Μέσα από τη μουσική του Μίνκους η χορογραφία περιγράφει μια ιστορία για τα υψηλά ιδανικά του ιπποτισμού που συγκινεί διαχρονικά συνδυάζοντας κωμικά και ρομαντικά στοιχεία.
Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει το «Δον Κιχώτη» του Λούντβιχ Μίνκους από τις 26 Νοεμβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου για 7 παραστάσεις στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η χορογραφία του Τιάγκο Μπορντίν βασίζεται στην κλασική χορογραφία του Μαριύς Πετιπά, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το 1869 στο Μπολσόι. Η παράσταση παρουσιάζεται σε μουσική διεύθυνση Στάθη Σούλη, σκηνικά Γιώργου Σουγλίδη και κοστούμια της Μαίρης Κατράντζου.
Ο Δον Κιχώτης είναι ένα από τα πιο σημαντικά και δημοφιλή έργα του κλασικού ρεπερτορίου του μπαλέτου. Μέσα από τη μουσική του Μίνκους, η χορογραφία περιγράφει μια ιστορία για τα υψηλά ιδανικά του ιπποτισμού που συγκινεί διαχρονικά συνδυάζοντας κωμικά και ρομαντικά στοιχεία.
Πρόκειται για ένα από τα πιο απαιτητικά μπαλέτα του ρεπερτορίου και θεωρείται ότι αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τους χορευτές του κλασικού χορού, λόγω του υψηλού βαθμού τεχνικής δυσκολίας, καθώς ο τρόπος με τον οποίο αποδίδεται κρίνει την ποιότητα του συνόλου ενός Μπαλέτου. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει επικρατήσει να λέγεται στον κόσμο του κλασικού χορού ότι «ομάδα που μπορεί να αποδώσει σωστά το Δον Κιχώτη είναι ικανή να χορέψει τα πάντα».
Το έργο αυτό έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για πολλούς χορογράφους και χορευτές σε όλο τον κόσμο και κάθε χρόνο ανεβαίνει στα περισσότερα λυρικά θέατρα του πλανήτη. O Δον Κιχώτης βασίζεται σε επεισόδια από το διάσημο μυθιστόρημα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες (1547-1616), που εκδόθηκε σε δύο τόμους, το 1605 και 1615 αντίστοιχα.
Η υπόθεση του μπαλέτου αντλεί κυρίως από το δεύτερο τόμο και επικεντρώνεται στο θυελλώδη έρωτα της Κιτέριας – Κίτρι στο μπαλέτο – με τον κουρέα Μπαζίλιο. Οι περιπέτειες του Δον Κιχώτη και του υπηρέτη του Σάντσο Πάντσα μένουν σε δεύτερο επίπεδο. Ο Αυστριακός συνθέτης Λούντβιχ Μίνκους μελέτησε μουσική στη Βιέννη και ήδη στα 20 του χρόνια έπαιζε βιολί, συνέθετε και διηύθυνε ορχήστρες.
Λίγα χρόνια μετά τη μετανάστευσή του στη Ρωσία ορίστηκε επιθεωρητής των ορχηστρών των αυτοκρατορικών θεάτρων της Μόσχας. Συνέθεσε μουσική για αρκετά μπαλέτα, ορισμένα εκ των οποίων σε χορογραφίες του Πετιπά. Ο Μαριύς Πετιπά ταξίδεψε σε μικρή ηλικία στην Ισπανία, όπου γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τους παραδοσιακούς χορούς της.
Στον Δον Κιχώτη του ο Πετιπά επιχειρεί να μεταφέρει τις εικόνες και τα χρώματα της Ισπανίας, αποδίδοντας εξαιρετικά τη χορευτική της παράδοση μέσα από τη χορογραφία του. Ο καρπός της συνεργασίας των Μίνκους – Πετιπά σημείωσε από την πρώτη στιγμή τεράστια επιτυχία, με αποτέλεσμα την καθιέρωση του Δον Κιχώτη ως ενός διαχρονικού αριστουργήματος του παγκόσμιου ρεπερτορίου του μπαλέτου.
Για τη νέα παραγωγή του Δον Κιχώτη, ο Διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος επέλεξε το χορογράφο Τιάγκο Μπορντίν για να αναβιώσει την κλασική χορογραφία του Πετιπά, τον Έλληνα σκηνογράφο Γιώργο Σουγλίδη για τα σκηνικά και τη Ελληνίδα fashion designer Μαίρη Κατράντζου για τα κοστούμια. Μαζί τους, η Ειρήνη Βιανέλλη στο σχεδιασμό του animation και ο Χρήστος Τζιόγκας στους φωτισμούς.
O χορευτής και χορογράφος Τιάγκο Μπορντίν μετά την πορεία του ως Α’ Χορευτής στο Μπαλέτο του Αμβούργου – όπου ο Τζων Νώυμαϊερ δημιούργησε ακόμα και ρόλους ειδικά για αυτόν -, αλλά και στο Nederlands Dans Theater, έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο σηματικούς χορογράφους της νέας γενιάς, με μεγάλη αγάπη για το κλασικό μπαλέτο.
Ο χορογράφος σημειώνει, μεταξύ άλλων, για τη χορογραφία του στον Δον Κιχώτη: «Με μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό ξεκινώ αυτό το νέο ταξίδι χορογραφώντας μια νέα εκδοχή του ζωντανού κλασικού αριστουργήματος του μπαλέτου, του Δον Κιχώτη, για το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Καθώς μου ζητήθηκε από τον κ. Ρήγο να παραμείνω όσο το δυνατόν πιο κοντά στην αυθεντική εκδοχή του από τον σπουδαίο χορογράφο και δάσκαλο του κλασικού μπαλέτου Μαριύς Πετιπά, ο οποίος άλλαξε τον κόσμο του μπαλέτου από την εποχή του μέχρι σήμερα, έχω κάνει πολλή έρευνα και έχω μελετήσει πολλές διαφορετικές υφιστάμενες εκδοχές.
Είναι αρκετά δύσκολο να γνωρίζει κανείς στ’ αλήθεια τι είναι αυθεντικό επειδή έχει υπάρξει τόσο μεγάλη πρόοδος στην τεχνική του μπαλέτου με τα χρόνια και τόσο πολλές και διαφορετικές εκδοχές του έργου σε όλον τον κόσμο. (…) Πιστεύω ότι όλη η μαγεία και οι φαντασιώσεις χτίζονται μέσα στο κεφάλι του Δον Κιχώτη με επίκεντρο τον ίδιο, μιας και δε βλέπει τον κόσμο όπως είναι και προτιμά να φαντάζεται ότι ζει μια ιπποτική ιστορία.
Ονειρεύεται την ιδανική γι’ αυτόν γυναίκα, τη Δουλτσινέα, και μάχεται με τέρατα, ιππότες και ανεμόμυλους. Σε αυτό το συγκεκριμένο ταξίδι που εκτυλίσσεται στη Βαρκελώνη, ο Δον Κιχώτης υπερασπίζεται την αρετή των νεαρών ερωτευμένων, της Κίτρι και του Μπαζίλιο, ενάντια στη θέληση του πατέρα της κοπέλας, ο οποίος θέλει να την παντρέψει με τον πλούσιο και ματαιόδοξο Γκαμάς.
Μπορεί κανείς να βιώσει αυτή την ιστορία μέσα από τα μάτια των κεντρικών ηρώων αλλά και μέσα από τους χωρικούς, τους ταυρομάχους, τους Τσιγγάνους και τις νύμφες. Έχει πολλή παντομίμα, χορούς ισπανικού χαρακτήρα, και επίσης την κλασική σκηνή του ονείρου. Ελπίζω να απολαύσετε το μπαλέτο με αυτή την ιστορία, που το κεντρικό της θέμα για μένα είναι ένα: Στο τέλος πάντα νικάει η αγάπη».
Ο Κωνσταντίνος Ρήγος αναφέρει: «Καθώς το κλασικό μπαλέτο είναι η βασική κατεύθυνση του Μπαλέτου της ΕΛΣ, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τη διεύθυνσή του είχα στο μυαλό μου να παρουσιάσουμε ένα κλασικό Δον Κιχώτη. Είναι ένα έργο που αγαπώ και θεωρώ πως η ομάδα μας μπορεί να το ερμηνεύσει σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Βεβαίως, η έννοια του κλασικού στο μυαλό μου δεν έχει σχέση με σκονισμένα χαρτονένια σκηνικά και κοστούμια που μυρίζουν ναφθαλίνη. Γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή στόχευσα σε καλλιτέχνες με ξεχωριστή ματιά και μοναδική αισθητική. Για τη δημιουργική αναβίωση της χορογραφίας του Πετιπά προσκαλέσαμε τον διακεκριμένο χορογράφο και χορευτή του Μπαλέτου του Αμβούργου και του Nederlands Dans Theater Τιάγκο Μπορντίν.
Τα σκηνικά σχεδιάζει ο ιδιαιτέρως εμπνευσμένος σκηνογράφος μας, που διαπρέπει στα λυρικά θέατρα της Ευρώπης, Γιώργος Σουγλίδης και μαζί του η animator Ειρήνη Βιανέλλη. Για τα κοστούμια έχουμε τη χαρά να φέρνουμε για πρώτη φορά στην Εθνική Λυρική Σκηνή την κορυφαία Ελληνίδα fashion designer με τη μοναδική διεθνή καριέρα Μαίρη Κατράντζου, η οποία επαναπροσδιορίζει με μοναδικό τρόπο την έννοια του μπαλετικού κοστουμιού.
Μαζί με την Ορχήστρα -σε μουσική διεύθυνση Στάθη Σούλη – και τους μοναδικούς χορευτές του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αλλά και διεθνώς αναγνωρισμένους guests, είμαι βέβαιος ότι θα δημιουργήσουμε ένα Δον Κιχώτη κλασικό, αλλά και τόσο σημερινό ταυτόχρονα».
Ο Γιώργος Σουγλίδης, μετά τις πολύ επιτυχημένες του σκηνογραφίες για την Κάρμεν και τη Γενούφα της ΕΛΣ, συνεργάζεται για πρώτη φορά με το Μπαλέτο. Έχει υπογράψει σκηνικά για παραγωγές σε σπουδαία φεστιβάλ, όπως του Ζάλτσμπουργκ, του Μπρέγκεντς, της Επιδαύρου, σε σημαντικά λυρικά θέατρα Ευρώπης και Αμερικής, όπως του Σικάγου, της Ρώμης, της Λισαβόνας, της Βαλένθιας κ.ά., αλλά και σε Μπαλέτα, όπως το Βασιλικό Μπαλέτο της Αγγλίας και το Μπαλέτο της Σκοτίας.
Η Ελληνίδα σχεδιάστρια μόδας Μαίρη Κατράντζου συνεργάζεται για πρώτη φορά με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η Κατράντζου έχει λάβει πολυάριθμα βραβεία και έχει κάνει συνεργασίες με πολλά σημαντικά ονόματα της μόδας. Η Κατράντζου έχει σχεδιάσει κοστούμια για το New York City Ballet και την Εθνική Όπερα του Παρισιού, ενώ έργα της έχουν εκτεθεί σε σημαντικά μουσεία, όπως, μεταξύ άλλων, στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ντάλλας.
Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο ανερχόμενος αρχιμουσικός Στάθης Σούλης. Μαζί με τους Α’ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de ballet της ΕΛΣ, στην παραγωγή συμμετέχουν και φιλοξενούμενοι χορευτές.
Στις δύο παραστάσεις του Νοεμβρίου τους ρόλους της Κίτρι και του Μπαζίλιο θα ερμηνεύσουν η Μάια Μακατέλι και ο Ντανιίλ Σίμκιν που συνεργάζονται για πρώτη φορά με το Μπαλέτο της ΕΛΣ. Η Γεωργιανή χορεύτρια Μάια Μακατέλι είναι από το 2009 Α’ Χορεύτρια στο Εθνικό Μπαλέτο της Ολλανδίας, ενώ παράλληλα χορεύει ως guest σε σημαντικά θέατρα και φεστιβάλ παγκοσμίως.
To 2020 βραβεύτηκε ως χορεύτρια της χρονιάς από το περιοδικό Dance Europe. Ο Ρώσος χορευτής Ντανιίλ Σίμκιν έχει τη θέση του Α’ Χορευτή στο America Ballet Theatre και στο Κρατικό Μπαλέτο του Βερολίνου. Ο Σίμκιν έχει χορέψει τους σημαντικότερους ρόλους του ρεπερτορίου, ενώ έχει εμφανιστεί σε παραστάσεις και γκαλά μπαλέτου σε Αμερική, Ευρώπη, Ασία και Μέση Ανατολή.
Στις τέσσερις τελευταίες παραστάσεις (23, 24, 30, 31/12) το ρόλο της Κίτρι θα ερμηνεύσει η Α’ Χορεύτρια του Μπαλέτου της ΕΛΣ Ελεάνα Ανδρεούδη. Παρτενέρ της στο ρόλο του Μπαζίλιο θα έχει το Βραζιλιάνο χορευτή Γκουστάβο Καρβάλιο, ο οποίος είναι σολίστ στο Μπαλέτο του Ντύσσελντορφ.
Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι θα ερμηνεύσουν επίσης, στις 4/12, οι Χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ Αλίσια Τάουνσεντ και Γιώργος Χατζόπουλος.
Στο ρόλο της Μερσέντες η Α’ Χορεύτρια της ΕΛΣ Μαρία Κουσουνή (26, 27/11), η Σολίστ Πόπη Σακελλαροπούλου (4, 30/12) και η Μαργαρίτα Κώστογλου (23, 24, 31/12) από το Corps de ballet, και στο ρόλο του Εσπάντα οι Α’ Χορευτές της ΕΛΣ Ντανίλο Ζέκα (4, 30/12) και Βαγγέλης Μπίκος (23, 24, 31/12), καθώς και ο σολίστ Στέλιος Κατωπόδης (26, 27/11).
Σύνοψη του Δον Κιχώτη από τον Τιάγκο Μπορντίν
Πρόλογος
Ένα είδος νοσοκομείου. Ο Δον Κιχώτης, ένας ευγενής που ζει στην επαρχία, νομίζει πως είναι γενναίος ιππότης βγαλμένος μέσα από τις μυθιστορίες που του αρέσει να διαβάζει στα βιβλία. Επιλέγει το γείτονά του Σάντσο Πάντσα ως ακόλουθο και μαζί ξεκινούν για τον κόσμο της περιπέτειας. Στα όνειρά του ο Δον Κιχώτης βλέπει τη Δουλτσινέα, την ηρωίδα αυτών των ιστοριών και το όραμά του για την ιδανική γυναίκα.
Α’ πράξη
Δημόσια πλατεία στη Βαρκελώνη. Η Κίτρι, κόρη του Λορέντσο του πανδοχέα, ψάχνει στο πλήθος τον αγαπημένο της Μπαζίλιο, τον κουρέα. Ο χαρούμενος χορός της διακόπτεται από τον πατέρα της, που θέλοντας να την παντρέψει με τον πλούσιο, ευγενή και ανόητο Γκαμάς, διώχνει το Μπαζίλιο. Η Κίτρι αρνείται τον προτεινόμενο γάμο, αλλά η άφιξη του Δον Κιχώτη και του Σάντσο Πάντσα βάζει ένα τέλος σε αυτή τη διαμάχη. Ο Λορέντσο προσφέρει στο Δον Κιχώτη τη φιλοξενία του και τον καλεί στο πανδοχείο του. Όταν όμως ο Δον Κιχώτης βλέπει την Κίτρι, νομίζει ότι είναι η λατρεμένη του Δουλτσινέα. Ως ευγενής που είναι της προσφέρει το μπράτσο του για ένα μινουέτο. Ο Γκαμάς εξοργίζεται με αυτή την κατάσταση. Κίτρι και Μπαζίλιο εκμεταλλεύονται τη σύγχυση και αποφασίζουν να το σκάσουν.
Β’ πράξη
Σκηνή 1η: Καταυλισμός Τσιγγάνων. Ο Μπαζίλιο και η Κίτρι βρίσκουν καταφύγιο στα βουνά κοντά σε ανεμόμυλους. Ανακάλυψαν μια ομάδα Τσιγγάνων που τους καλωσορίζουν θερμά στο γλέντι τους. Οι Τσιγγάνοι αποφασίζουν να βοηθήσουν τους ερωτευμένους, όταν βλέπουν να καταφτάνουν ο Λορέντσο και ο Γκαμάς, ακολουθούμενοι από το Δον Κιχώτη και το Σάντσο Πάντσα, που καταφέρνουν τελικά να βρουν την κρυψώνα τους. Μέσα σε δυνατή καταιγίδα και στον πανικό που επικρατεί ο Δον Κιχώτης βρίσκεται ξαφνικά απέναντι από ένα ανεμόμυλο, στον οποίο επιτίθεται πιστεύοντας πως είναι κάποιος γιγάντιος εχθρός, αλλά εξακοντίζεται στο έδαφος και πέφτει σε βαθύ ύπνο. Ο Μπαζίλιο και η Κίτρι καταφέρνουν να το σκάσουν ξανά.
Σκηνή 2η: Το όνειρο του Δον Κιχώτη. Ο Δον Κιχώτης, χτυπημένος και λιπόθυμος, ονειρεύεται ότι τον μεταφέρουν σε έναν μαγεμένο κήπο όπου υπάρχουν νύμφες και ο θεός Έρωτας, ως ανταμοιβή για το κουράγιο και την πίστη του. Η Βασίλισσα των Δρυάδων τον πηγαίνει στην Κίτρι, στο πρόσωπο της οποίας ο Δον Κιχώτης βλέπει την αγαπημένη του Δουλτσινέα, όμως το όνειρο χάνεται επαναφέροντάς τον στην πραγματικότητα.
Σκηνή 3η: Στην ταβέρνα. Ο Μπαζίλιο και η Κίτρι, ευτυχισμένοι που διέφυγαν και πάλι, γιορτάζουν την επιτυχία τους με φίλους στην ταβέρνα. Ο Λορέντσο, ο Γκαμάς, ο Δον Κιχώτης και ο Σάντσο Πάντσα χωρίς να χάσουν χρόνο τους ξαναβρίσκουν. Ο Λορέντσο είναι αποφασισμένος να παντρέψει την Κίτρι με το Γκαμάς. Απεγνωσμένος, ο Μπαζίλιο καταφεύγει σε ένα τέχνασμα και προσποιείται ότι αυτοκτονεί. Η Κίτρι ικετεύει το Δον Κιχώτη να πείσει τον Λορέντσο να την αφήσει να παντρευτεί τον Μπαζίλιο, μιας και αυτή ήταν η τελευταία επιθυμία του νεαρού άντρα προτού πεθάνει. Ο Δον Κιχώτης αναγκάζει τον Λορέντσο να επιτρέψει στην Κίτρι να παντρευτεί τον Μπαζίλιο αλλά, μόλις ο πατέρας της της δίνει την ευχή του, ο Μπαζίλιο σηκώνεται όρθιος γεμάτος χαρά. Μην μπορώντας να συγκρατήσει το θυμό του για το κόλπο που του σκάρωσαν, ο Γκαμάς καλεί το Δον Κιχώτη σε μονομαχία και χάνει.
Σκηνή 4η: Ο γάμος. Το κλίμα είναι πολύ εύθυμο, μιας και το χωριό γιορτάζει τον γάμο της Κίτρι με το Μπαζίλιο. Ο Δον Κιχώτης είναι ο επίτιμος προσκεκλημένος, και το ευτυχισμένο ζευγάρι χορεύει προς τιμήν του. Μετά το γλέντι, ο Δον Κιχώτης και ο πιστός του υπηρέτης αναχωρούν σε αναζήτηση νέων περιπετειών.
Cover photo: © Andreas Simopoulos
Συντελεστές:
Μουσική διεύθυνση: Στάθης Σούλης
Χορογραφία: Τιάγκο Μπορντίν, βασισμένη στη χορογραφία του Μαριύς Πετιπά
Σκηνικά: Γιώργος Σουγλίδης
Κοστούμια: Μαίρη Κατράντζου
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας
Animation: Ειρήνη Βιανέλλη
Κίτρι: Μάια Μακατέλι (26, 27/11), Ελεάνα Ανδρεούδη (23, 24, 30, 31/12), Αλίσια Τάουνσεντ (4/12)
Μπαζίλιο: Ντανιίλ Σίμκιν (26, 27/11), Γκουστάβο Καρβάλιο (23, 24, 30, 31/12), Γιώργος Χατζόπουλος (4/12)
Μερσέντες: Μαρία Κουσουνή (26, 27/11), Πόπη Σακελλαροπούλου (4, 30/12), Μαργαρίτα Κώστογλου (23, 24, 31/12)
Εσπάντα: Ντανίλο Ζέκα (4, 30/12), Βαγγέλης Μπίκος (23, 24, 31/12), Στέλιος Κατωπόδης (26, 27/11)
Με την Ορχήστρα, τους Α’ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de ballet της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Εισιτήρια:
Τιμές:
15€, 20€, 30€, 35€, 42€, 50€, 55€, 70€ | Φοιτητικό, παιδικό: 12€ | Περιορισμένης ορατότητας: 10€
Προπώληση εισιτηρίων:
Ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (213 0885700, καθημερινά 9:00-21:00)
Ομαδικές πωλήσεις: 213 0885742 | www.nationalopera.gr
