Η βραβευμένη με χρυσό φοίνικα ταινία του Εμίρ Κουστουρίτσα “Underground” βασισμένη στο θεατρικό έργο “Ανοιξη τον Ιανουάριο” και στο μυθιστόρημα “Μια φορά κι ένα καιρό ήταν μια χώρα” του Ντουσάν Κοβάσεβιτς, ανέβηκε σε θεατρική παράσταση στο θέατρο Ακροπόλ σε διασκευή και σκηνοθεσία του Σέρβου Νικίτα Μιλιβόγεβιτς.
Για τον ίδιο ήταν ένα ρίσκο και μεγάλο στοίχημα δεδομένου ότι είναι γνωστή και βαριά η κληρονομιά της ταινίας γεμάτη πολιτική ιστορία, συμβολισμούς, υπερβολή, γκροτέσκο και μαγικό ρεαλισμό.
Το έργο ξεκινάει από τη γερμανική κατοχή στη Γιουγκοσλαβία και αφηγείται την ιστορία δύο φίλων παρτιζάνων, του Μάρκο (Βασίλης Χαραλαμπόπουλος) και του Μπλάκι (Γιάννης Τσορτέκης) που πουλάν όπλα στην αντίσταση, ενώ ταυτόχρονα χαίρονται και γεύονται τη ζωή στο έπακρο. Τα όπλα τα κατασκευάζουν οι ίδιοι με την ομάδα τους σ’ ένα υπόγειο χώρο έξω από το Βελιγράδι. Το τρίτο πρόσωπο της ιστορίας είναι η ηθοποιός Νατάλια (Αλεξάνδρα Αϊδίνη), η ερωμένη και με το ζόρι σύζυγος του Μπλάκι, με την οποία όμως είναι ερωτευμένος και ο Μάρκο. Ο Μάρκο θέλοντας να φυγαδεύσει τον Μπλάκι για να τον σώσει από τους Γερμανούς που τον κυνηγάν τον πηγαίνει στο υπόγειο εργοστάσιο (underground) όπλων, πάνω από το οποίο βρίσκεται το σπίτι του. Ο πόλεμος τελειώνει, ο Μάρκο όμως αποκρύπτει το γεγονός από τον Μπλάκι και τους υπόλοιπους που ζουν μαζί του και δημιουργεί μια ψεύτική συνθήκη συνέχισης της κατοχής και της αντίστασης για πολλά χρόνια. Αυτός και η Νατάλια ζευγάρι πια, είναι οι μόνοι που ζούν στην επιφάνεια πλουτίζοντας από την προμήθεια των όπλων που κατασκευάζει η υπόγεια ομάδα. Τα χρόνια περνάν και το πολιτικό γίγνεσθαι αλλάζει με τον ψυχρό πόλεμο, ο Μάρκο έχει γίνει στενός συνεργάτης του Τίτο και παράλληλα πλούσιος από την παραγωγή όπλων. Αποκαλύπτεται η πλέκτάνη του Μάρκο και ο Μπλάκι δυσκολεύεται να συνειδητοποιήσει την προδοσία του φίλου του και της γυναίκας του σε συνδυασμό με τα νέα πολιτικά δρώμενα. Αφου συγκρούονται χωρίζουν οι δρόμοι τους και μεταφερόμαστε στον εμφύλιο πόλεμο της Γιουκοσλαβίας το 1992 όποτε οι 3 φίλοι συναντιούνται ξανά.
Ο Κουστουρίτσα χρησιμοποίησε στην ταινία το μαγικό ρεαλισμό για να απεικονίσει το Β’.Π.Π., τους βομβαρδισμούς, τα 50 χρόνια υπόγειας ζωής και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας για να κάνει λιγότερο τραγική την ιστορία, να “ελαφρύνει” τα γεγονότα. Το ίδιο μοτίβο διατηρεί και ο Νικίτα Μιλιβόγεβιτς. Σε αυτό συνεπικουρεί και η ζωντανή μουσική. Από την αρχή και σε όλη τη διάρκεια της παράστασης υπάρχουν στη σκηνή μουσικοί που παίζουν τα γνωστά χάλκινα κομμάτια του Γκόραν Μπρέγκοβιτς. Αυτό δίνει μια εύθυμη και κωμική νότα στην ιστορία, καθώς το κομμάτι της διασκέδασης είναι έντονο και αντικατοπτρίζει το χαρακτήρα των ηρώων.
Οι συμβολισμοί είναι διάχυτοι στο έργο με χαρακτηριστικό το υπόγειο που συμβολίζει τη Γιουγκοσλαβία αποκομμένη από τις υπόλοιπες χώρες, το έργο αποτελεί ένα ρέκβιεμ για μια χώρα που χάθηκε. Θίγεται το ερώτημα τι είναι αλήθεια, υπάρχουν αιχμές για τη υποταγή και την πίστη σε μία ιδεολογία, στην πατρίδα, στη φιλία.
Τα σκηνικά είναι πλούσια κι εντυπωσιακά με πολλές εναλλαγές έτσι ώστε να είναι κατανοητός ο διαφορετικός χώρος επιφάνειας και υπογείου. Οι ερμηνείες είναι εσκεμμένα έντονες, κυρίως αυτές της διασκέδασης για να αποδώσουν το σουρεαλισμό, αλλά και μια ξεσηκωτική ατμόσφαιρα. Οι τρεις ηθοποιοί έχουν δώσει τα διαπιστευτήρια τους σε προηγούμενες δουλειές, το ταλέντο τους γνωστό και καθηλωτικό. Έχοντας δει και την ταινία θα πω ότι ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος απέδωσε πιστά το ύφος και τις εκφράσεις του Predrag Manojlovic, τον ηθοποιό που υποδύεται το Μάρκο στην ταινία. Όχι βέβαια ότι αυτό είναι το ζητούμενο καθώς δεν αποτινάσσει ποτέ το προσωπικό του ύφος. Ίσως λόγω της εσκεμμένης έντασης ή ίσως λόγω δυσκολίας παρακολούθησης της αλληλουχίας των γεγονότων δεν ήταν τόσο εμφανές το μεγαλείο της υποκριτική τους.
Η παράσταση στο σύνολο είναι μια έντιμη παραγωγή δεδομένου ότι είναι πολύ δύσκολο να αποδοθεί σουρεαλιστικά και κωμικοτραγικά η ιστορία μιας χώρας που δεν υπάρχει πια. Για όσους έχουν δει το έργο και γνωρίζουν την υπόθεση είναι πιο εύκολο να το παρακολουθήσουν. Στην αντίθετη περίπτωση τα γεγονότα δεν είναι τόσο κατανοήτά, ούτε ο τρόπος προσέγγισης τους, πολλές φορές η ξέφρενη διάθεση ακροβατεί με την οχλαγωγία. Ένα αξιόλογο εγχείρημα στο οποίο μεμονωμένα όλες οι προσπάθειες είναι ειλικρινείς και αξιόλογες, στο σύνολο όμως έλειπε το συστατικό που θα τις έδενε.
Συντελεστές:
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς
Μουσική από την κινηματογραφική ταινία ”Underground”: Goran Bregovic
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Άγγελος Τριανταφύλλου
Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Κίνηση – Χορογραφίες: Αμάλια Μπένετ
Σχεδιασμός φωτισμών: Λευτέρης Παυλόπουλος
Video art: Κάρολος Πορφύρης
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Γραφιστικά – Σχεδιασμός αφίσας: Χριστόφορος Χαραλαμπόπουλος
Teaser videos: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Νίκος Τσιμάρας
Διαδικτυακή επικοινωνία: Κωνσταντίνος Ζουρνάς | Digital.gr
Οργάνωση παραγωγής: Ντόρα Βαλσαμάκη
Πρωταγωνιστούν: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Γιάννης Τσορτέκης, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Γιώργος Μπινιάρης, Κωνσταντίνος Πλεμμένος, Αλέξανδρος Βιδαλάκης, Εμμανουήλ Κοντός, Νίκος Παπαδομιχελάκης, Νίκος Τσιμάρας, Χριστίνα Κυπραίου κ.α.
Συμμετέχει ζωντανή ορχήστρα επί σκηνής:
Μενέλαος Μωραΐτης: τούμπα
Σπύρος Νίκας: σαξόφωνο
Κώστας Σαπούνης: τρομπέτα
Βασίλης Παναγιωτόπουλος: τρομπόνι
Περικλής Κατσώτης: κρουστά
Παραγωγή: Θέαμα Ακροπόλ
Εισιτήρια:
Τιμές εισιτηρίων: 45€, 35€, 25€, 20€, 15€
Προπώληση εισιτηρίων: more.com
