Η κομπανία των “πλήρη ντάξει” έχει χτίσει το θρύλο της γύρω από την αναβίωση και διαιώνιση του παλιού ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, κερδίζοντας επάξια μία θέση στην καρδιά και στη δισκοθήκη όλων εκείνων που νοσταλγούν την ευθύτητα που δοξάστηκε από τη μεσοπολεμική καλλιτεχνική έκφραση. Με αφορμή την εμφάνιση τους στο Σταυρό του Νότου, το βράδυ της 24ης Νοεμβρίου, συζητήσαμε για τις επιρροές τους, τη σημασία του παρόντος, τη βαρύτητα της σύνδεσης μουσικής – κριτικής αλλά και το τι μπορεί να προσφέρει το ρεμπέτικο στη νέα γενιά.
Θα ήθελα να καλωσορίσω τους «πλήρη ντάξει» στην παρέα του «Μικροφώνου». Πώς θα θέλατε να συστηθείτε στους αναγνώστες μας;
Γειά και χαρά, είμαστε μια τετραμελής λαϊκή κομπανία. Μας αρέσει το ρεμπέτικο και αναπαράγουμε κυρίως αυτό της εποχής του μεσοπολέμου. Διανύουμε αισίως τον έκτο χρόνο της δραστηριότητάς μας η οποία περιλαμβάνει πολλές εμφανίσεις και παρουσιάσεις σε χώρους, διοργανώσεις, φεστιβάλ, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχουμε εκδόσει τρία album με δικά μας κομμάτια και έχουμε συνεργαστεί με πληθώρα ανθρώπων – καλλιτεχνών σε διάφορα πεδία αυτής της δράσης.
Καταρχάς, πείτε μας δύο λόγια για το όνομα και το πώς προέκυψε.
Το όνομα της κομπανίας μας είναι λογοπαίγνιο πάνω στην έκφραση “εν πλήρει τάξη” και όπως αυτή ακούγεται στο κομμάτι – πρόζα του Σπύρου Περιστέρη “Ο Σταύρακας μες τον τεκέ”. Υπερίσχυσε ανάμεσα σε άλλα ως αυτό που έδινε το ποιό δυνατό συναίσθημα σε σχέση με το κλίμα που είχαμε ως νεοσύστατη τότε παρέα. Λειτουργεί ως κώδικας στην εκφορά του μουσικού ιδιώματος που έχουμε επιλέξει και αποτελεί ένα κέντρο που μας βοηθάει να διαμορφώνουμε μια συγκεκριμένη μουσική συμπεριφορά. Για την ιστορία, είναι μια ιδέα του Λευτέρη.
Η προσπάθεια σας για την «αναβίωση» του πολύπαθου, στην Ελλάδα, ρεμπέτικου είναι εξαιρετική. Τι σας τράβηξε στο συγκεκριμένο είδος;
Καταρχάς η αγάπη που έχουμε και οι τέσσερις για αυτό το τόσο οικείο άκουσμα. Οι ποιότητες που αναπτύσσονται στη μελωδία και στο στίχο καθώς και οι δυναμικές στην έκφραση και την ερμηνεία διαμορφώνουν για εμάς ένα ευρύ πεδίο συνεχούς αναζήτησης. Ποιο ειδικά ακόμα, οι τεχνικές που αναπτύσσονται στην σύνθεση, και στην οργανοπαιξία είναι υψηλού επιπέδου και εξαιρετικής αισθητικής, πράγμα που μας δίνει σαφής λόγους να το μελετάμε και να το αναπαράγουμε.
Έχετε επιλέξει μάλιστα να προσεγγίζετε τις αυθεντικές εκτελέσεις των κομματιών. Είναι δύσκολο αυτό εν έτει 2017;
Είμαστε μέλη μιας μεγάλης κοινότητας που της αρέσει και ασχολείται με το ρεμπέτικο. Συμμετέχουμε στη διαμόρφωση μιας τεράστιας τράπεζας πληροφοριών από την οποία αντλούμε, σχετικά εύκολα και εμείς το υλικό το οποίο επεξεργαζόμαστε. Δίνουμε προσοχή στην ανάγνωση της παρτιτούρας και όπως αυτή παραδίδεται συνήθως από τις πρώτες εκτελέσεις. Αυτό μας βοηθάει να εντάσσουμε ευκολότερα δικά μας στοιχεία, όταν το κρίνουμε απαραίτητο, κατά την διάρκεια της απόδοσης.
Οι «πλήρη ντάξει» ακολουθούν αποκλειστικά τις πατροπαράδοτες φόρμες ή πειραματίζονται κιόλας με τον ήχο τους;
Σαφώς και πειραματιζόμαστε κυρίως πάνω στη μελωδία και στο ρυθμό εφαρμόζοντας τεχνικές, πολλές φορές διαφορετικές από τις παραδοσιακές, τις οποίες αντλούμε από άλλα μουσικά περιβάλλοντα με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή. Από αυτή την διεργασία προκύπτουν νέα ακούσματα που εντάσσονται στο ιδίωμα το οποίο ακολουθούμε.
Μία δύσκολη ερώτηση τώρα: Ποιον θα θεωρούσατε τον πιο σημαντικό Έλληνα μουσικό;
Πολλοί συνθέτες, εκτελεστές, παιδαγωγοί, ερευνητές κατέχουν μια σημαντική θέση στην εξέλιξη του ελληνικού μουσικού πολιτισμού και ο καθένας από αυτούς έχει προσεγγίσει με διαφορετικό τρόπο την τέχνη. Θεωρούμε ότι το γεγονός αυτό εμπεριέχει την έννοια της συνέχειας όπου το κάθε άτομο συνδιαλέγεται με άλλους, επεξεργάζεται πληροφορίες και εν συνεχεία διαμορφώνει τα στοιχεία που τον τοποθετούν μέσα στο μουσικό χώρο. Θα ήταν άδικο για πολλούς να διακρίνουμε έναν.
Το ρεμπέτικο είναι ένα από τα πιο επιδραστικά είδη μουσικής στον ελληνικό χώρο, και έχει καταφέρει να επιβιώσει, παρά τις πάμπολλες διώξεις και συντοφαντίες. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα αγκαλιάζεται από όλο και περισσότερους, ειδικότερα νέους, ανθρώπους. Τι πιστεύετε πως έχει να προσφέρει σε ένα τέτοιο κοινό;
Συμφωνήσαμε ήδη στη διαπίστωση για την αύξηση του πλήθους των ανθρώπων που αγκαλιάζουν το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι. Πέραν των προσωπικών αναφορών που βρίσκει ο καθένας ξεχωριστά, υπάρχουν σαφής λόγοι που κάνουν αυτό το εξαιρετικό είδος τραγουδοποιίας ιδιαίτερα αγαπητό όπως η αμεσότητα και η ευθύτητα του στίχου, η απλότητα των μελωδιών, η τεράστια ποικιλία των ρυθμών και των χορών. Είναι λογικό λοιπόν το νέο αίμα να εξιτάρεται από αυτό τον πλούτο και να εκφράζεται μέσα από αυτόν, ενώ ταυτόχρονα βιώνει τη συνέχεια μιας τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς την οποία, στην τελική, διαμόρφωσαν και κάποιοι “συνομήλικοί” τους στο παρελθόν.
Ας υποθέσουμε ότι μπροστά σας υπάρχει μία μηχανή του χρόνου. Σε ποιο μέρος και σε ποια εποχή θα επιλέγατε να βρεθείτε;
Εεε…δεν υπάρχει χρονομηχανή! Μένουμε εδώ που είμαστε, βιώνουμε το παρόν και είμαστε εν πλήρει τάξη! Εδώ που τα λέμε θα μπορούσαμε να είμαστε και λίγο καλύτερα, έως αρκετά…
Αν αναλαμβάνατε να καθοδηγήσετε κάποιον «πρωτάρη» στα ρεμπέτικα και λαϊκά ακούσματα, ποιες κατευθυντήριες θα του δίνατε για να καταλάβει καλύτερα το πλαίσιο;
Μάλλον θα ξεκινούσαμε με κομμάτια από το ρεπερτόριο της παραδοσιακής μουσικής, έτσι ώστε το αυτί να εξοικειωθεί με τους ρυθμούς – χορούς και με την τροπικότητα που αποτελεί το βασικό στοιχείο στη σύνθεση των μελωδικών γραμμών. Προχωρώντας θα συστήναμε σαν ξεχωριστά ρεπερτόρια τον Τούντα, τον Σκαρβέλη, την Ξακουστή Τετράς, τον Γιοβάν Τσαούς και τον Μπέζο για να αντιληφθεί το εύρος των διαφορετικών σκηνών που αναπτύχθηκαν στην χρυσή περίοδο του μεσοπολέμου. Θα ήταν κατά την άποψή μας μια καλή αρχή.
Δεν είναι λίγοι κι αυτοί που πιστεύουν πως η τέχνη δε πρέπει να εμπλέκεται με την πολιτική και τα κοινωνικά ζητήματα. Μπορεί μία πηγαία δίοδος έκφρασης, όπως είναι η μουσική, να ξεκόψει τελείως από τόσο σημαντικά θέματα;
Από τη δική μας πλευρά θα λέγαμε ότι αυτό είναι αδιανόητο. Θεωρούμε άλλωστε ότι η λαϊκή τέχνη είναι συνυφασμένη με τον σχολιασμό και την κριτική της κοινωνικής πραγματικότητας. Ακόμα παραπέρα θα λέγαμε ότι είναι ένα πεδίο έκφρασης αυτής της πραγματικότητας.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας ως συγκρότημα;
Διαμορφώνουμε καινούργιο υλικό και προετοιμάζουμε μια ηχογράφηση την οποία θα υλοποιήσουμε στο προσεχές χρονικό διάστημα.
Προετοιμάζουμε ταξίδια σε Ελλάδα και εξωτερικό καθώς αποδεχόμαστε προσκλήσεις για συναυλίες και παρουσιάσεις της δουλειάς μας.
Παράλληλα προχωράμε σε νέες συνεργασίες με φίλους καλλιτέχνες προκειμένου να βελτιώσουμε την εικόνα του site μας αλλά και την μουσική μας παράσταση “πλήρη ντάξει – le rébétiko aujourd’hui” .
Τι πρέπει να περιμένουμε από την επερχόμενη εμφάνιση σας στο Σταυρό του Νότου;
Με μεγάλη χαρά αποδεχτήκαμε την πρόσκληση από τον Σταυρό του Νότου. Το πρόγραμμα που διαμορφώσαμε για να παρουσιάσουμε περιλαμβάνει τραγούδια παλιά αλλά και δικά μας με κύριο θεματικό άξονα το σχολιασμό και την κριτική της κοινωνικής πραγματικότητας, για να επανέλθουμε και στην προηγούμενη ερώτηση. Δεσμευόμαστε στο κοινό που θα μας τιμήσει με την παρουσία του να περάσουμε μια όμορφη λαϊκή βραδιά…καλώς να ορίσετε.
Οι πλήρη ντάξει θα εμφανιστούν στο Σταυρό του Νότου Plus την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου.
