Το Ολύμπια – Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», σε συμπαραγωγή του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), παρουσιάζει την απόλυτη κωμική όπερα του Ροσσίνι «Ο Κουρέας της Σεβίλλης», την Παρασκευή, 18, Κυριακή 20 και Τρίτη 22 Οκτωβρίου, σε μουσική διεύθυνση Γιώργου Ζιάβρα, σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου και Νικολέτας Φιλόσογλου και τη συμμετοχή της Συμφωνικής Ορχήστρας και της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων. Στο ρόλο του Φίγκαρο ο Γιώργος Ιατρού, τον οποίο πλαισιώνουν οι: Manuel Amati (Κόμης Αλμαβίβα), Άρτεμις Μπόγρη (Ροζίνα), Μάριος Σαραντίδης (Μπάρτολο), Χριστόφορος Σταμπόγλης (Μπαζίλιο), Μίνα Πολυχρόνου (Μπέρτα), Νίκος Μασουράκης (Φιορέλλο).
Η παράσταση θα επαναληφθεί στις 5, 7 και 9 Φεβρουαρίου 2025 με τους Χάρη Ανδριανό στο ρόλο του Φίγκαρο, τον Βασίλη Καβάγια (Κόμης Αλμαβίβα), Μάρθα Σωτηρίου (Ροζίνα), Μάριος Σαραντίδης (Μπάρτολο), Χριστόφορος Σταμπόγλης (Μπαζίλιο), Μίνα Πολυχρόνου (Μπέρτα), Νίκος Μασουράκης (Φιορέλλο).
Σκηνοθετικό σημείωμα:
«Ο Ροσσίνι γράφει σε μια εποχή η οποία είναι συναρπαστική. Είναι η πρώτη εικοσαετία του 19ου αιώνα, εικοσιπέντε χρόνια μετά την Γαλλική Επανάσταση η οποία πυροδότησε εθνικές εξεγέρσεις όπως η ελληνική Επανάσταση ενώ προετοίμασε επίσης το έδαφος για άλλες μορφές δημιουργίας εθνικού κράτους όπως είναι η ενοποίηση της Ιταλίας που θα εμφανισθούν αργότερα στο ιστορικό προσκήνιο. Είναι δηλαδή η στιγμή όπου μετά τον «ύπνο» του Παλαιού Καθεστώτος όπου κυριαρχούσε η κληρονομική αριστοκρατία και οι αξίες της, οι μη ευγενείς, η τρίτη τάξη (tiers état) όπως αποκαλείται κατά την Γαλλική Επανάσταση, ανακαλύπτει τον εαυτό της σε κίνηση. Αυτή η συνθήκη εκδηλώνεται και στο πεδίο σύγκρουσης των διαφορετικών καλλιτεχνικών ιδιωμάτων.
Η συνύπαρξη των τεχνών στο πλαίσιο του θεάματος τροποποιείται με αποτέλεσμα να προβάλλονται νέες αισθητικές αξίες. Το μελωδικό στοιχείο υπερτονίζεται και η ρομαντική μελωδία, που εύκολα τραγουδιέται, σαγηνεύει ένα πλατύτερο ακροατήριο από αυτό που υπήρχε παλαιότερα πέραν δηλαδή της αισθητικής κυριαρχίας του κλασικού δράματος όπου οι ήρωες που εξυμνούνται είναι αποκλειστικά ευγενείς και της κωμωδίας που διακωμωδεί αποκλειστικά τους μη ευγενείς. Εμφανίζονται επίσης νεότευκτες, υβριδικές μορφές τραγι-κωμωδιών.
Ο Κουρέας της Σεβίλλης είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα αυτού του μετασχηματισμού. Το έργο διαδραματίζεται στον κήπο ενός «φρουρίου», όπου φυλάσσεται το ερωτικό αντικείμενο που λέγεται Ροζίνα. Πολιορκητές της εμφανίζονται ένας εκπρόσωπος της τρίτης ηλικίας (Μπάρτολο) και ένας νεαρός (Κόμης Αλμαβίβα). Και οι δύο ανήκουν στον κόσμο της ακινησίας. Ενώ μία τρίτη φιγούρα αναδεικνύεται, ο υπηρέτης Φίγκαρο, ο οποίος υπερβαίνει την κατάστασή του, θέτοντας το δικό του σώμα σε κίνηση, ως μέτοχος θα’ λεγες του απελευθερωτικού κινήματος που περιέγραψε στο θεατρικό του έργο ο Μπωμαρσαί. Στο νέο κόσμο δεν μετρούν η καταγωγή και οι τίτλοι ευγενείας. Αντίθετα, ο δρόμος είναι ανοιχτός για τον προαιώνιο δυνάστη, τον έρωτα. Και για κάτι ακόμα :Το παντοδύναμο πια χρήμα.».
Βασίλης Παπαβασιλείου – Νικολέτα Φιλόσογλου.
Ταυτότητα παράστασης:
Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Ζιάβρας
Σκηνοθεσία: Βασίλης Παπαβασιλείου, Νικολέτα Φιλόσογλου
Σκηνικά, Κοστούμια, Δραματουργία: Άγγελος Μέντης
Σχεδιασμός φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Συνεργάτες στη Κινησιολογία: Ερμής Μαλκότσης, Σοφία Πάσχου
Διδασκαλία χορωδίας: Σταύρος Μπερής
Μουσική προετοιμασία: Σπύρος Σουλαδάκης
Μουσικός συνεργάτης: Δημήτρης Χρήστου
Βοηθός σχεδιασμού φωτισμών: Λάμπρος Παπούλιας
Φίγκαρο: Γιώργος Ιατρού (18,20,22/10), Χάρης Ανδριανός (5,7,9/2)
Κόμης Αλμαβίβα: Manuel Amati (18,20,22/10), Βασίλης Καβάγιας (5,7,9/2)
Ροζίνα: Άρτεμις Μπόγρη (18,20,22/10), Μάρθα Σωτηρίου (5,7,9/2)
Μπάρτολο: Μάριος Σαραντίδης
Μπαζίλιο: Χριστόφορος Σταμπόγλης
Μπέρτα: Μίνα Πολυχρόνου
Φιορέλλο: Νίκος Μασουράκης
Με τη Συμφωνική Ορχήστρα & Χορωδία του Δήμου Αθηναίων
Λίγα λόγια για το έργο:
«Γράφοντας τον Κουρέα, διασκέδασα όσο ποτέ άλλοτε στη ζωή μου», αναφέρει ο Ροσσίνι σε μια επιστολή του προς τον Παγκανίνι. Στο απόγειο της δόξας του, ο 24χρονος συνθέτης ολοκληρώνει μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες την πιο διάσημη κωμική όπερα όλων των εποχών.
Ίντριγκες, μεταμφιέσεις και τεχνάσματα αποτελούν οικείες καταστάσεις για τον Φίγκαρο, τον πολυμήχανο κουρέα της Σεβίλλης, που κινεί τα νήματα μιας ξεκαρδιστικής πλεκτάνης για χάρη του έρωτα. Η όμορφη Ροζίνα ζει υπό την ασφυκτική παρακολούθηση του ηλικιωμένου κηδεμόνα της Δον Μπάρτολο, ο οποίος σκοπεύει να την παντρευτεί με την ενηλικίωσή της. Ωστόσο, τη νεαρή κοπέλα θα ερωτευτεί ο κόμης Αλμαβίβα και μεταμφιεσμένος στον φτωχό φοιτητή Λιντόρο θα τη διεκδικήσει με τη βοήθεια του Φίγκαρο, ο οποίος καταρρίπτει κάθε ρεκόρ ευρηματικότητας στην προσπάθειά του να βάλει τον κόμη στο σπίτι του Μπάρτολο για να δει την αγαπημένη του: τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς τα πάθη εντείνονται και οι επιθυμίες των πρωταγωνιστών έρχονται σε σύγκρουση, αλλά φυσικά το τέλος είναι αίσιο και η αγάπη θριαμβεύει.
Τόσο η πλοκή της ιστορίας, όσο και οι χαρακτήρες κατάγονται από την ιταλική κομέντια ντελ άρτε ή αλλιώς την κωμωδία της τέχνης του αυτοσχεδιασμού: αυτό το λαϊκό είδος θεάτρου βασίζεται σε τύπους, δηλαδή στερεοτυπικούς χαρακτήρες που γεννήθηκαν μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς ηθοποιών, οι οποίοι επινόησαν τη στολή, τη μάσκα, τις κινήσεις και την ομιλία τους. Τον 17ο αιώνα η κομέντια ντελ άρτε περνά στη Γαλλία, εξελίσσεται και επηρεάζει συγγραφείς όπως ο Μολιέρος και ο Μαριβώ. Το λιμπρέτο της όπερας είναι του Τσέζαρε Στερμπίνι και βασίζεται στο θεατρικό έργο του Πιερ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωμαρσαί «Ο Κουρέας της Σεβίλλης ή Η ανώφελη προφύλαξη», που αποτελεί μια ανάλαφρη αλλά καυστική σάτιρα της τάξης των ευγενών και των προνομίων της λίγο πριν τη Γαλλική Επανάσταση. Σαράντα ένα χρόνια μεσολαβούν από την παρισινή πρεμιέρα του έργου του Μπωμαρσαί στην Κομεντί Φρανσαίζ το 1775 μέχρι την πρώτη παράσταση της όπερας του Ροσσίνι στο Θέατρο Αρτζεντίνα της Ρώμης στις 20 Φεβρουαρίου 1816 και σε αυτό το διάστημα ο χαρακτήρας του Φίγκαρο έχει κατακτήσει τη συμπάθεια του κοινού που υποστηρίζει τις προοδευτικές ιδέες του Διαφωτισμού και αναγνωρίζει στο πρόσωπό του έναν μαχητικό εκπρόσωπο αυτών των ιδεών. Ωστόσο, η όπερα δεν έχει την αναμενόμενη υποδοχή, καθώς υπονομεύτηκε από υποστηρικτές ενός από τους πρώιμους αντιπάλους του Ροσσίνι, του συνθέτη Τζιοβάννι Παϊζιέλλο, ο οποίος το 1783 είχε παρουσιάσει στη Βιέννη τη δική του εκδοχή πάνω στο έργο του Μπωμαρσαί. Και πράγματι ο «Κουρέας» του Παϊζιέλλο υπήρξε για ένα διάστημα εξαιρετικά δημοφιλής σε όλη την Ευρώπη.
Παρά το δύσκολο ξεκίνημα, η όπερα χάρη στην αστείρευτη μουσική ευφυία του Ροσσίνι γρήγορα θα καθιερωθεί. Το λιμπρέτο ακολουθεί τους συμβατικούς κανόνες της opera buffa, ωστόσο οι χαρακτήρες του Μπωμαρσαί αναδεικνύονται πλουσιότεροι μέσω της εμπνευσμένης δεξιοτεχνικής μουσικής του συνθέτη, που φέρνει τους τραγουδιστές αντιμέτωπους με τις πλέον απαιτητικές κολορατούρες του μπελ κάντο: σύμφωνα με την κορυφαία Αμερικανίδα υψίφωνο Μπέβερλι Σιλς, οι σοπράνο που ερμηνεύουν τη Ροζίνα θα γίνονταν πλούσιες αν πληρώνονταν για κάθε νότα!
