Ο Γιώργος Σπέντζος είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κινηματογραφίας στην Ελλάδα. Όλα ξεκινούν στο Κάιρο πριν 76 χρόνια όπου ο πατέρας του Χρήστος Σπέντζος ίδρυσε τη Σπέντζος Φίλμ. Τότε ξεκίνησε να γυρίζει ταινίες με τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον Μίμη Φωτόπουλο, τη Γεωργία Βασιλειάδου, τον Χρήστο Τσαγανέα, τη Τζένη Ρουσσέα, τον Ντίνο Ηλιόπουλο, τη Δέσπω Διαμαντίδου και πολλούς άλλους. Ταινίες κλασικές και αγαπημένες από την χρυσή περίοδο του ελληνικού κινηματογράφου. Με το πέρασμα των χρόνων η εταιρία επεκτάθηκε και στη διανομή ταινιών. Συνεργάζεται εδώ και 40 χρόνια με τις μεγαλύτερες εταιρίες παραγωγής του κόσμου για να φέρνει στη χώρα μας της ταινίες που απολαμβάνουμε στις αίθουσες. Με λίγα λόγια έχουμε όλοι δει αναρίθμητες ταινίες χάρις στον κύριο Σπέντζο και την εταιρία του. Εκτός όμως από παραγωγός ταινιών και διανομέας, είναι και αιθουσάρχης. Εν έτει 2023 διαχειρίζεται 4 θερινούς και 4 χειμερινούς κινηματογράφους. Η κουβέντα μας έγινε στον αιωνόβιο κινηματογράφο Ideal στην Πανεπιστημίου που η οικογένεια Σπέντζου διαχειρίζεται από το 1955. O κινηματογράφος είναι τεράστιος, με 750 καθίσματα και οθόνη 150τμ (τη μεγαλύτερη οθόνη μονού κινηματογράφου στην Ελλάδα!) Στον ήχο διαθέτει Dolby Surround 7.1 που αποδίδει πολύ καλά. Είναι ο παλαιότερος κινηματογράφος της Ελλάδας και έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου συνεχίζοντας να είναι πόλος έλξης όλων των κινηματογραφόφιλων της πρωτεύουσας. Ο Γιώργος Σπέντζος έχει τόση γνώση και εμπειρία από τη βιομηχανία του κινηματογράφου, που δεν θα μας έφταναν δέκα συνεντεύξεις για να καλύψουμε τα βασικά. Το πρώτο που τον απασχολεί όμως αυτή την περίοδο -όπως και όλους μας- είναι η τύχη του ιστορικού κινηματογράφου Ideal που το μέλλον του κρίνεται αβέβαιο εξαιτίας της κυβέρνησης. Μοιράζεται μαζί μας την ανησυχία του και τον αγώνα που κάνει για να κρατήσει ανοιχτό αυτό το πολιτιστικό μνημείο. Αναπολεί τα παιδικά του χρόνια που τα πέρασε σε κινηματογραφικά στούντιο, μας απαριθμεί τις αγαπημένες του ταινίες που μας προτρέπει να δούμε, μας εξηγεί το μεγάλο ρίσκο που ενέχει η δουλειά του διανομέα και μας εξιστορεί αστεία και ευτράπελα περιστατικά από την πορεία του. Είναι ένας άνθρωπος ζεστός και εγκάρδιος, με χιούμορ και πάνω από όλα μεγάλη αγάπη για τον κινηματογράφο. Τον ευχαριστούμε για όσα μοιράστηκε μαζί μας.
Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ που μας δεχτήκατε στον ιστορικό κινηματογράφο Ideal που φέτος κλείνει τα 101 χρόνια λειτουργίας. Θέλω να αρχίσουμε με την ιστορία του Ideal τον οποίο διαχειρίζεστε.
Ο κινηματογράφος Ideal ξεκίνησε το 1922 και αρχικά λεγόταν Salon Ideal. Κάποτε έγινε και θέατρο. Το είχε η ηθοποιός Κατερίνα Ανδρεάδη η οποία έμεινε στην ιστορία ως “κυρία Κατερίνα”. Ήταν πολύ μεγάλο όνομα της εποχής. Εμείς το αναλάβαμε το 1955 και το ξανακάναμε κινηματογράφο και έτσι λειτουργεί μέχρι σήμερα. Ήταν πάντα ένας πολύ ιδιαίτερος χώρος που εκτός από κινηματογράφος, χρησιμοποιούνταν για μεγάλες εκδηλώσεις όπως βραδιές πιάνου, εκθέσεις ζωγραφικής… Μέχρι και καλλιστεία είχαν γίνει εδώ. Τη δεκαετία του ’80 δυσκολεύτηκε πάρα πολύ όπως και όλες οι αίθουσες εκείνη την περίοδο. Όμως δεν έκλεισε. Το σινεμά αυτό άντεξε πόλεμο, κατοχή, εμφύλιο… Κάηκε τρεις φορές και αναστήθηκε. Παρόλα αυτά επιβίωσε. Μετά από 101 χρόνια όμως, φτάνει να κινδυνεύει η ύπαρξή του από τα υπουργεία και τους κρατούντες.
Να πούμε για όποιον δεν το γνωρίζει, ότι κινηματογράφος αυτός μαζί με άλλους, ανήκει στον ΕΦΚΑ ο οποίος ανακοίνωσε πριν λίγο καιρό ότι όλο το κτίριο θα γίνει ξενοδοχείο και θα παραχωρηθεί σε κάποιον ιδιώτη με το μέλλον του Ideal να κρίνεται αβέβαιο.
Ακριβώς. Μετά από αυτή την είδηση που διέρρευσε, ο κόσμος διαμαρτυρήθηκε πολύ έντονα. Έτσι η κυβέρνηση αναγκάστηκε να τα μαζέψει. Όμως αυτό το μάζεμα απλά θόλωσε τα νερά. Είπαν ότι στόχος τους και επιθυμία τους είναι να παραμείνει το Ideal ενεργό.
Η επιθυμία όμως δεν είναι δέσμευση. Εσείς έχετε κάποια επίσημη ενημέρωση από τον ΕΦΚΑ για τις επόμενές του κινήσεις;
Θα σας πω. Ο ΕΦΚΑ ως ιδιοκτήτης προχώρησε σε παραχώρηση του κτιρίου με σκοπό να γίνει ξενοδοχείο τουλάχιστον τεσσάρων αστέρων με ορισμένα καταστήματα στο ισόγειο. Ο πλειστηριασμός έχει ολοκληρωθεί και έχει καταλήξει στα χέρια του ξενοδοχειακού ομίλου του κυρίου Μήτση, χωρίς όμως να έχει υπογραφεί ακόμα η σύμβαση. Από ‘κει αρχίζει ο δικός μου αγώνας. Ξεκίνησα από τον ΕΦΚΑ. Από εκεί με έστειλαν στο Υπουργείο Πολιτισμού όπου περίμενα ένα μήνα για να μου απαντήσουν ότι δεν είναι το Υπουργείο Πολιτισμού υπεύθυνο και με κατεύθυναν στο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Εκεί δεσμεύτηκαν να κρατήσουν ως έχει μόνο την πρόσοψη, δηλαδή όπως την έφτιαξε ο Τσιλέρ την εποχή που έμενε εδώ ο Σλίμαν. Η πρόσοψη όμως δεν περιλαμβάνει την αίθουσα. Οι ιθύνοντες δείχνουν διάθεση να διατηρηθεί το Ideal, αλλά αυτό πρέπει να αποτυπωθεί και στα χαρτιά. Το ακίνητο είναι τεράστιο. Είναι 8.000 τετραγωνικά μέτρα εκ των οποίων τα 800 τα καταλαμβάνει το Ideal. Θα μπορούσε κάλλιστα να συνυπάρξει ένας ιστορικός κινηματογράφος μέσα σε αυτό το κτίριο. Πιστεύω ότι όχι μόνο έχει αξία για αυτόν που θα το πάρει, αλλά δίνει και υπεραξία στο ξενοδοχείο που θα συστεγάζεται με ένα κινηματογράφο σαν το Ideal.
Πείτε μου για τη φωτιά του 1990. Πώς ξεκίνησε;
Μάλλον από αποτσίγαρο. Γι’ αυτό ακόμα και σήμερα είμαστε τρομερά αυστηροί με το τσιγάρο. Ήταν μία πολύ άτυχη στιγμή γιατί η φωτιά ξέσπασε όταν είχαμε τελειώσει την ανακαίνιση του κινηματογράφου. Όμως τον ξαναφτιάξαμε και φέραμε Γαλλικές καρέκλες Quinette σαν κι εκείνες που είχαν τότε στο φεστιβάλ των Καννών. Τότε είχαμε βάλει το πρώτο Dolby Stereo και τα καλύτερα μηχανήματα. Όλο το διάκοσμο της αίθουσας τον έχει επιμεληθεί ο καθηγητής Καλών Τεχνών Άγγελος Αντωνόπουλος. Εμπνεύστηκε από την πυρκαγιά και από αντικείμενα που βρήκε μέσα στις στάχτες και τα ζωγράφισε στους τοίχους. Του πήρε ένα ολόκληρο καλοκαίρι να το ολοκληρώσει. Λίγο μετά κάναμε κάτι πρωτοποριακό. Ξεκινήσαμε μεταμεσονύκτιες προβολές που γίνονταν 2:00 με 4:00 το πρωΐ! Θυμάμαι που ερχόντουσαν όλοι με τις εφημερίδες της Κυριακής που μόλις είχαν τυπωθεί και είχαν διανεμηθεί στα περίπτερα του κέντρου. Έπιασε αυτό το πείραμα και είχε μεγάλη απήχηση.
Σήμερα υπάρχει ερημοποίηση του παλιού κέντρου με το Ideal να μοιάζει σαν φάρος στο σκοτάδι.
Να αναφέρουμε ότι στο Ideal λαμβάνουν χώρα και οι Νύχτες Πρεμιέρας. Το γνωστό πλέον φεστιβάλ που φέτος φτάνει την 29η χρονιά!
Τα παιδιά από τις Νύχτες Πρεμιέρας έχουν μία άριστη οργάνωση και γι’ αυτό πάει πάρα πολύ καλά. Όλες οι ταινίες κάνουν επιτυχία στο φεστιβάλ γιατί υπάρχει μία περιέργεια από τους θεατές. Έπειτα περιλαμβάνει ένα φάσμα πολύ ευρύ. Ένα περίεργο φαινόμενο επίσης, είναι ότι πολλές φορές όταν μία ταινία παίζεται στο φεστιβάλ και σκίζει και είναι το Ideal γεμάτο, να την παίρνει ένας διανομέας και η ταινία να μη δουλεύει καθόλου! Συγκεκριμένα θα σου πω μια περίπτωση που έγινε πριν από επτά-οκτώ χρόνια. Ήταν μία γιαπωνέζικη ταινία με θέμα μία κοπελίτσα που πήγαινε σε γριές που είχανε γάτες και πληρωνόταν με την ώρα για να τις προσέχει. Έγινε χαμός εδώ. Κρεμόντουσαν από τον εξώστη για να τη δουν! Ένας αιθουσάρχης λοιπόν, βλέποντάς το αυτό, τόλμησε να πάρει αυτή την ταινία με τις γάτες και όταν την πρόβαλε στον κινηματογράφο του, ούτε γάτα δεν μπήκε μέσα! (γέλια) Έχει μείνει αυτό με τη γάτα. Λέμε: “Ωραία ταινία! Πήγε καλά στο φεστιβάλ! Να την πάρουμε… Κι αν όμως γίνει σαν τη γάτα;” (γέλια) Είναι λοιπόν και το περιβάλλον που μετράει. Το φεστιβάλ όπως και να το κάνεις, είναι φεστιβάλ. Έχει τη δική του αύρα.
Ποιές αίθουσες διαχειρίζεστε τώρα;
Τώρα από θερινά έχουμε τη Φιλοθέη, την Αίγλη, την Αβάνα και το Γαλάτσι. Από χειμερινές αίθουσες, εκτός από το Ideal, έχουμε το West City στο Περιστέρι που είναι ένα miniplex με τέσσερις αίθουσες, το Σινεάκ στον Πειραιά, την Αβάνα στο Χαλάνδρι… Έχουμε και τον Χολαργό τον οποίο δεν τον ανοίξαμε φέτος γιατί ο κόσμος δεν πήγαινε. Πολλές φορές μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, όταν κλείνει μιά αίθουσα με πλησιάζουν και μου λένε “Μα γιατί την κλείσατε;” Και τους λέω μόνο μία απάντηση: “Αφού δεν ερχόσασταν…” και ο διάλογος τελειώνει εκεί.
Και από αίθουσες που είχατε παλιά και δεν διαχειρίζεστε πια;
Μου βάζεις δύσκολα. Είναι πάρα πολλές οι αίθουσες που έχουν περάσει από τα χέρια μου και δυσκολεύομαι να τις θυμηθώ όλες. Παλιά είχαμε το Broadway στην πλατεία Αμερικής που είχε χίλιες θέσεις.
Εκείνο που ήταν μέσα στη στοά.
Ακριβώς. Είχαμε το Άντζελα το οποίο κατεδαφίστηκε και έγινε πολυκατοικία από μέσα. Κρατήθηκε μόνο η πρόσοψη και η είσοδος. Είχαμε εδώ στην Πανεπιστημίου το Πάνθεον και για πολλά χρόνια το Rex εδώ δίπλα, είχαμε το Φάληρο κάτω από την Αμφιθέας, είχαμε πάρει και στο Βόλο ένα κινηματογράφο παλιό που τον έλεγαν Αχίλλειον και τον χωρίσαμε σε δύο αίθουσες. Κάναμε εκεί μία σούπερ ανακαίνιση με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, αλλά είχε άσχημη κατάληξη γιατί δύο χρόνια μετά άνοιξαν στην περιοχή τα Village και όλοι πήγαιναν εκεί και αναγκαστήκαμε να το εγκαταλείψουμε. Και άλλους πολλούς κινηματογράφους…
Από όλες αυτές τις αίθουσες με ποιά έχετε δεθεί περισσότερο;
Με το Ideal. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Είναι σαν παιδί της οικογένειας πια.
Βλέπουμε σήμερα νέους ανθρώπους να μην ξέρουν ότι υπάρχουν κινηματογράφοι σαν το Ideal. Νομίζουν οτι σινεμά είναι μόνο τα multiplex τύπου Village με τις πολλές αίθουσες.
Το ξέρω! θα σας πω κάτι αστείο που συνέβη πριν λίγο. Έρχεται ένας νεαρός να δει ταινία και μόλις του κόβω το εισιτήριο με ρωτάει σε ποια αίθουσα παίζεται η “Φάλαινα”! Νόμιζε ότι όλοι οι κινηματογράφοι είναι multiplex με πολλές αίθουσες και έχει μπει σε έναν από αυτούς! Του λέω: “Η Φάλαινα παίζεται στη μεγάλη αίθουσα. Προχωρήστε όλο ευθεία και θα τη βρείτε” (γέλια)…
Φοβούνται οι αιθουσάρχες τις πλατφόρμες;
Τις φοβόμαστε πάρα πολύ. Ειδικά το Netflix. Χρηματοδοτεί τις ταινίες και δεν τις διαθέτει καν για προβολή στις αίθουσες. Πολύ λίγοι σκηνοθέτες εναντιώνονται σε αυτό, όπως ο Martin Scorsese και είναι προς τιμήν του. Φτάσαμε σε μία εποχή που ο θεατής έχει μάθει να βλέπει ταινίες από τον καναπέ του.
Πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο κινηματογράφος τα επόμενα δέκα χρόνια;
Δέκα χρόνια που μου λες είναι σαν να μου ζητάς να προβλέψω τι θα γίνει σε έναν αιώνα! (γέλια) Δε μπορείς να προβλέψεις τίποτα. Κάποτε ερχόντουσαν οι πελάτες και έπαιρναν το πρόγραμμα της σεζόν. Τo τυπώναμε για να ενημερώνεται ο κόσμος για τις ταινίες που θα προβάλλουμε. Τώρα δεν υπάρχει πια πρόγραμμα. Τώρα είναι hit and run! Βλέποντας και κάνοντας. Αν δούμε ότι μία ταινία πάει καλά, την κρατάμε κι άλλη εβδομάδα. Αν δεν προχωράει, την κατεβάζουμε. Τα μονά σινεμά παίζουν τρεις και τέσσερις ταινίες τη μέρα μήπως και μαζέψουν μερικά εισιτήρια όπως κάνουμε και στο Ideal. Έχουμε άλλη ταινία στην παράσταση των 6, άλλη στων 8 και άλλη στων 10. Βάζω μία νεανική, μία σοφιστικέ, μία σινεφίλ… Η μόνη ταινία που πήγε τρεις παραστάσεις ήταν η “Φάλαινα“. Ευτυχώς τα εισιτήρια στους θερινούς πάνε πολύ καλά. Στους χειμερινούς είναι το πρόβλημα. Δεν ξέρω τι φταίει. Κάποιοι λένε η τιμή.
Πέρυσι οργανώσατε μαζί με τους άλλους διανομείς τη “Γιορτή του Κινηματογράφου”. Θα καθιερωθεί;
Θα καθιερωθεί. Συμβαίνει κάτι αντίστοιχο στη Γαλλία εδώ και πολλά χρόνια και είπαμε να το φέρουμε και στην Ελλάδα για να δούμε πως θα πάει. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι το δίευρο βοήθησε πάρα πολύ. Τη μέρα της γιορτής του κινηματογράφου κόπηκαν σε όλη την Ελλάδα 110.000 εισιτήρια! Σύντομα θα κάνουμε μία ειδική σύσκεψη οι διανομείς ώστε να δούμε αν μπορεί να γίνει δύο φορές το χρόνο. Πρέπει να μελετήσουμε όμως πώς θα οργανωθεί. Να μη γίνει σαν τυχαίο γεγονός. Πρέπει να έχει συγκεκριμένες ημερομηνίες. Εδώ στο Ideal την ημέρα της γιορτής του κινηματογράφου μπήκανε 998 άτομα! Είχαμε να δούμε χίλιους ανθρώπους την ίδια μέρα πολλά χρόνια. Δεν μπορεί όμως αυτό να γίνεται σε καθημερινή βάση. Δε μπορεί να συντηρηθεί ένας κινηματογράφος με εισιτήριο 2 ευρώ. Καίμε τόσο ρεύμα για τα φώτα. Είναι η θέρμανση, είναι υπάλληλοι, τα ενοίκια…
Οι Ελληνικές ταινίες έχουν πάψει να είναι ανταγωνιστικές. Έχουμε μείνει πίσω σε σχέση με την Ευρώπη και ειδικότερα τη Γαλλία που είναι πολύ ενεργή.
Η Γαλλία έχει το Υπουργείο Πολιτισμού πού βοηθάει. Έχει και την Unifrance. Το αντίστοιχο “Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου”. Δηλαδή τι κάνει η Unifrance: Καλεί τους διανομείς από όλο τον κόσμο για τρεις βραδιές σε ένα πολυτελέστατο ξενοδοχείο με μόνη υποχρέωση να βλέπουν από το πρωί μέχρι το βράδυ Γαλλικές ταινίες στις δύο αίθουσες που παρέχουν. Ε, δε μπορεί! Κάποια θα σου αρέσει. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η ομάδα της Σπέντζος Φιλμ βρίσκεται στο Παρίσι όπου είναι σε αναζήτηση νέων ταινιών. Και υπάρχει και κάτι άλλο: Αν επιλέξεις Γαλλική ταινία, σου δίνουν bonus. Σου κρατάνε λεφτά στην άκρη για να τα προσθέσεις σε μία αγορά μελλοντική. Πιστεύω ότι πρέπει να παρθούν κι εδώ τέτοιες πρωτοβουλίες για να πάρει τα πάνω του ξανά ο Ελληνικός κινηματογράφος.
Πώς ξεκίνησε η Σπέντζος Φίλμ;
Η εταιρεία Σπέντζος Φιλμ υπάρχει εδώ και 76 χρόνια. Ο πατέρας μου έκανε εντελώς διαφορετικό επάγγελμα. Ήταν πιλότος στην πολεμική αεροπορία! Γι αυτό και σαν έμβλημα η Σπέντζος Φίλμ έχει τον αετό! Ο πατέρας μου δεν είχε καμία σχέση με τον κινηματογράφο. Όταν έγινε ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος, όλοι οι πιλότοι πήγαν μέσω Κρήτης στη Μέση Ανατολή. Ο πατέρας μου ήταν σε συμμαχικό σμήνος με Εγγλέζους αρχηγούς. Εκεί ήταν Έλληνες, Νεοζηλανδοί, Πολωνοί, Τσέχοι, Αυστραλοί… Πήγαν στο Κάιρο της Αιγύπτου. Στην Αίγυπτο τότε υπήρχαν 200.000 Έλληνες και διοργανώνονταν συχνά δεξιώσεις. Σε μια τέτοια δεξίωση είχαν καλέσει και τους αεροπόρους οι οποίοι τότε όπως καταλαβαίνεις είχαν πολύ μεγάλο κύρος. Εκεί βρισκόταν όλος ο κόσμος της καλής κοινωνίας. Σε εκείνη την δεξίωση γνώρισε και τη μητέρα μου. Της άρεσε που φορούσε τη στολή του αεροπόρου. Μετά γνώρισε και τα πεθερικά και παντρεύτηκαν. Ο πατέρας μου κατά τη διαμονή του στο Κάιρο είδε ότι εκεί είχαν στούντιο φοβερά οργανωμένα. Πράγματα που στην Ελλάδα δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε. Όταν λοιπόν αποστρατεύτηκε από την αεροπορία, ξεκίνησε την πρώτη του ταινία στην Αίγυπτο. Λεγόταν “Καθυστερημένος στον έρωτα” και γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στα στούντιο του Καΐρου. Είχε πρωταγωνιστή τον Χατζηχρήστο που όταν ένιωθε ερωτικές ορμές, τον έπιανε έντονη φαγούρα! Μετά ακολούθησαν διάφορες άλλες ταινίες στο Κάιρο.
Οπότε ο πατέρας σας αρχικά δραστηριοποιήθηκε στο Κάιρο.
Ναι. Όταν γύρισε ο πατέρας μου στην Ελλάδα, έφτιαξε τα στούντιο στη Ριζούπολη. Δίπλα στο γήπεδο του Απόλλωνα. Σκέψου ότι εξαιτίας της τοποθεσίας των στούντιο, εμένα με βάφτισε Γεώργιο Απόλλωνα! Μάλιστα νονός μου ήταν ο Γιώργος Καμάρας που ήταν αρχηγός του Απόλλωνα! Και του λέω “Ρε πατέρα, με λες Απόλλωνα.” Μου απαντάει “Ε, ναι. Αφού τα στούντιό μας είναι στη Ριζούπολη δίπλα στο γήπεδο του Απόλλωνα” “Και αν ήταν τα στούντιο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας θα με έλεγαν Γεώργιο Παναθηναϊκό;” (γέλια)
Πότε γύρισε την πρώτη του ταινία στην Ελλάδα;
Η πρώτη του μεγάλη ταινία στην Ελλάδα έγινε το 1948. Λεγόταν “Ο Κόκκινος Βράχος” και ήταν μεταφορά από το βιβλίο του Γρηγορίου Ξενόπουλου “Φωτεινή Σάντρη“. Κατάφερε και τη γύρισε με πολλές δυσκολίες γιατί τα μέσα που είχε ήταν πενιχρά και τα χρήματα λίγα. Στην ταινία αυτή ο πατέρας μου πήρε τον Μάνο Χατζιδάκι για να γράψει μουσική που ήταν τότε πολύ νέος. Ήταν η πρώτη μουσική που έγραψε για ταινία. Εντόπισε ο πατέρας μου ότι είχε ταλέντο. Έψαχνε βέβαια και κάποιο φθηνό. Ο Χατζιδάκις τότε ήταν εντελώς άγνωστος. Μετά απο κάποια χρόνια έκλεισαν τα στούντιο και εκεί έγινε εξέδρα 10 χιλιάδων θέσεων για το γήπεδο. Εκεί στα παλιά στούντιο είχα παίξει και σε δύο ταινίες! Η πρώτη ήταν το 1952 και λεγόταν “Έτσι έσβησε η ζωή μου“. Ήμουν μάλιστα πρωταγωνιστής εκεί. Μόλις πεντέμισι ετών! Αν παρακολουθήσεις την ταινία, θα δεις ότι στο βλέμμα μου υπάρχει έντονος φόβος! Φοβόμουν μην κάνω κανένα λάθος γιατί η σφαλιάρα ήταν έτοιμη να πέσει! (γέλια) Αν έκανα λάθος έπρεπε να ξαναγυρίσουμε τη σκηνή και να σπαταλήσουμε κι άλλο φιλμ που τότε ήταν πανάκριβο! Αξίζει να τη δεις αυτή την ταινία. Είναι ιστορική και είχε και ωραία αφίσα. Είναι η Κατσέλη που παριστάνει τη μητέρα μου που προσεύχεται να επιστρέψει ο άντρας της που είναι αεροπόρος και δείχνει τα αεροπλάνα και την Παναγία στο δωμάτιό της… Θα μπορούσα να κάνω μεγάλη καριέρα στο σινεμά, αλλά μου έφαγε τη δουλειά ο Βασίλης Καΐλας. Ήταν πιο καλός στο κλάμα! (γέλια)
Εκτός από τις ταινίες που η Σπέντζος Φίλμ ανέλαβε την παραγωγή, επεκταθήκατε και στη διανομή ελληνικών και ξένων ταινιών. Αυτό πότε ξεκίνησε;
Αυτό το ξεκινήσαμε τη δεκαετία του ’80. Ήμουν και διανομέας και αντιπρόσωπος της Fox, της Disney της miramax, της Orion της Ιtc, της Emi, της Warner… Πολλών μεγάλων εταιρειών. Αρχικά ξεκίνησα με την Emi. Ήταν μία εποχή που η Emi εκτός από τη δισκογραφία, ασχολούνταν και με τις ταινίες. Ήταν φοβερά δυνατή εταιρεία με πολύ μεγάλες ταινίες. Υπήρχαν δύο αδέρφια που ήταν Λόρδοι και ο κάθε ένας είχε από μία εταιρία παραγωγής ταινιών. Ο Λόρδος Delfont είχε την Emi και ο Λόρδος Grade την ITC Entertainment ο οποίος με συμπάθησε για ένα περίεργο λόγο: Είχαμε γεννηθεί και οι δύο την ίδια μέρα. Με διάφορα πολλών δεκαετιών βέβαια. Είχαμε πάει μαζί στην πρεμιέρα της ταινίας “Capricorn One” και μετά με κάλεσε να πάμε μαζί στις κυνοδρομίες. Αυτός είχε τρέλα με τους αγώνες των σκύλων. Πάμε λοιπόν εκεί και μου λέει “Θα πάω κόντρα στα σκυλιά της Βασίλισσας“! Γίνεται λοιπόν ο αγώνας και κερδίζουν τα σκυλιά τα δικά του! Από τότε με θεώρησε γουρλή. Μετά παίρνω τη Fox η οποία είχε εκπληκτικές ταινίες. Την “Αυτοκρατορία των Τζεντάι“, το “Star Wars“, το “Πράσινο διαμάντι“… Παράλληλα παίρνω και την Orion που είχε βγάλει τη “Σιωπή των Αμνών” και όλες τις ταινίες του Kevin Costner. Μετά πήραμε την Disney. Η Disney όμως δεν ήταν η παντοδύναμη Disney που είναι τώρα. Έβγαζε κυρίως κινούμενα σχέδια και μερικές ταινίες νεανικές που είχαν μεγάλη απήχηση όπως το “Κατσαριδάκι αγάπη μου“. Σήμερα βέβαια έχει εξελιχθεί σε ένα γίγαντα που κάνει ταινίες όλων των ειδών πλέον. Θα σου πω και ένα συμβάν με τη Disney. Ήταν σαν εταιρεία πάρα πολύ τυπική. Δηλαδή κάθε μέρα 3:00 το πρωΐ έπρεπε να στέλνω fax στην Αμερική για τις εισπράξεις της ταινίας. Είχα μία υπάλληλο που ξενυχτούσε λες και πήγαινε να πιάσει δουλειά σε καμπαρέ! Πήγαινε 3:00 το πρωΐ στο γραφείο κάθε μέρα και έστελνε τα fax. Ήθελε ο CEO της Disney να ξέρει ακριβώς πόσα εισιτήρια έκοψε η ταινία για να δει αν είχε απήχηση στο κοινό και αυτό γινόταν την ίδια στιγμή σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ήταν λοιπόν 29 Μαΐου και είχε τελικό ποδοσφαίρου στο Ολυμπιακό στάδιο. Μεγάλος αγώνας. Όπως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, οι κινηματογράφοι ήταν άδειοι. Εκείνο το βράδυ παίζαμε μία διαστημική ταινία της Disney που λεγόταν “Dune” και επειδή όλοι παρακολούθησαν τον αγώνα, μπήκε μέσα στην αίθουσα μόνο ένας θεατής! Στέλνουμε λοιπόν το fax τα ξημερώματα: Admissions:1. Και μου στέλνει ερώτηση ο CEO της Disney: “Publics reaction?” Ποιά ριάξιον ρε φίλε; Αφού είναι ένας μόνο θεατής! (γέλια) Και απαντάμε στο fax: “He said it was wonderful”! (γέλια). Ήταν πολύ γραφειοκράτες. Και σκέψου ότι μιλάμε για το ’80 τόσο… Φαντάσου τώρα πώς είναι τα πράγματα. Παράλληλα βέβαια με τη διανομή, κάναμε και Ελληνικές παραγωγές όπως το “Λούφα και Παραλλαγή” του Περράκη και το “Άρπα Κόλλα“. Με τον Τσεμπερόπουλο κάναμε το “Άντε Γεια” η οποία ήταν συγκλονιστική ταινία βασισμένη στο βιβλίο της Γιοβάννας, σε μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη και τραγουδούσε ο Πάριος. Μετά ήρθε το Safe Sex όπου με το καλημέρα σας κόψαμε ένα εκατομμύριο εισιτήρια!
Θα σας μεταφέρω τα παράπονα των αιθουσαρχών προς τους διανομείς. Διαμαρτύρονται που ενώ είναι τα έσοδά τους τόσο μειωμένα, έχουν και τους διανομείς που τους παίρνουν το 50% των κερδών. Τι έχετε να τους πείτε;
Κοιτάξτε. Είμαι αντιπρόσωπος και διανομέας και αιθουσάρχης. Έχω περάσει από πάρα πολλές θέσεις και θα απαντήσω πολύ υπεύθυνα. Θα σου κάνω εγώ μία ερώτηση: Ποιος παίρνει πρώτος το ρίσκο; Ο διανομέας. Γιατί δεν ξέρει εκ των προτέρων πώς θα πάει η ταινία. Μία ταινία για να την αγοράσεις και να τη φέρεις στην Ελλάδα κάνει 100.000 ευρώ! Ποιος θα τα δώσει αυτά; Ο διανομέας. Και πώς θα πληρώσει; 25% μπροστά. Πρέπει δηλαδή όταν βγει η ταινία στους κινηματογράφους, να δώσεις 25 χιλιάρικα χωρίς να ξέρεις τι πορεία θα έχει. Και μετά σου λέει: First shooting 25% end of shooting 25% delivery 25%. Και αυτό ο διανομέας το κάνει όχι μόνο με μία, αλλά με πολλές ταινίες ταυτόχρονα. Και αν δεν πάει καλά η ταινία, σε έφαγε το σκοτάδι. Έχασες τα λεφτά σου. Λοιπόν το πρώτο ρίσκο το παίρνει ο διανομέας. Δίνει βέβαια ο αιθουσάρχης ένα ποσοστό του κέρδους του στον διανομέα, αλλά έχει την ευχέρεια αν δεν πάει καλά η ταινία, να την κατεβάσει και να βάλει μία άλλη. Ο διανομέας αν τα χάσει τα λεφτά του, δεν επιστρέφουν. Σου μιλάω εκ πείρας γιατί όπως ξέρεις δραστηριοποιούμαι και στα δύο πόστα.
Υπήρξατε κάποτε και θεατρικός παραγωγός. Γιατί το διακόψατε;
Είναι μεγάλο το ρίσκο στο θέατρο. Κάποτε είχαμε τρία θέατρα. Το Βεάκη, το Άλφα και το Αμιράλ στην Αμερικής. Το θέατρο είναι εκατό φορές πιο επικίνδυνο από το σινεμά. Ξεκινάς κι έτσι και δεν προχωρήσει η παράσταση, τελειώσεις. Πώς να αλλάξεις μετά έργο; Που θα βρεις πρωταγωνιστές; Πρέπει να κάνεις καινούρια σκηνικά, πρόβες από την αρχή, παύση για 2 μήνες, δυσφήμιση…
Ποιό είναι το κριτήριο για να διαλέξετε μία ταινία;
Πρώτος νόμος είναι η εμπορικότητα, αλλά μπορεί να μη σου βγει διότι δεν έχεις την άνεση χρόνου για να διαλέξεις. Ώσπου να πας στις Κάννες ή στο Βερολίνο ή στο American film market, δεν προλαβαίνεις να σχηματίσεις άποψη. Παίρνεις πληροφορίες βέβαια, αλλά πρέπει και να ρισκάρεις. Πρέπει να έχεις διαίσθηση και τύχη. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν είχαμε πάρει την ταινία “Το αριστερό μου πόδι“, όλοι μου έλεγαν “Τι θα κάνεις με μία ταινία με έναν ανάπηρο και άγνωστο ηθοποιό;” Πρωταγωνιστής ήταν ο Daniel Day-Lewis που τότε ήταν παντελώς άγνωστος. Κι όμως η ταινία μπαίνει και σκίζει! Ποιος θα το περίμενε; Πολλές φορές άλλα περιμένεις και άλλα σου βγαίνουνε. Θυμάμαι μία άλλη φορά που ταξίδευα με τον Μάνο Γρεζία της Odeon που είχε πάρει ένα πακέτο ταινιών και ήταν μέσα η ταινία “Once we were soldiers” με τον Mel Gibson με θέμα τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Πολύ σπουδαία ταινία. Περίμενε ο άνθρωπος ότι θα δουλέψει, όμως ήταν η εποχή που ήταν εν εξελίξει ο πόλεμος στο Αφγανιστάν και ο κόσμος είχε μπουχτίσει γιατί στην τηλεόραση όλη μέρα έλεγαν για πόλεμο και δεν ήρθε να δει την ταινία κάνεις. Είναι λοιπόν και το timing.
Ο Έλληνας τι γούστο έχει; Τι είδους ταινίες του αρέσουν;
Τώρα που με ρωτάς, σκέφτομαι ότι δεν έχει γίνει ποτέ μία στατιστική για το είδος ταινίας που αρέσει στους Έλληνες. Δεν το έχουμε κάνει ποτέ αυτό και θα έπρεπε να γίνει. Κάθε ταινία έχει το κοινό της. Παλιά όποτε έφερνα ταινία του Celentano, έσκιζε στη Θεσσαλονίκη ενώ στην Αθήνα δεν προχώραγε. Δε μπορείς να προσδιορίσεις λοιπόν τι ακριβώς αρέσει στο θεατή και θα του κάνει κλικ.
Θα σας αναφέρω κάτι που μου έχει κάνει πολύ εντύπωση. Από όλους τους αιθουσάρχες που παίρνουμε συνεντεύξεις, πολύ λίγοι είναι αυτοί που βλέπουν ταινίες.
Ίσως τους κουράζει γιατί έχουν μπουχτίσει από τις ταινίες που βλέπουν. Κάποτε είχα έναν υπάλληλο που τώρα έχει αποσυρθεί και όταν μιλάμε στο τηλέφωνο του λέω να πάμε σινεμά και μου απαντάει “Όχι όχι! Σε παρακαλώ! Δε θέλω σινεμά. Χόρτασα. Ούτε να μπω δεν θέλω”. Εγώ όμως δεν το χορταίνω. Αν γινόταν Δευτέρα Παρουσία και ερχόμουν για λίγο στη γη, θα έψαχνα να βρω το Αθηνόραμα να δω σε ποιο κινηματογράφο θα πάω! (γέλια) Θα ήταν η πρώτη μου σκέψη! Αφού ο κύριος Μανιάτης, ο συνέταιρός μου, με κοροϊδεύει συνέχεια και μου λέει “Αμάν βρε παιδάκι μου! Τι πάθος είναι αυτό για τις ταινίες; Πρωΐ-μεσημέρι-βράδυ μέσα στις αίθουσες είσαι.” Ίσως επειδή ήμουν στην παραγωγή από πιτσιρίκι να μπήκε μες στο αίμα μου το μικρόβιο του κινηματογράφου.
Αφού έχετε δει τόσες ταινίες, θα ήθελα να μου ξεχωρίσετε τις κορυφαίες για σας.
Έχω και μία ηλικία! Εσύ νομίζεις ότι είμαι computer και τα θυμάμαι όλα!(γέλια). Οι πρώτες που μου έρχονται στο μυαλό είναι ο “Ελαφοκυνηγός“, το “Αποκάλυψη τώρα“, το “Platoon“… Τώρα σιγά-σιγά μου έρχονται στο νου πολλές. “Ο Νονός“, “Δόκτωρ Ζιβάγκο“, “Ο Λώρενς της Αραβίας“, το “American Beauty” “Ο Πεταλούδας“. Από κωμωδίες “Ένα ψάρι που το έλεγαν Γουάντα“, “Ροζ Πάνθηρας” του Peter sellers. Ανεπανάληπτο. “Το πάρτυ“. Ξεκαρδιστική κωμωδία. Πάλι με τον Peter Sellers… Αυτές τις ταινίες πρέπει να τις δείτε. Τώρα μου θύμισες πριν από πολλά χρόνια που ήταν μικρός ο γιος μου -τώρα είναι 28- και του είχα κάνει μία λίστα με τις κορυφαίες ταινίες που πρέπει να δει.
Πιστεύετε ότι οι κριτικοί κινηματογράφου αποπροσανατολίζουν τον κόσμο;
Πείτε μου για την καινούργια Ελληνική ταινία που έβγαλε η εταιρεία σας.
Το “Army Baby” έχει κάνει 26.000 εισιτήρια μέχρι τώρα. Δεν είναι πολύ μεγάλο νούμερο, αλλά είναι ικανοποιητικό. Είναι δύσκολη εποχή. Υπάρχει γενικώς μία δυσπιστία στον Ελληνικό κινηματογράφο. Βγάλαμε τώρα και ένα παιδικό με κινούμενα σχέδια με θέμα τον Καραγκιόζη. Έχει κάνει γύρω στις 30.000 μέχρι στιγμής. Είναι Ελληνικής παραγωγής και παραγωγός είναι η κυρία Νατάσσα Μάνου. Αυτή την εβδομάδα βγήκε και Ο Αστερίξ. Την πήραμε συνεταιρικά με τη Rosebud. Παίζει και ο Ιμπραΐμοβιτς μέσα! Πιστεύουμε ότι θα πάει πολύ καλά και πρέπει να σας πω ότι κάναμε και κάτι πρωτότυπο. Την μεταγλωττίσαμε έτσι ώστε να υπάρχει και αυτή η βερσιόν. Δεν έχει ξαναγίνει σε ταινία του Αστερίξ αυτό. Το κάναμε έτσι ώστε να πιάσουμε και πιο μικρές ηλικίες που ίσως δυσκολεύονται να διαβάσουν τους υπότιτλους. Ξέρετε, το παιδικό κοινό δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Φανταστείτε τα κινούμενα σχέδια Minions πέρυσι κάνανε 330.000 εισιτήρια! Έχει δύναμη παιδική ταινία.
Τι γνώμη έχετε για την ψηφιακή εποχή που έχει έρθει στους κινηματογράφους εδώ και κάποια χρόνια και την κατάργηση των φιλμ;
Κακά τα ψέματα, με την ψηφιακή εποχή είναι τα πράγματα πιο βολικά. Παλιά μία ταινία ζύγιζε 25 κιλά! Την έβαζες στη μουβιόλα, την έκοβες, την φόρτωνες στη μηχανή… Άσε που κάθε φορά που την ξαναέπαιζες υπήρχε φθορά και μειωνόταν η ποιότητα. Βέβαια και η τεχνολογία έχει κι αυτή τα προβλήματά της. Πολλές φορές κολλάει η ταινία ή δεν παίζουν οι υπότιτλοι… Εμείς εδώ παρότι χρησιμοποιούμε το ψηφιακό σύστημα εδώ και κάποια χρόνια, έχουμε ακόμα τις αναλογικές μηχανές με το φιλμ πάνω στο προβολείο. Μάλιστα κάνουμε και αναλογικές προβολές παλιών ταινιών στο φεστιβάλ κινηματογράφου με αυτά τα μηχανήματα. Παίζουμε ας πούμε στο φεστιβάλ 30 ταινίες εκ των οποίων οι τρεις είναι με φιλμ.
Κλείνοντας αυτή την απολαυστική συνέντευξη θέλω να μας πείτε ποιά είναι αυτή η μαγεία του κινηματογράφου που τον κρατά ζωντανό και δεν μπορεί να τη νιώσει όποιος βλέπει ταινίες απο το σπίτι του.
Στο σπίτι θα έχεις μωρά που κλαίνε, τηλέφωνα να χτυπάνε, πεθερές να φωνάζουνε… Χίλια δύο που θα σου αποσπούν την προσοχή και κάθε λίγο θα κάνεις παύση στην ταινία. Αυτό όμως δεν είναι κινηματογράφος. Στην κινηματογραφική αίθουσα ζεις κάτι που το ζει και ο διπλανός σου. Μέσα στη σκοτεινή αίθουσα γίνονται όλοι οι θεατές μια συνωμοτική παρέα που μοιράζονται τα ίδια συναισθήματα. Είτε αυτά είναι χαράς, είτε λύπης, είτε αγωνίας, είτε αγάπης… Αυτό συνδέει ανθρώπους που είναι άγνωστοι μεταξύ τους. Κάτι που δε γίνεται με καμία δύναμη στον καναπέ του σπιτιού μας. Γι αυτό η κινηματογραφική αίθουσα δε θα πεθάνει ποτέ._
INFO: Κινηματογράφος Ideal. Πανεπιστημίου 46, Αθήνα Τηλ.:2103826720
Φωτογραφίες: Θοδωρής Απειρανθίτης
