Την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου, στις 18:00 η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και οι εκδόσεις Ελληνοεκδοτική διοργανώνουν παρουσίαση 3 βιβλίων με τίτλο «Φιλοσοφία και Τεχνολογία», «Φιλοσοφία της Τεχνολογίας για μη φιλοσόφους» και «Ηθική στη Μηχανοτεχνία» των Κώστα Θεολόγου , Marc J. De Vries και Σπυρίδωνος Στέλιου.
Για τα βιβλία θα μιλήσουν οι:
Αναστασία Γεωργάκη, Καθηγήτρια Τεχνολογίας Ήχου και Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, Διευθύντρια του Εργαστηρίου Μουσικής Ακουστικής και Τεχνολογίας
Μαριάννα Καραμάνου, Καθηγήτρια Επιστημολογίας, Ιστορίας και Ηθικής της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ.
Κώστας Μποτόπουλος, Συνταγματολόγος, π. Ευρωβουλευτής
Ιωάννης Κ. Χατζηγεωργίου, Πρύτανης ΕΜΠ, Καθηγητής της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ
Συντονίζει η Ράνια Τραγόμαλλου, δημοσιογράφος του STAR CHANNEL.
Τη συζήτηση προλογίζει ο Κώστας Θεολόγου, Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού και της Τεχνολογίας στη Σχολή ΕΜΦΕ ΕΜΠ, Διευθυντής του Τομέα ΑΚΕΔ.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον ΙΑΝΟ της Αθήνας, Σταδίου 24 και θα προβάλλεται ζωντανά στο κανάλι Youtube και στη σελίδα Facebook του ΙΑΝΟΥ.
Link εκδήλωσης: https://bitly.ws/32ge4
Λίγα λόγια για το βιβλία
Βιβλίο 1
Η «Φιλοσοφία και Τεχνολογία» αποτελεί εισαγωγικό περιεκτικό βιβλίο για τον τρόπο με τον οποίο συνδέεται η Τεχνολογία, το τεχνικό φαινόμενο, με τη Φιλοσοφία. Το κύριο μέρος του διερευνά θεμελιακές έννοιες, τις οποίες πρέπει να κατανοήσουμε ως προϋπόθεση, ώστε να συζητήσουμε εμβριθέστερα την ιστορική και πολιτισμική σχέση της τεχνολογίας με τη φιλοσοφία. Αυτές οι έννοιες, μεταξύ άλλων, αφορούν τη νεοτερικότητα (modernity) και το ρεύμα του μοντερνισμού (modernism), το πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών και τη σχέση τους με τη φιλοσοφία της τεχνολογίας, τη σύζευξη της φιλοσοφίας της επιστήμης με τη φιλοσοφία της τεχνολογίας (ως τεχνοεπιστήμη), την τεχνητή νοημοσύνη, τη σημασία του σχεδιασμού στη μηχανοτεχνία (engineering design), στη λήψη απόφασης και στη μεθοδολογία ενός έργου ή τεχνήματος (artefact) και τα χαρακτηριστικά των τεχνημάτων. Η διερεύνησή μας εκτείνεται σε αξιακά ζητήματα και στις ηθικές αρχές της τεχνολογίας, στην ηθική της μηχανοτεχνίας και των μηχανικών (engineering ethics) και στις πολιτιστικές και πολιτικές όψεις της. Εν συνεχεία, αναδεικνύουμε σε μια οιονεί παρέκβασή μας την αυτονομία ως ιδιαίτερη έννοια στην ιατρική ηθική και υπογραμμίζουμε ορισμένα από τα επαναλαμβανόμενα θέματα στην ηθική της τεχνολογίας. Το πρώτο μέρος ολοκληρώνεται συζητώντας την ουδετερότητα, την ηθική αυτουργία (moral agency) και ασφαλώς την ευθύνη στην οποία πρέπει να εμβαπτίζεται φιλοσοφικά κάθε τεχνολογική επίδοση.
Το δεύτερο μέρος εστιάζει περιεκτικά στο ζήτημα κατά πόσον διαθέτουν άραγε τα ζώα τεχνολογία (εργαλεία) και επιχειρηματολογεί υπέρ της άρρηκτης σχέσης των εργαλείων με τη γνώση· στόχος αυτού του εγχειρήματος είναι να οριστεί από τον συγγραφέα η έννοια του συνολικού έργου Τεχνικής ή τεχνολογίας ως συστήματος (Gesamttechnikwerk).
Βιβλίο 2
Μετάφραση: Κώστας Θεολόγου – Δημήτρης Καρακούλας
Επιστημονική επιμέλεια: Κώστας Θεολόγου
Το βιβλίο Φιλοσοφία της Τεχνολογίας για μη φιλοσόφους (με πρωτότυπο τίτλο Teaching Αbout Τechnology: An Introduction to the Philosophy of Technology for Non-philosophers) αποτελεί κατάλληλο εισαγωγικό εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας τής Τεχνολογίας σε μη Φιλοσόφους, όπως είναι οι σπουδαστές Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, Τμημάτων Θετικών Επιστημών και Τεχνικών ή Επαγγελματικών Λυκείων και Σχολών. Είναι γραμμένο σε απλή και κατανοητή γλώσσα και μπορεί να το διαβάσει κάθε ενδιαφερόμενος αναγνώστης που αναρωτιέται τι είναι η Φιλοσοφία και τι η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας.
Τεχνολογικό αντικείμενο, τεχνολογική γνώση, ηθική και αισθητική της τεχνολογίας είναι έννοιες που αποτελούν σημαντικό μέρος τού περιεχομένου του. Παράλληλα, πραγματεύεται θέματα για τη διάδραση της τεχνολογίας με τις ανθρώπινες κοινωνίες όπως: η μεταφορά και η ενσωμάτωση της γνώσης στην τεχνολογία, η σχέση τεχνολογίας – ανθρώπινης φύσης, τα τεχνουργήματα ως μεσολαβητές μεταξύ του ανθρώπου και του βιόκοσμου (Lebenswelt), η Τεχνητή Νοημοσύνη και το Διαδίκτυο, η κοινωνική και πολιτική διάσταση των τεχνουργημάτων, οι μεταμοντέρνες τεχνολογίες, η προοπτική του πολιτισμού μας προς νέους τρόπους ζωής, τα ηθικά ζητήματα που εκπορεύονται από την τεχνική και την τεχνολογία.
Τέλος, μας παρέχει πηγές για περαιτέρω ανάγνωση και στοχασμό παραθέτοντας πλούσια και σχολιασμένη βιβλιογραφία που θα κατευθύνει τον ενδιαφερόμενο σε ειδικότερες φιλοσοφικές ατραπούς.
Βιβλίο 3
Το ερευνητικό πεδίο της Ηθικής της Μηχανοτεχνίας ή Ηθικής του Μηχανικού (Engineering Ethics) αποτελεί υποκατηγορία της Επαγγελματικής Ηθικής. Το παρόν βιβλίο συνιστά μια εμπεριστατωμένη θεωρητική και πρακτική εισαγωγή στο εν λόγω πεδίο. Μέσα από την παρουσίαση και ανάλυση 25 μελετών περιπτώσεων (case studies) και αρκετών παραδειγμάτων, επαγγελματίες μηχανικοί, σπουδαστές αλλά και όσες/όσοι ασχολούνται με την Ηθική Φιλοσοφία θα έρθουν σε γνωριμία με τις ηθικές συνιστώσες του επαγγέλματος, αντιμετωπίζοντας πιο εύκολα διλήμματα και διάφορες προκλήσεις.
Κύριος στόχος του βιβλίου είναι η καλλιέργεια της ικανότητας αναγνώρισης ενός ευρέος φάσματος ηθικών ζητημάτων που εμπλέκονται στο έργο του μηχανικού, όπως και η κριτική αντιμετώπισή τους. Αυτό, βέβαια, δεν είναι εύκολο. Η ίδια η φύση της Μηχανοτεχνίας, η οποία εδράζεται σε τεχνικά, επιστημονικά, κοινωνικά και προσωπικά χαρακτηριστικά, μπορεί να θολώσει τις ηθικές κρίσεις. Και είναι αυτή η πολυπαραγοντική διάστασή της που επιτρέπει την εκδήλωση μη ορθών συμπεριφορών.
Κάθε μηχανικός δέχεται, και θα συνεχίσει να δέχεται, πιέσεις στο έργο του από οικονομικούς, πολιτικούς και/ή γενικά διευθυντικούς παράγοντες. Όσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουμε ως σύγχρονη κοινωνία τις υπηρεσίες του, τόσο περισσότερο θα πιέζουμε όλοι μας, εμμέσως ή μη, τα όρια των δυνατοτήτων του. Γι’ αυτό, οι μηχανικοί, που κατασκευάζουν τον κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα και σχεδιάζουν τον κόσμο του μέλλοντος, χρειάζεται να γνωρίζουν τι κάνουν και γιατί.
Λίγα λόγια για τους συγγραφείς.
Ο Κώστας Θεολόγου (Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 1960) υπηρετεί στο ΕΜΠ ως Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού και είναι Διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου της Σχολής ΕΜΦΕ. Στο ΕΑΠ έχει διδάξει Ανθρωπογεωγραφία και Υλικό Πολιτισμό (2009-2020) και είναι Συντονιστής της Θεματικής Ενότητας Κοινωνική Θεωρία και Νεωτερικότητα στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών. Δημοσιεύει σε πολλές περιοχές του ευρέος φάσματος του αντικειμένου του και άρθρα κριτικής και παρέμβασης σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας. Στα παραλειπόμενα της επαγγελματικής δράσης του περιλαμβάνονται μεταφράσεις και επιμέλειες δοκιμίων, συγγραμμάτων και η συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων· η τελευταία νουβέλα του έχει τίτλο Η Κρύπτη του Βιτάλ (Κέδρος, 2020).
Ο Ολλανδός Καθηγητής Marc J. de Vries (Haarlem, 1958) επιδιώκει να ενσωματώνει τη γνώση από τη Φιλοσοφία τής Τεχνολογίας στη διδασκαλία περί την τεχνολογία και τον σχεδιασμό, εστιάζοντας στην παιδαγωγική συνεισφορά αμφότερων των πεδίων. Οι φιλοσοφικοί στοχασμοί αναφορικά με τη φύση των «τεχνημάτων», των τεχνολογικών γνώσεων, των σχεδιαστικών διαδικασιών και της διάδρασης μεταξύ Τεχνολογίας και ανθρώπων/κοινωνίας μάς υποδεικνύουν εν πολλοίς και τον τρόπο με τον οποίο η Τεχνολογία και ο Σχεδιασμός μπορούν να διδαχθούν και, κατά συνέπεια, να αφομοιωθούν από τους μαθητές/σπουδαστές. Δεδομένων των άρρηκτων σχέσεων μεταξύ της Επιστήμης και των τεχνολογικών εφαρμογών, η διδασκαλία περί την Τεχνολογία και τον Σχεδιασμό δύναται, επίσης, να συμβάλει καίρια στη βαθύτερη κατανόηση των επιστημονικών εννοιών γενικότερα. Το ερευνητικό πρόγραμμα Επιστημονικής Εκπαίδευσης στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Delft έχει συγκροτηθεί με γνώμονα τις προαναφερθείσες ιδέες.
Ο Marc J. de Vries έχει συγγράψει τούτη τη μονογραφία για την αξιοποίηση της Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση (Teaching About Technology, Springer, 2016, 2nd edition – Φιλοσοφία της Τεχνολογίας για μη φιλοσόφους, Ελληνοεκδοτική, 2023), είναι ο αρχισυντάκτης του International Journal of Technology & Design Education (Springer) και επιμελητής της σειράς International Technology Education Studies (Brill/Sense). Έχει επιμεληθεί το Handbook of Technology Education (Springer, 2018).
Ο Σπυρίδων Στέλιος έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το διαπανεπιστημιακό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας» του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 2014 είναι μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με γνωστικό αντικείμενο «Επιστημολογία και Ηθική Φιλοσοφία» και ασκεί διδακτικό έργο σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Έχει συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά και ελληνικά ερευνητικά προγράμματα. Τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στις γνωστικές περιοχές της Εφαρμοσμένης Ηθικής, Γνωσιοθεωρίας και Πειραματικής Φιλοσοφίας. Έχει δημοσιεύσει κείμενα σε ελληνόγλωσσους και ξενόγλωσσους συλλογικούς τόμους καθώς και άρθρα σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά.
