποιητικός λόγος που αποδίδεται από αναγνωρισμένους ηθοποιούς όπως ο Δημήτρης Καταλειφός κι ο Δημήτρης Τάρλοου, έργα-σταθμοί του λυρικού ρεπερτορίου όπως ο Μαγικός Αυλός του Μότσαρτ και της θρησκευτικής μουσικής όπως τα Κατά Ματθαίον Πάθη του Μπαχ παρουσιάζονται ημισκηνοθετημένα με κίνηση.
Παράλληλα, Α’ Εκτελέσεις, αναθέσεις, μεγάλα ονόματα, επέτειοι, αφιερώματα κι ένα πάντα ευρύ εκπαιδευτικό-κοινωνικό έργο προοιωνίζουν ένα πρόγραμμα άκρως ενδιαφέρον που ανοίγεται στο ευρύτατο δυνατό φιλόμουσο κοινό – μετά και την τεράστια επιτυχία της σειράς παραστάσεων Ταξίδι στο κέντρο της μουσικής που συνεχίζεται και κατά το επίσης επετειακό των 80 χρόνων της Ορχήστρας 2023-2024.
Highlights
Η επόμενη χρονιά έχει το γενικό μότο συν-κινήσεις. Είναι μια καλλιτεχνική περίοδος που ερευνά εναλλακτικές μορφές παρουσίασης των συμφωνικών προγραμμάτων: ημισκηνοθετημένα, με κίνηση, με τη συμμετοχή του λόγου ή της εικόνας.
Μεγάλα ονόματα
Στο πρόγραμμα της νέας καλλιτεχνικής περιόδου ξεχωρίζουν οι σπουδαίοι πιανίστες. Ξεκινώντας με έναν από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της ρωσικής πιανιστικής σχολής, τον Αντρέι Γκαβρίλοφ (20 Οκτωβρίου). Θα ερμηνεύσει το Κοντσέρτο για πιάνο (αριστερό χέρι) του Μωρίς Ραβέλ και το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Σεργκέι Προκόφιεφ υπό τον Ματίας Φορέμνυ.
Ο εντυπωσιακού εύρους ρεπερτορίου Αμερικανός πιανίστας Κίριλ Γκέρσταϊν αναμετριέται με το περίφημο Δεύτερο Κοντσέρτο για πιάνο του Σεργκέι Ραχμάνινοφ (3 Νοεμβρίου). Διευθύνει ο νικητής στον διεθνή διαγωνισμό Μάλερ μαέστρος Φίνεγκαν Ντάουνι Ντήαρ.
Επιστρέφουν δύο καλλιτέχνες που ενθουσίασαν με τις εμφανίσεις τους κατά την προηγούμενη καλλιτεχνική περίοδο. Ο βιρτουόζος Μιχαήλ Πλετνιόφ (5 Ιανουαρίου) για να ερμηνεύσει δύο δημιουργίες με άρωμα Μεγάλης Βιέννης. Το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Γιόζεφ Χάυντν και το 24ο Κοντσέρτο του Μότσαρτ. Κι ο Φιλίπ Ωγκέν, ο οποίος διευθύνει.
Η Ελισό Βιρσαλάτζε (19 Ιανουαρίου) που σύμφωνα με τον Σβιατοσλάβ Ρίχτερ είναι ιδανική ερμηνεύτρια του Σούμαν, κάνει τη δική της ανάγνωση στο Κοντσέρτο του Σούμαν για πιάνο και ορχήστρα υπό την ανερχόμενη αρχιμουσικό από τη Λιθουανία, Ιζαμπέλ Γιανκαουσκάιτε.
Ο κορυφαίος Αμερικανός βαρύτονος Τόμας Χάμπσον (8 Μαρτίου) ερμηνεύει επιλογή από τη συλλογή τραγουδιών «Το μαγικό κόρνο του αγοριού» του Γκούσταβ Μάλερ. Την ίδια βραδιά, δύο ταλαντούχοι νέοι μουσικοί της ΚΟΑ, ο βιολοντσελίστας Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν και ο βιολίστας Ηλίας Λιβιεράτος ερμηνεύουν τον οραματιστή Δον Κιχώτη και τον πιστό υπηρέτη του, Σάντσο Πάνθα στο συμφωνικό ποίημα «Δον Κιχώτης» του Ρίχαρντ Στράους. Προηγείται ο Δημήτηρς Τάρλοου ο οποίος θα παρουσιάσει ένα σύντομο κείμενο συνοψίζοντας την ουσία και τις αξίες του πρώτου μυθιστορήματος του κόσμου.
Μεταξύ των κορυφαίων μαέστρων ο Φιλανδός Χάνου Λίντου κι ο Κρίστοφ Έσενμπαχ που διευθύνει τη μεγαλειώδη, γεμάτη συναισθηματικές εναλλαγές Δεύτερη Συμφωνία του Μάλερ με ερμηνεύτριες τη Μυρτώ Παπαθανασίου και τη Νεφέλη Κωτσέλη (11 Απριλίου).
Επέτειοι
70 χρόνια από τη δημιουργία του Συλλόγου «Οι φίλοι της Μουσικής» (19 Νοεμβρίου) Μια πανηγυρική συναυλία όπου θα ερμηνευτεί η Τρίτη Συμφωνία του Μπετόβεν υπό το διάσημο Φιλανδό αρχιμουσικό Χάνου Λίντου. Σολίστ στο Κοντσέρτο για Βιολί του Σιμπέλιους ο ανερχόμενος Σουηδός βιολονίστας Ντάνιελ Λοζάκοβιτς.
100 χρόνια από τη γέννηση του Ιταλού συνθέτη Γκέργκι Λίγκετι (24 Νοεμβρίου). Θα παρουσιαστεί το ατμοσφαιρικά απόκοσμο Lontano και έργα που εμπνέονται από την ουγγρική μουσική παράδοση)
200 χρόνια από τη γέννηση του αυστριακού Άντον Μπρούκνερ (1 Δεκεμβρίου). Ο Κορνέλιους Μάιστερ διευθύνει τη δημοφιλή Τέταρτη Συμφωνία του.
200 χρόνια από τη γέννηση του Τσέχου Μπέντριχ Σμέτανα (2 Φεβρουαρίου) Ερμηνεύονται Τρία Συμφωνικά Ποιήματα «Από την Πατρίδα μου». Το opus magnum του πατέρα της τσέχικης μουσικής.
200 χρόνια από τη γέννηση του Γάλλου συνθέτη Εντουάρντ Λαλό (01 Μαρτίου). Παρουσιάζεται η διάσημη ισπανική συμφωνία για βιολί κι ορχήστρα.
65 χρόνια διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας – Ταϊλάνδης (31 Μαΐου). Ο διεθνώς αναγνωρισμένος σαξοφωνίστας Θεόδωρος Κερκέζος ερμηνεύει το Κοντσέρτο για άλτο σαξόφωνο κι ορχήστρα του σπουδαιότερου εν ζωή Ταϊλανδού συνθέτη Ναρονγκρίτ Νταμαμπούτρα – σε Α’ Εκτέλεση από την ΚΟΑ.
Αφιερώματα
10 ταινίες-10 δεκαετίες-10 Όσκαρ: Ο γνωστός κριτικός κινηματογράφου Γιάννης Ζουμπουλάκης παρουσιάζει κι ο κορυφαίος μαέστρος κινηματογραφικής μουσικής Φρανκ Στρόμπελ διευθύνει μια βραδιά με 10 συνθέσεις ταινιών που βραβεύτηκαν με Όσκαρ.
Μπετόβεν… μόνο: Ο διεθνώς αναγνωρισμένος Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης ερμηνεύει το Αυτοκρατορικό Κοντσέρτο του Μπετόβεν.
Εορταστικές συν-κινήσεις
Μια ακόμα καινοτομία της ερχόμενης καλλιτεχνικής περιόδου είναι ότι εντάσσεται η κίνηση στην καθιερωμένη συμφωνική παρουσίαση έργων οπερατικών με δύο ημισκηνοθετημένες παραγωγές, οι οποίες ως βασικό τους στοιχείο έχουν την κίνηση: πρόκειται για το Μαγικό Αυλό που θα παρουσιάσουμε τα Χριστούγεννα και Τα Κατά Ματθαίον Πάθη το Πάσχα.
Έλληνες συνθέτες – Α’ εκτελέσεις
Ο Άλκης Μπαλτάς υπογράφει και διευθύνει δύο νέα έργα (10 Νοεμβρίου). Την «Απώλεια» σε παραγγελία της ΚΟΑ – σύνθεση για σόλο βιολοντσέλο και ορχήστρα εγχόρδων, και τη δημιουργία«Την Πόρτα Ανοίγω το Βράδυ». Με το Δημήτρη Καταλειφό να διαβάζει το ομώνυμο ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη.
Την ίδια βραδιά ο Κορυφαίος A’ στα Κλαρινέτα της ΚΟΑ Σπύρος Μουρίκης είναι σολίστ στο Κοντσέρτο για Κλαρινέτο και Ορχήστρα Latin American Chronicles.
Σε Α’ Εκτέλεση παρουσιάζεται το Requiem για σοπράνο, ανδρική χορωδία κι ορχήστρα εγχόρδων (29 Μαρτίου) του Γιώργου Κουμεντάκη – σύνθεση εμπνευσμένη από το ποίημα «Λάζαρος» του Δημήτρη Καπετανάκη.
Ταξίδι στο κέντρο της μουσικής
Μεταξύ των παραγωγών με προσέλευση κοινού που ξεπέρασε τις προσδοκίες κατά τις δύο προηγούμενες καλλιτεχνικές περιόδους είναι οι ιδιαίτερες συναυλίες/ παραστάσεις της σειράς Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής που μετρά ήδη 4 παραγωγές.
Φέτος, συνεχίζει με δύο συναυλίες: η πρώτη είναι αφιερωμένη στην Ουβερτούρα (16 Φεβρουαρίου) κι η δεύτερη στη Μουσική Μπαλέτου (5 Απριλίου) – πάντα με παρουσιαστές την ιστορικό Μαρία Ευθυμίου και το συνθέτη Χρίστο Παπαγεωργίου σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάκου.
Επενδύοντας στο αύριο της μουσικής
Και κατά την επερχόμενη καλλιτεχνική περίοδο συνεχίζονται, ο επιτυχημένος κύκλος μουσικής δωματίου «Περίπατοι στα Μουσεία», η συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ με διδασκαλία από μουσικούς της ΚΟΑ, ο θεσμός των εισαγωγικών ομιλιών, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Δικαίωμα στη Μουσική, το Εργαστήριο Χάλκινων Πνευστών και Κρουστών, η Ακαδημία Νέων Μουσικών, οι ανοιχτές δοκιμές κι οι εκπαιδευτικές επισκέψεις σε σχολεία της Αττικής.
Επιπλέον, πραγματοποιείται Διαγωνισμός για Νέους Μαέστρους οι οποίοι θα κληθούν να διευθύνουν την ΚΟΑ και το 2024 θα ξεκινήσει να υλοποιείται το Πιλοτικό Εργαστήριο Σύγχρονης Μουσικής στις Σπέτσες στο πλαίσιο του οποίου νέοι μαέστροι και νέοι συνθέτες θα εργαστούν πάνω σε νέα και εμβληματικά έργα του σύγχρονου και του κλασικού ρεπερτορίου συμπράττοντας με κορυφαίους συναδέλφους τους.
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Λουκάς Καρυτινός, αναφέρει σχετικά με τον προγραμματισμό της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών για την καλλιτεχνική περίοδο 2023-2024:
«Ελπίζω και εύχομαι να είναι το ίδιο επιτυχημένος όπως εκείνης που μόλις ολοκληρώθηκε. Βασικός σκοπός μας εφέτος, όπως το λέει και η προμετωπίδα μας, είναι η «Συν-Κίνηση». Η συγκίνηση είναι το ζητούμενο για ένα έργο Τέχνης. Αν κατορθώσουμε να σας συγκινήσουμε με τη Μουσική μας, θα έχουμε πετύχει το στόχο μας και θα νοιώσουμε δικαιωμένοι για τους κόπους που καταβάλουμε για ένα άρτιο και συγκινησιακά φορτισμένο αποτέλεσμα.
Όμως η «Συν-Κίνηση» που σας υποσχόμαστε δεν θα προέλθει μόνο από τη μουσική απόδοση των έργων, αλλά και από δύο νέες μορφές συναυλιών που ετοιμάσαμε. Τις συναυλίες που θα κινηθούν με άξονα την Ποίηση και εκείνες που αφορούν στην Όπερα και το Ορατόριο, που θα χάσουν τη στατική συμφωνική μορφή τους και θα παρουσιαστούν με κίνηση, ημισκηνοθετημένες.
Το ρεπερτόριό μας περιλαμβάνει έργα δημοφιλή, έργα λιγότερο γνωστά με τα οποία όμως πρέπει να εξοικειωνόμαστε και έργα σε Α’ εκτέλεση. Ελπίζουμε να κινηθείτε μαζί μας και να συγκινηθείτε».
Ο Λουκάς Καρυτινός για τον απολογισμό των πεπραγμένων
Η καλλιτεχνική περίοδος που αφήνουμε πίσω μας ήταν μια από τις πιο γόνιμες κι ουσιαστικά η πρώτη σε συνθήκες κανονικότητας μετά την πανδημία. Η χρονιά μας κλείνει με εντυπωσιακή προσέλευση θεατών σε όλες τις συναυλίες, πολλές από τις οποίες ήταν sold out. Από αυτές, οι τέσσερεις ανήκαν στον ιδιαίτερο κύκλο παραστάσεων «Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής». Και πρέπει να πω ότι η μεγάλη ανταπόκριση του κοινού που μας οδήγησε σε διπλές συναυλίες ξεπέρασε τις προσδοκίες μας επιβεβαιώνοντας την πεποίθησή μου ότι η συμφωνική μουσική μπορεί και οφείλει να απευθύνεται σε όλους και να μην περιορίζεται σε μια πνευματική ελίτ. Η υψηλή προσέλευση και κυρίως ο ενθουσιασμός του θεατών, μας έπεισε ότι αυτό το Ταξίδι τελικά, έφερε περισσότερους ανθρώπους κοντά σε ό,τι εγώ αποκαλώ κέντρο της μουσικής, δηλαδή, στη χαρά και την ανάταση που αντλούμε από τα μεγάλα έργα.
Μέσα σε αυτή τη χρονιά ζήσαμε συγκλονιστικές στιγμές όπως συνέβη στη συναυλία του Νικολάι Λουγκάνσκι. Συμπράξαμε με παγκοσμίως κορυφαία ονόματα όπως ο Βαντίμ Ρέπιν, ο Ίβο Πογκορέλιτς, ο Ντάνιελ Χόουπ, η Τσέλια Κoστέα, o Μιχαήλ Πλετνιόφ, η Λιζ Ντάβιντσεν κι ο Κρίστοφ Έσενμπαχ.
Εορτάσαμε την πρώτη συναυλία μας ως Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στις 3 Φεβρουαρίου με την Επετειακή Συναυλία της οποίας προηγήθηκε 10λεπτο αφιέρωμα σε σημαντικές στιγμές και δράσεις της Ορχήστρας.
Στο πέρασμα του χρόνου, έχουμε αποδείξει ότι βρισκόμαστε κοντά στους λιγότερο ευνοημένους συνανθρώπους μας. Έτσι, και φέτος πραγματοποιήσαμε συναυλίες με κοινωνικό πρόσημο όπως η συναυλία υπό τον Κρίστοφ Έσενμπαχ, τα έσοδα της οποίας δόθηκαν στην Αστική μη Κερδοσκοπική Ένωση«Μαζί για το Παιδί», η συναυλία με τη Μαρκέλα Χατζιάνο και την Κατερίνα Μπαρσούκοβα τα έσοδα της οποίας δόθηκαν στον Ερυθρό Σταυρό υπέρ των σεισμόπληκτων της Τουρκίας και της Συρίας αλλά κι οι συναυλίες μας με ελεύθερη είσοδο σε απομακρυσμένα νησιά όπως η Χάλκη, η Κάρπαθος, η Κάσος ή η Νίσυρος καθώς και τα εκπαιδευτικά προγράμματα στο Ηράκλειο και τα Χανιά: 30 εκπαιδευτικές δράσεις σε 30 σχολεία.
Κατά τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο ξεκίνησε σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ε.Κ.Π.Α. η διδασκαλία οργάνων συμφωνικής ορχήστρας, με στόχο την καλλιτεχνική εξειδίκευση των σπουδαστών από μέλη της Κ.Ο.Α. με την ιδιότητα του επισκέπτη καθηγητή, μέχρις ότου η πολιτεία ρυθμίσει οριστικά το θέμα της ανώτατης μουσικής εκπαίδευσης.
Πραγματοποιήσαμε εκπαιδευτικές δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Δικαίωμα στη Μουσική», υποδεχτήκαμε σχολεία στο πλαίσιο των «Ανοιχτών Δοκιμών», του «Εργαστηρίου Χάλκινων Πνευστών», της «Ακαδημία Νέων Μουσικών», του «Διαρκούς Σεμιναρίου Μουσικής Δωματίου» και βέβαια συνεχίστηκαν οι Εισαγωγικές Ομιλίες τις οποίες μόνο κατά την περυσινή καλλιτεχνική περίοδο παρακολούθησαν 3000 ακροατές.
Δείτε αναλυτικά όλο το πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών 2023-24
