Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η άνοδος της θερμοκρασίας αυξάνει τον κίνδυνο τροφικών λοιμώξεων, καθιστώντας αναγκαία την τήρηση αυστηρών μέτρων υγιεινής και ασφάλειας τόσο κατά την αγορά όσο και τη διατήρηση των τροφίμων, προκειμένου να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις και να απολαύσουμε τις καλοκαιρινές μας διακοπές.
Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας, που βοηθά τη γρήγορη ανάπτυξη των μικροβίων, με αποτέλεσμα τη ταχύτερη αλλοίωση των τροφίμων, αυξάνει ο κίνδυνος εκδήλωσης τροφικών λοιμώξεων (τροφοδηλητηριάσεων). Οι τροφοδηλητηριάσεις αυτές, συνήθως, οφείλονται, στην κατανάλωση τροφίμων που προετοιμάζονται, διατηρούνται ή διατίθενται, χωρίς την τήρηση των απαραίτητων μέτρων υγιεινής.
Οι καταναλωτές πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τόσο κατά την αγορά και διατήρηση των τροφίμων, όσο και κατά την επίσκεψή μας, σε χώρους μαζικής εστίασης.
Γενικά
- Τα ευαλλοίωτα τρόφιμα ιδίως, πρέπει να διατηρούνται σε ψύξη ή κατάψυξη αναλόγως του είδους τους, καθώς και των οδηγιών χρήσης και συντήρησης τους. Ευαλλοίωτα τρόφιμα είναι:
- Όλα τα ζωικά τρόφιμα π.χ. κρέατα, αλιεύματα, γαλακτοκομικά και τα παρασκευάσματά τους, είτε είναι ωμά είτε μαγειρεμένα.
- Τα ωμά φυτικά τρόφιμα δεν είναι ευαλλοίωτα, αλλά μετά το μαγείρεμά τους, ανήκουν κι αυτά στα ευαλλοίωτα τρόφιμα.
- Όλα τα μαγειρεμένα τρόφιμα θεωρούνται ευαλλοίωτα και σ΄ αυτά συμπεριλαμβάνονται επίσης τα σάντουιτς, οι πίτες, οι πίτσες, οι σάλτσες, οι σαλάτες σε μορφή αλοιφής, τα είδη ζαχαροπλαστικής που συντηρούνται σε ψύξη κ.τ.λ.
Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα μικρόβια δεν καταστρέφονται στην κατάψυξη, παρά μόνο σταματούν να πολλαπλασιάζονται. Καταστρέφονται με τον κατάλληλο συνδυασμό θέρμανσης και χρόνου, όπως συμβαίνει π.χ. στην διάρκεια παρασκευής οποιουδήποτε φαγητού, είτε στην κατσαρόλα είτε στο φούρνο. Διευκρινίζεται ότι τα τρόφιμα που αναγράφουν στη συσκευασία τους, ότι διατηρούνται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, ως ανώτερη θερμοκρασία διατήρησης θεωρείται αυτή των 21°C (βαθμών Κελσίου).
- Ελέγχουμε χρώμα, οσμή, γεύση των τροφίμων, καθώς και την ημερομηνία λήξεως και τις συνθήκες διατήρησής τους.
- Δεν αγοράζουμε και δεν αφήνουμε τρόφιμα εκτεθειμένα, στον ήλιο ή στα έντομα.
- Τοποθετούμε τα ευαλλοίωτα τρόφιμα, που απαιτούν συντήρηση, υπό ψύξη, στο ψυγείο, όσο πιο γρήγορα γίνεται, μετά την αγορά τους.
- Πλένουμε τα χέρια μας, συχνά, με σαπούνι και νερό και, πάντα, πριν από κάθε γεύμα.
- Τρώμε μόνο καλομαγειρεμένο φαγητό και καλοπλυμένα φρούτα και λαχανικά.
- Δεν τρώμε μισομαγειρεμένο κρέας ή ωμά αυγά. Τα όστρακα, πρέπει να είναι πάντα ζωντανά πριν το μαγείρεμα τους. Είναι επικίνδυνο να καταναλώνονται ωμά, ιδίως από τις ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού (παιδιά, έγκυες, ηλικιωμένους, ασθενείς με χρόνια νοσήματα ή με καταστολή του ανοσοποιητικού τους συστήματος). Συστήνεται η θέρμανση τους για 5 λεπτά τουλάχιστον στους 140οC, σύμφωνα με οδηγία του ΚΕΕΛΠΝΟ, για ασφαλή κατανάλωση.
- Τα τρόφιμα και κυρίως τα ευαλλοίωτα, δηλ. όσα συντηρούνται σε ψύξη, πρέπει να αγοράζονται από ελεγχόμενους χώρους, δηλ. από αγορές και όχι από πλανόδιους πωλητές.
Χυμοί – Εμφιαλωμένα νερά
- Οι χυμοί και τα εμφιαλωμένα νερά πρέπει να φυλάσσονται ή σε ψυγεία, ή σε δροσερά και σκιερά μέρη. Δεν αγοράζουμε χυμούς και νερά, που είναι εκτεθειμένα, στον ήλιο.
- Τα ψυγεία δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα, στο ήλιο.
- Τηρούμε τις σωστές συνθήκες διατήρησης. Μετά το άνοιγμα της συσκευασίας φυλάσσουμε την ποσότητα, που δεν καταναλώσαμε, στο ψυγείο.
Παγωτά
- Οι καταψύκτες, όπου φυλάσσονται τα παγωτά:
- πρέπει να λειτουργούν, σε θερμοκρασίες μικρότερες από -18 °C,
- δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένοι, στον ήλιο,
- πρέπει να κλείνουν ερμητικά,
- δεν πρέπει να σχηματίζεται, πάγος στο εσωτερικό τους.
- Δεν αγοράζουμε παγωτά, που εμφανίζουν ελαττώματα, στη συσκευασία τους (παραμορφωμένες ή σχισμένες συσκευασίες κ.λπ.), διότι αυτό υποδηλώνει είτε προβλήματα, στη λειτουργία του καταψύκτη, οπότε το παγωτό έχει, εν μέρει, αποψυχθεί και επανακαταψυχθεί, είτε λανθασμένους χειρισμούς, στη μεταφορά, μεταχείριση και διάθεση των παγωτών, στα σημεία πώλησης.
- Αποθηκεύουμε, στην κατάψυξη του σπιτιού μας, το παγωτό, όσο το δυνατό γρηγορότερα, μετά την αγορά του. Αν αγοράζουμε παγωτό, από Σουπερ Μάρκετ, πρέπει να είναι το τελευταίο είδος, που θα βάλουμε στο καροτσάκι μας.
- Πριν αγοράσουμε χύμα παγωτό, ελέγχουμε την καθαριότητα του χώρου, του προσωπικού και των εργαλείων. Ελέγχουμε τις συνθήκες διατήρησής του στις βιτρίνες. Οι βιτρίνες θα πρέπει να λειτουργούν, σε θερμοκρασίες μικρότερες από -14 °C και να μην είναι εκτεθειμένες στον ήλιο. Όταν η λειτουργία της βιτρίνας δεν είναι σωστή, σχηματίζεται πάγος, στα τοιχώματα και μεταβάλλεται η σκληρότητα και η μορφή του παγωτού.
- Πριν την κατανάλωση του παγωτού, προσέχουμε μήπως έχουν σχηματιστεί κρύσταλλοι, στο εσωτερικό της μάζας του. Οι αποχρωματισμένες περιοχές και οι μεγάλοι κρύσταλλοι πάγου, στην κύρια μάζα του παγωτού, αποτελούν ένδειξη απόψυξης και επανακατάψυξης, γεγονός, που ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων.
Χώροι μαζικής εστίασης – Αποφυγή επιμολύνσεων
Μικρόβια, όπως η σαλμονέλα, τα κολοβακτηρίδια κ.λπ. μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες. Μπορούμε, όμως, να προφυλαχθούμε, ακολουθώντας μερικές πρακτικές συμβουλές.
- Το φαγητό πρέπει να είναι καλοψημένο, όχι όμως, καμένο.
- Τα κατεψυγμένα τρόφιμα, πριν τα ψήσουμε, πρέπει να αποψυχθούν καλά.
- Πρέπει να γυρίζουμε το τρόφιμο, συχνά, για να ψηθεί ομοιόμορφα.
- Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το κρέας έχει ψηθεί, στο εσωτερικό του.
- Ακόμη και αν το κρέας είναι καμένο, εξωτερικά, μπορεί να μην είναι καλά ψημένο, από μέσα. Για αυτό το ψήνουμε ομοιόμορφα, σε σταθερή θερμοκρασία.
Ωμά ζωικά τρόφιμα και άπλυτα φυτικά τρόφιμα
- Δεν αφήνουμε τα ωμά ζωικά τρόφιμα και τα άπλυτα φυτικά τρόφιμα να ακουμπούν ή να στάζουν υγρά τους, πάνω σε μαγειρεμένα τρόφιμα.
- Χρησιμοποιούμε με προσοχή διαφορετικά πάντα εργαλεία και εξοπλισμό, όπως μαχαίρια, επιφάνειες κοπής για προετοιμασία φαγητών κ.τ.λ. καθώς δεν πρέπει να έρχονται σε άμεση ή έμμεση επαφή μεταξύ τους, για να προετοιμάσουμε τα ωμά και τα μαγειρεμένα τρόφιμα.
- Δεν τοποθετούμε το ψημένο φαγητό στο ίδιο σκεύος, που είχαμε προηγούμενα τοποθετήσει τα ωμά τρόφιμα.
- Πλένουμε σχολαστικά τα χέρια μας μετά το χειρισμό ωμών ζωικών τροφίμων και άπλυτων φυτικών τροφίμων, για να μη μεταφέρουμε με τα χέρια μας τα μικρόβια.
Μαγειρεμένα τρόφιμα
- Μετά το ψήσιμο, το φαγητό πρέπει να καταναλωθεί, όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Διαφορετικά το φυλάγουμε, στο ψυγείο, αφού κρυώσει, μέσα σε (2) ώρες από το ψήσιμο του. Μετά από τέσσερις ώρες, από το τέλος του ψησίματος και εφόσον παρέμεινε εκτός ψυγείου, αρχίζει η αλλοίωση του και δεν πρέπει να καταναλώνεται. Αναθέρμανση (ξαναζέσταμα) του ίδιου φαγητού, δεν επιτρέπεται, για δεύτερη φορά.
- Ο ζεστός καιρός είναι ιδανικός, για την ανάπτυξη μικροβίων. Για το λόγο αυτό, κρατάμε το φαγητό, εκτός ψυγείου, για όσο λιγότερο χρόνο γίνεται.
Γεύμα, εκτός σπιτιού
Το καλοκαίρι, πολλές φορές, τρώμε, έξω. Καλό είναι να τηρούμε τις παρακάτω
πρακτικές συμβουλές
- Επιλέγουμε καταστήματα, που φαίνονται ότι εφαρμόζουν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, για την ασφάλεια των τροφίμων (καθαρά πατώματα, τοίχοι και τραπεζομάντιλα, καθαρές τουαλέτες, απουσία εντόμων και προσωπικό, με καθαρά ρούχα εργασίας ).
- Δεν καταναλώνουμε φαγητά, που έχουν ασυνήθιστο χρώμα, μυρωδιά και γεύση.
- Ζητάμε, πάντα, τα κρέατα, πουλερικά και ψάρια να είναι καλοψημένα.
- Δεν καταναλώνουμε λαχανικά, που φαίνονται ότι δεν έχουν πλυθεί, καλά.
- Προτιμούμε φαγητά πρόσφατης παρασκευής ή φαγητά, που παρασκευάζονται την ώρα της παραγγελίας.
Μικρογεύματα
Μερικές χρήσιμες συμβουλές, όταν αγοράζουμε τρόφιμα, από τα κυλικεία πλοίων, τρένων, καντίνες κ.λπ., είναι οι εξής:
- Επιλέγουμε καταστήματα, που φαίνονται ότι εφαρμόζουν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, για την ασφάλεια των τροφίμων.
- Έτοιμα σάντουιτς (με αλλαντικά, τυρί, αυγά, διάφορες σαλάτες ή σάλτσες, κ. λπ. ) πρέπει να διατηρούνται, στο ψυγείο.
- Έτοιμα snacks (τυρόπιτες, πίτσες, σπανακόπιτες, κ.λπ.) πρέπει να διατηρούνται, σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 60 °C, να είναι, δηλαδή, πολύ ζεστά.
- Σαλάτες, που διατίθενται, σε salad bar, πρέπει να διατηρούνται, υπό ψύξη και σε ειδικές προθήκες.
- Οι προθήκες (βιτρίνες) με χύμα παγωτά, πρέπει να έχουν την κατάλληλη θερμοκρασία. Τα παγωτά να είναι σκληρά, να μην είναι εκτεθειμένα, σε έντομα και να σερβίρονται, με καθαρά σκεύη.
- Τα προϊόντα κρέατος και πουλερικών (γύρος, σουβλάκια, κ.λπ.) πρέπει να είναι καλοψημένα.
- Τα ψυγεία, με αναψυκτικά και εμφιαλωμένα νερά, δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα, στον ήλιο και να έχουν την κατάλληλη θερμοκρασία (μικρότερη από 7οC).
- Τα μαγειρεμένα τρόφιμα, διάφορα είδη γαλακτομικών ή διάφορα είδη αλιευμάτων, που δεν καταναλώθηκαν, εντός δύο ωρών, από την αγορά τους και δε διατηρήθηκαν, στο ψυγείο, πρέπει να πετιούνται.
Θερμίδες
Πολλά, από τα εδέσματα, που καταναλώνουμε το καλοκαίρι, είναι μεν δροσιστικά, αλλά πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη. Αυτά θα πρέπει να καταναλώνονται, με μέτρο. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχάσουμε να πίνουμε άφθονο νερό και… να βάλουμε στο διαιτολόγιό μας, καθημερινά, τα 5 ΧΡΩΜΑΤΑ:
- Κίτρινο: κίτρινα φρούτα (μπανάνες) και λαχανικά (κίτρινες πιπεριές)
- Πράσινο: λαχανικά και σαλάτες (μαρούλι)
- Πορτοκάλι: πορτοκαλί φρούτα (πορτοκάλια)
- Μπλε: ανθοκυάνες (σταφύλι, σουλτανίνα)
- Κόκκινο: κόκκινα φρούτα και λαχανικά (κόκκινες πιπεριές, κεράσια)
Το ΚΕ.Π.ΚΑ., για το σημερινό Δελτίο Τύπου του, χρησιμοποίησε, ως πηγή, το φυλλάδιο του Ε.Φ.Ε.Τ. «Επιλογή τροφίμων το καλοκαίρι». Πιστεύουμε ότι οι συμβουλές αυτές πρέπει να γίνουν γνωστές, σε όλους τους καταναλωτές, για να χαρούμε ένα ευχάριστο καλοκαίρι, χωρίς τροφοδηλητηριάσεις και ταλαιπωρίες.
Για καταγγελίες ή περισσότερες πληροφορίες, ας απευθυνθούμε στο ΚΕ.Π.ΚΑ., τηλ. 2310-233333, ώρες 09:00 – 14:30.
