Πώς επηρέασε η πανδημία του Covid-19 τις αγορές των κινηματογραφικών φεστιβάλ; Ποιες είναι οι νέες ανάγκες που έχουν προκύψει; Πώς έχουν αλλάξει τα παραδοσιακά μοντέλα; Πώς μοιάζει ένα οικονομικά, οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμο μέλλον για τις κινηματογραφικές αγορές;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα επιχείρησε να απαντήσει η σειρά Think Tank με τίτλο Think Tank: Shaping the Film Markets of Tomorrow, μια πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Marché du Film του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών και το European Film Market του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, καθώς και με την εταιρεία συμβουλευτικής The Catalysts.
Τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές έχουν επηρεάσει σημαντικά τις κινηματογραφικές αγορές. Ανάμεσά τους η υγειονομική κρίση, ο πόλεμος, ο πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση, η κλιματική αλλαγή, οι συνέπειες της ψηφιοποίησης, η ανάπτυξη που γνωρίζουν οι πλατφόρμες, το AI. Παράλληλα, η πρόσφατη πανδημία ανάγκασε κάθε κλάδο της κινηματογραφικής βιομηχανίας να προσαρμοστεί πολύ γρήγορα στις νέες συνθήκες. Στόχος της σειράς Think Tank ήταν να διαγνωστούν κοινές ανησυχίες, να συζητηθούν επερχόμενες προκλήσεις και να ενισχυθεί η ανοιχτή συζήτηση και η αμοιβαία υποστήριξη για όλα τα αναπτυξιακά προγράμματα των φεστιβάλ και τις εκδηλώσεις της οπτικοακουστικής βιομηχανίας.
Συνολικά, περισσότεροι από 100 επαγγελματίες του κινηματογράφου συμμετείχαν στη σειρά Think Tank, μεταξύ άλλων εκπρόσωποι από τις αγορές σημαντικών φεστιβάλ όπως των: Θεσσαλονίκης, Καννών, Βερολίνου, Βενετίας, Κάρλοβι Βάρι, Σαν Σεμπαστιάν, Ρότερνταμ, Λοκάρνο, Les Arcs, Ταλίν, Σαράγεβο, Τεργέστης, Ανεσί, Visions du Réel, CPH:DOX, IDFA, DOK Leipzig, Baltic Sea Docs, Σόφιας, MIA Market, Γκέτεμποργκ, Cottbus, DOK.fest Μονάχου, Γλασκώβης κ.ά.
Τι συζητήθηκε;
- People make business – Το να συναντάς ανθρώπους στην πραγματική ζωή και να κάνεις τη δουλειά σου σε ένα περιβάλλον επαγγελματικό και ταυτόχρονα χαλαρό, ειδικά μετά τα χρόνια της πανδημίας, είναι ένας σημαντικός λόγος για να συμμετέχεις στα κινηματογραφικά φεστιβάλ.
- Markets are networks – Οι επαγγελματίες επιλέγουν τα φεστιβάλ στα οποία θα συμμετάσχουν, ανάλογα με το τι τους προσφέρουν και ποιες ανάγκες τούς καλύπτουν επαγγελματικά. Πιο συγκεκριμένα, οι αγορές των μεγάλων φεστιβάλ, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί σε περιοχές με μεγάλο πληθυσμό και πλούσια οπτικοακουστική παραγωγή, στο κέντρο της Ευρώπης αποτελούν στρατηγικά σταυροδρόμια για εμπορικές συμφωνίες και διεθνή δικτύωση. Οι μικρότερες αγορές δίνουν περισσότερες ευκαιρίες σε νέους δημιουργούς και εξασφαλίζουν την ανανέωση του δημιουργικού κεφαλαίου στην Ευρώπη, επιτρέποντας στην κινηματογραφική βιομηχανία να παραμείνει δυναμική και συνδεδεμένη με ένα συνεχώς εναλλασσόμενο κοινό.
- Markets are under pressure – Η έκρηξη του κόστους, ο πληθωρισμός, ο διαμοιρασμός του κοινού, ο πόλεμος και η παγκόσμια κρίση επηρεάζουν την χρηματοδότηση, προκαλούν αστάθεια, κοινωνικές αλλαγές, ενώ καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για βιωσιμότητα. Μαζί με τη συνεχιζόμενη οικολογική κρίση, οδηγούν σε πιο πράσινες πρακτικές, νέες μορφές τιμολόγησης, νέες στρατηγικές συνεργασίες με άλλες κινηματογραφικές αγορές, προγράμματα κατάρτισης και επαναξιολόγηση της διαδικασίας επιλογής των κινηματογραφικών σχεδίων σε ανάπτυξη. Όλα αυτά καθιστούν απαραίτητη τη διαρκή εκπαίδευση και καθοδήγηση των στελεχών των κινηματογραφικών αγορών.
Τι χρειάζεται;
- Να γίνουν οι αγορές πιο συμπεριληπτικές και να προσφέρουν στις νεότερες γενιές πρόσβαση σε πολύτιμες πληροφορίες και επαφές.
- Να προωθήσουν τη βιωσιμότητα, μέσα από πρακτικές που δεν θα απαιτούν την πλήρη ψηφιοποίηση των κινηματογραφικών αγορών.
Πού κατέληξαν τα Think Tanks;
- Οι αγορές θα πρέπει να στηρίξουν τις μελλοντικές γενιές, μέσω πιο συμπεριληπτικών εκδηλώσεων και της ενσωμάτωσης νέων επαγγελματιών του σινεμά.
- Οι αγορές θα πρέπει να ανανεώνονται, να είναι λιγότερο συντηρητικές και να συμπεριλαμβάνουν ομάδες ατόμων που παραδοσιακά ήταν εκτός των κέντρων αποφάσεων.
- Ένα φεστιβάλ θα πρέπει να είναι πραγματικά υβριδικό και η ψηφιοποίηση θα πρέπει να συμπληρώνει και όχι να υποκαθιστά τις διοργανώσεις σε φυσικό χώρο.
- Πρέπει να βρεθεί ισορροπία ανάμεσα στην ευημερία και την ταχύτητα, σε μια εποχή που οι περισσότερες κινηματογραφικές αγορές έχουν αναπτυχθεί πάρα πολύ με την συνεχή προσθήκη εκδηλώσεων.
- Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη σημαντικότερη πρόκληση της εποχής μας και οδηγεί και τις κινηματογραφικές αγορές να αλλάξουν τις πρακτικές τους προκειμένου να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό που θα συμβουλεύει, θα εφαρμόζει και θα αξιολογεί τις προσπάθειες για πιο πράσινες εκδηλώσεις.
- Η ανάγκη αντιμετώπισης της αβεβαιότητας για χρηματοδότηση, μέσω σωστού προγραμματισμού και εξεύρεσης νέων οικονομικών πόρων.
- Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση στο κόστος των διαπιστεύσεων ανά φεστιβάλ και είναι σημαντική η συμπερίληψη όλων των επαγγελματιών, αλλά και η ανάγκη να υπάρξει συγκεκριμένη τιμολογιακή πολιτική σε σχέση με τις διαπιστεύσεις.
- Καθώς στις περισσότερες χώρες η οικονομία γνωρίζει ύφεση, οι κινηματογραφικές αγορές πρέπει να κάνουν περισσότερα με λιγότερα χρήματα. Οι συμμετέχοντες συζήτησαν το θέμα της συρρίκνωσης των αγορών, της διατήρησης της αποκλειστικότητας και της έμφασης στην ποιότητα έναντι της ποσότητας, μέσω ενός σταθερού αριθμού διαπιστεύσεων.
- Η προώθηση συνεργασιών μεταξύ των αγορών, καθώς ο διάλογος και η διαφάνεια είναι σημαντικά για το μέλλον τους.
Επίσης, οι ευρωπαϊκές κινηματογραφικές αγορές συζήτησαν το ενδεχόμενο ενός συνασπισμού, με στόχο τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών, ιδεών και λύσεων. Στόχος θα ήταν, εκπρόσωποι από τις συμμετέχουσες αγορές να συναντιούνται δύο φορές το χρόνο και να προτείνουν λύσεις για την ευημερία των ευρωπαϊκών κινηματογραφικών αγορών. Αν και η μορφή ενός τέτοιου συνασπισμού δεν έχει αποφασιστεί, αναγνωρίστηκε ως επιτακτική η ανάγκη για συντονισμό και κοινή εκπροσώπηση.
Οι αγορές ήδη σχηματίζουν δυναμικά δίκτυα συνεργασίας, σύμφωνα με τις ανάγκες τους για βιωσιμότητα και ανάπτυξη. Πρόκειται για εξαιρετικά ευέλικτες συνεργασίες που εξελίσσονται σύμφωνα με τις ανάγκες του κινηματογραφικού κλάδου. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να προστατευθεί ο δυναμισμός, η ευελιξία, η ποικιλομορφία και η ανθεκτικότητα των κινηματογραφικών αγορών.
Να υπενθυμίσουμε ότι η πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για τη σειρά Think Tank ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2022, στη διάρκεια της 63ης διοργάνωσης. Το πρώτο Think Tank πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2023 στο EFM του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και είχε τίτλο Weaving the Market Fabric. Το δεύτερο Think Tank έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη, στη διάρκεια του 25ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και είχε τίτλο Modelling the Market Place. Η σειρά ολοκληρώθηκε στις Κάννες με το τρίτο Think Tank, με τίτλο Financing the Market Place, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Marché du Film, ενώ τα συμπεράσματα της σειράς Think Tank παρουσιάστηκαν λίγες ημέρες αργότερα στις Κάννες.
Διαβάστε όλο το κείμενο: Think Tank: Shaping the Film Markets of Tomorrow
