Αν είχες πει το 1990 σε κάποιον ότι μια μέρα ο υπολογιστής του θα του γράφει εργασίες, θα του προτείνει ποια σειρά να δει και θα του φτιάχνει memes καλύτερα κι από άνθρωπο, πιθανότατα θα σε κοίταζε σαν να είχες μόλις κατέβει από άλλο πλανήτη.
Κι όμως, καλώς ήρθες στο 2024, τη χρονιά που η Τεχνητή Νοημοσύνη (ή ΤΝ για τους κολλητούς) δεν είναι πια επιστημονική φαντασία — είναι η πραγματικότητα που ζούμε καθημερινά. Και όχι, δεν έχει (ακόμα) πάρει τον έλεγχο του κόσμου. Απλώς κλέβει σιγά σιγά τη θέση μας στη λίστα με τους πιο “έξυπνους” κατοίκους του πλανήτη.
Τι στο καλό είναι τελικά αυτή η Τεχνητή Νοημοσύνη;
Ο Τζον Μακάρθι, ένας από τους πατέρες της, το 1956 την όρισε ως:
«την επιστήμη και τη μηχανική της δημιουργίας ευφυών μηχανών.»
Αν θέλουμε να το πούμε αλλιώς, πιο… ρεαλιστικά:
είναι η προσπάθεια να φτιάξουμε μηχανές που μπορούν να μαθαίνουν, να σκέφτονται, να βγάζουν συμπεράσματα, να κάνουν προβλέψεις – και να σου λένε τι πίτσα να παραγγείλεις την Παρασκευή το βράδυ.
Πώς δουλεύει; (Και γιατί να με νοιάζει;)
Η ΤΝ “μαθαίνει” από τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Παίρνει πληροφορίες —ό,τι της δώσεις— και τις αναλύει.
Κάτι σαν το κουτσομπολιό της παρέας, αλλά με καλύτερη μνήμη και χωρίς ηθικούς φραγμούς.
Η βάση της είναι η μηχανική μάθηση (Machine Learning) και η βαθιά μάθηση (Deep Learning).
Τα «νευρωνικά δίκτυα» της λειτουργούν όπως περίπου και το δικό μας μυαλό — μόνο που δεν ξεχνάνε το ραντεβού στις 7.
Όπως λέει ο καθηγητής Pedro Domingos:
«Τα δεδομένα είναι το νέο πετρέλαιο, αλλά η μηχανική μάθηση είναι η μηχανή που το αξιοποιεί.»
Άρα, με όσο περισσότερα δεδομένα ταΐζεις το “τέρας”, τόσο πιο έξυπνο γίνεται.
Οk, και πού τη βλέπω αυτήν την ΤΝ στην καθημερινότητά μου;
Χμ… Πιο σωστή ερώτηση θα ήταν: Πού δεν τη βλέπεις;
-
Στο κινητό σου που προβλέπει τι θα γράψεις πριν καν το σκεφτείς.
-
Στο Netflix που ξέρει ότι έχεις χωρίσει και σου προτείνει ρομαντικές κομεντί.
-
Στα αυτόνομα αυτοκίνητα που δεν σου φωνάζουν “μη μιλάς στο κινητό ενώ οδηγείς”, απλώς οδηγούν μόνα τους.
-
Στην υγεία, που βοηθάει γιατρούς να διαγνώσουν ασθένειες πιο γρήγορα.
-
Στα social media, όπου το feed σου ξέρει τι θα σε εκνευρίσει, πριν καν πιεις καφέ.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πλέον τόσο μπροστά που μπορεί να δημιουργήσει μουσική, τέχνη, ακόμα και να γράψει σενάρια για ταινίες. (Ναι, κι όμως. Άραγε το σενάριο του επόμενου “Titanic” θα έχει γραφτεί από το ChatGPT;)
Είναι όλα ρόδινα; (Spoiler: Όχι.)
Σίγουρα όχι.
Ο Geoffrey Hinton, γνωστός ως “νονός της ΤΝ”, αποχώρησε από τη Google δηλώνοντας:
«Φοβάμαι πως η Τεχνητή Νοημοσύνη θα γίνει εξυπνότερη από εμάς.»
Προβλήματα όπως:
-
Ηθικά διλήμματα: Ποιος είναι υπεύθυνος αν το αυτόνομο όχημα πάρει λάθος απόφαση;
-
Ιδιωτικότητα: Τα δεδομένα σου είναι το καύσιμο της ΤΝ. Άρα ποιος ελέγχει ποιος ξέρει τι για εσένα;
-
Απώλεια θέσεων εργασίας: Όταν τα ρομπότ κάνουν τα πάντα καλύτερα, τι δουλειά θα κάνουμε εμείς;
Όλα αυτά απασχολούν πλέον όχι μόνο τους επιστήμονες, αλλά και εμάς – τους καθημερινούς χρήστες που ψάχνουμε στο Google “πώς να μην με αντικαταστήσει η AI”.
Τι λένε οι ειδικοί;
-
Η Fei-Fei Li από το Stanford, μία από τις σημαντικότερες φωνές στην τεχνητή νοημοσύνη, επιμένει:
“Πρέπει να φτιάχνουμε AI που ενισχύει την ανθρώπινη δημιουργικότητα και τις αξίες μας, όχι να την αντικαθιστά.”
-
Ο Elon Musk λέει λίγο πιο δραματικά:
«Η ΤΝ μπορεί να είναι πιο επικίνδυνη κι από τα πυρηνικά όπλα.»
Κι εμείς; Εμείς κάπου στη μέση: παίζουμε με το ChatGPT, ρωτάμε το Midjourney να μας ζωγραφίσει σκηνές από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών με γάτες και αναρωτιόμαστε αν μια μέρα θα έχει το ρομπότ μας καλύτερο χιούμορ από εμάς.
Οπότε, να ανησυχούμε ή να χαλαρώσουμε;
Η ΤΝ είναι ένα εργαλείο. Αν τη χρησιμοποιήσουμε σωστά, μπορεί να μας πάει σε μέρη που μόνο στα όνειρά μας φτάναμε.
Αν όμως την αφήσουμε ανεξέλεγκτη… καλά, έχουμε δει πώς τελειώνουν οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Η ισορροπία είναι το κλειδί: περισσότερη εκπαίδευση, περισσότερη ηθική και περισσότερη προσοχή σε ποιος παίρνει τις αποφάσεις.
Γιατί, στο κάτω-κάτω, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να μάθει πολλά πράγματα, αλλά την ανθρωπιά τη μαθαίνει από εμάς.
Ας της δείξουμε το καλύτερο παράδειγμα.
