Την Τετάρτη 20 Μαΐου στις 19:00 συνεχίζεται η διαδικτυακή ηχητική σειρά του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) «Αναγνώσεις» με έξι πεζογραφήματα του Γιώργου Ιωάννου: «Ο Μπάτης», «Οι Σφάχτες», «Παναγία η Ρευματοκρατόρισσα», «Las Incantadas», «Και ιδού νεφέλη λευκή…» και «Ο θείος Βαγγέλης». Διαβάζει ο Γιώργος Γάλλος, ένας από τους σπουδαιότερους και δημοφιλέστερους ηθοποιούς της γενιάς του, που έχει συνεργαστεί με τους μεγαλύτερους Έλληνες σκηνοθέτες.
Τα έξι κείμενα που παρουσιάζονται – από τα σημαντικότερα της σύγχρονης νεοελληνικής δημιουργίας – διατρέχουν μία εικοσαετή περίοδο στο έργο του Γιώργου Ιωάννου, ενός από τους πλέον εμβληματικούς εκπροσώπους της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς και της λεγόμενης Σχολής της Θεσσαλονίκης.
Άνθρωπος σπάνιας ευγένειας, μοναχικός, ασυμβίβαστος και πολυπράγμων διαμόρφωσε ένα διακριτό προσωπικό ύφος που επηρέασε πολλές γενιές Ελλήνων συγγραφέων, ενώ αφουγκράστηκε με απόλυτη ευαισθησία τα μηνύματα των καιρών και της κοινωνίας της εποχής του, τα οποία αποτύπωσε με λόγο μεστό και απέριττο στα γραπτά του. Η σειρά «Αναγνώσεις», όπως και όλο το ψηφιακό πρόγραμμα του ΚΠΙΣΝ πραγματοποιείται χάρη στη δωρεά προγραμματισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
Γιώργος Ιωάννου
Ο Ιωάννου (1927–1985) αποκαλεί τα κείμενά του «πεζογραφήματα» για να περιγράψει αυτό το πολύπτυχο νεωτερικό είδος που επινόησε ο ίδιος συνδυάζοντας τον μονόλογο και το βιωματικό σχόλιο, με το δοκίμιο, το χρονικό και το διήγημα. Τα εμμέσως αυτοβιογραφικά πεζογραφήματα «Ο Μπάτης» και «Οι σφάχτες» προέρχονται από την πρώτη του συλλογή (Για ένα φιλότιμο, 1964) που τον καθιέρωσε ως λογοτέχνη, ενώ στα σύντομα κείμενα «Παναγία η Ρευματοκρατόρισσα» και «Las Incantadas», από το βιβλίο «Η σαρκοφάγος» (1971), ο σπουδαίος συγγραφέας, με αφορμή τη σχέση του με χαρακτηριστικά μνημεία – σύμβολα της «πόλης του Μυροβλήτη», ανασύρει μνήμες και γεγονότα της νεανικής του ηλικίας.
Τρία χρόνια αργότερα (1974) δημοσιεύει τη συλλογή διηγημάτων «Η μόνη κληρονομιά», στην οποία ανήκει «Ο θείος Βαγγέλης», μια ιστορία για τα τραύματα του Εμφυλίου ειπωμένη με πικρία αλλά ταυτόχρονα και με χιούμορ.
Το κείμενο «Και ιδού νεφέλη λευκή…», σε τόνο υποβλητικό και μυστηριακό, δανείζεται τον τίτλο του από το κεφάλαιο ΙΔ΄ της «Αποκάλυψης» του Ιωάννου. Συμπεριλαμβάνεται στον τόμο «Η πρωτεύουσα των προσφύγων» (1984), ο οποίος, εστιάζοντας και πάλι στη Θεσσαλονίκη, αποτελεί συνέχεια του βιβλίου «Το δικό μας αίμα» (Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, 1979).
Ο Γιώργος Ιωάννου πρωτοεμφανίστηκε στα Eλληνικά γράμματα το 1954 ως ποιητής, αλλά τελικά τον κέρδισε ο πεζός λόγος. Ασχολήθηκε επίσης με το θέατρο, το δοκίμιο, το χρονογράφημα, τις μεταφράσεις από τα αρχαία ελληνικά, τη λαογραφία, τα σχολικά βιβλία νεοελληνικής γλώσσας καθώς και με την έκδοση του περιοδικού «Φυλλάδιο» που κυκλοφορούσε με δική του φροντίδα από το 1978 έως το 1985. Εργάστηκε ως βοηθός καθηγητή στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης (έδρα Αρχαίας Ιστορίας), θέση που εγκατέλειψε για να υπηρετήσει την ιδιωτική και δημόσια εκπαίδευση.
Όπως εξομολογείται ο ίδιος: «Έκανα πολύ καλά που έγινα καθηγητής στα Γυμνάσια και που δεν έγινα πανεπιστημιακός. […] Πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι δε μπορείς να είσαι λογοτέχνης και επιστήμονας συγχρόνως. […] Εγώ δε θέλω να είμαι λίγο απ’ όλα».
Συντελεστές:
Ανάγνωση: Γιώργος Γάλλος
Μουσικό σήμα: Νίκος Γαλενιανός
Ευχαριστούμε τον Αλέξη Καραϊσκάκη – Νάστο που έπαιξε τσέλο για την ηχογράφηση του μουσικού σήματος.
Επεξεργασία Ήχου – Mastering: Γιώργος Μαντάς
Με την ευγενική παραχώρηση της αδελφής του συγγραφέα, Δήμητρας Ιωάννου – Μηλαράκη.
Τα βιβλία του Γιώργου Ιωάννου «Για ένα φιλότιμο», «Η σαρκοφάγος», «Η μόνη κληρονομιά» και «Η πρωτεύουσα των προσφύγων» κυκλοφορούν από τις Eκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ.
Ευχαριστούμε θερμά το Γιώργο Γάλλο για την ανάγνωση του διηγήματος, καθώς και το Νίκο Α. Παναγιωτόπουλο για την πολύτιμη συμβολή του στη διαμόρφωση της σειράς.
Το ψηφιακό περιεχόμενο το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγραμματισμού εκδηλώσεων του ΚΠΙΣΝ εντάσσεται στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
Φωτογραφία: Εβίτα Σκουρλέτη
