Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες γυρίζουν σελίδα με την εκλογή του νέου τους προέδρου, είναι η ιδανική στιγμή να ρίξουμε μια ματιά στους κινηματογραφικούς προέδρους που σημάδεψαν τη μεγάλη οθόνη, μέσα από ταινίες που άλλοτε εμπνέονται από την ιστορία και άλλοτε εξιδανικεύουν την εξουσία του Λευκού Οίκου.
Οι Αμερικανοί ψήφισαν τον πρόεδρό τους, έπειτα από μία σκληρή προεκλογική μάχη, με πολλά χτυπήματα κάτω από τη μέση, και περιμένουν με αγωνία να δουν πώς θα κυβερνήσει και τι θα κάνει με τα μείζονος σημασίας προβλήματα της χώρας, που πλέον εμφανίζεται διχασμένη.
Μέχρι να γίνει η ορκωμοσία στις 20 Ιανουαρίου και να δούμε τα πρώτα δείγματα του νέου προέδρου των ΗΠΑ, ας αρκεστούμε στους κινηματογραφικούς προέδρους της μεγάλης οθόνης και του Χόλιγουντ, που τις περισσότερες φορές δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Υπάρχουν, βέβαια, και λιγοστές περιπτώσεις που βασίζονται σε βιογραφικά στοιχεία και έχουν μία καλή σχέση με την ιστορία.
Επιλέξαμε οκτώ ταινίες, με διαφορετικές αφετηρίες και ξεχωριστές προσεγγίσεις στην προσωπικότητα του Αμερικανού προέδρου. Άλλες κωμικές σάτιρες, άλλες θρίλερ ή δράματα, οι περισσότερες όμως εξιδανικεύουν το αμερικανικό πολίτευμα και, παρά την όποια κριτική, εξωραΐζουν τα όσα γίνονται εντός και εκτός του Λευκού Οίκου, προς χάριν του «δόγματος» για τη «χώρα της Ελευθερίας».
Ο πρόεδρος, ένα ροζ σκάνδαλο κι ένας πόλεμος
(«Wag the Dog») Ας ξεκινήσουμε με μία από τις καλύτερες ταινίες μυθοπλασίας και ίσως η μοναδική που ήταν τόσο κοντά στην προσωπικότητα ενός προέδρου – του Κλίντον – καθώς το σενάριο είναι προφητικό. Για άλλους βεβαίως πρόκειται για αξιοποίηση φημών για τον τότε πρόεδρο, καθώς το 1997 έκανε πρεμιέρα η κωμική σάτιρα του καταξιωμένου Μπάρι Λέβινσον και μετά από λίγους μήνες αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο Λεβίνσκι. Το στόρι, που έγραψαν οι Ντέιβιντ Μάμετ και Χίλαρι Χένκιν, θέλει τον πρόεδρο να πιάνεται «στα πράσα» με μία ανήλικη μέσα στον Λευκό Οίκο και δυο συνεργάτες του πλανητάρχη να ζητούν από έναν παραγωγό του Χόλιγουντ να σκηνοθετήσει έναν φανταστικό πόλεμο, για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη. Έτσι, μετά το πραγματικό σκάνδαλο, ήρθε και ο πόλεμος με τον βομβαρδισμό της Σερβίας, αλλά δεν έγινε για το λεκιασμένο φόρεμα της Λεβίνσκι. Εξαιρετικό καστ, του οποίου ηγούνται οι Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Ντάστιν Χόφμαν.
Νίξον
(“Nixon”) Βιογραφική ταινία (1995) για τον Ρίτσαρντ Νίξον, που υπογράφει ο «προβοκάτορας» του Χόλιγουντ, Όλιβερ Στόουν, έχοντας ως πρωταγωνιστή στον ομώνυμο ρόλο τον Άντονι Χόπκινς. Η ταινία, υποψήφια για τέσσερα Όσκαρ (μεταξύ των οποίων και για τον Α Ανδρικό Ρόλο) θα προσπαθήσει να αναδείξει την πολύπλοκη προσωπικότητα του Νίξον, την άνοδο και την πτώση ενός πολιτικού, που η ευφυΐα του συγκρούεται με το «τέρας» που έκρυβε μέσα του, αλλά και την καθοριστική παρέμβαση του βιομηχανικού – στρατιωτικού και οικονομικού κατεστημένου στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Στην ταινία, επικής διάρκειας 190 λεπτών, εκτός του Χόπκινς, εμφανίζεται πλειάδα εξαίρετων ηθοποιών, μεταξύ των οποίων, οι Τζόαν Άλεν, Πολ Σορβίνο, Πάουερς Μπουθ, Μαίρη Στίνμπεργκεν, Τζέιμς Γουντς, Μπομπ Χόσκινς και Έντ Χάρις.
Ο Έρωτας του Προέδρου
(«The American President») Εντελώς διαφορετικού κλίματος είναι η ρομαντική κομεντί του Ρόμπ Ράινερ, που θέλει τον χήρο και αγαπητό στον λαό πρόεδρο, να θέλει να σπάσει τις συμβάσεις και να ακολουθήσει την καρδιά του, όταν ερωτεύεται μία όμορφη μαχητική οικολόγο. Η ευχάριστη ταινία του Ράινερ (1995) θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και φαντασίας, καθώς η μόνη ίσως αλήθεια της, βρίσκεται στους άνδρες ασφαλείας, για τα νυχτοπερπατήματα του προέδρου. Το ζεύγος Μάικλ Ντάγκλας και Άνετ Μπένινγκ λαμπερό, θα θαμπώσει το αμερικάνικο κοινό, εν αντιθέσει με το ευρωπαϊκό, που θα σαρκάσει το αμερικάνικο προεδρικό love story.
Πρόεδρος για μια Μέρα
(«Dave») Αν και η ταινία (1993) φαινομενικά ασκεί κριτική στον Λευκό Οίκο, ουσιαστικά είναι ακόμη ένας ύμνος στον Αμερικάνο ανώνυμο ήρωα. Η καλοστεκούμενη κομεντί του Ιβάν Ράιτμαν, θέλει έναν σωσία του προέδρου να παίρνει τη θέση του, όταν θα υποστεί ένα εγκεφαλικό ενώ βρίσκεται στο κρεβάτι με μία παράνομη σχέση. Η αναμενόμενη ολιγοήμερη παρουσία του στον Λευκό Οίκο θα παραταθεί, καθώς ο πρόεδρος θα πάθει και δεύτερο σοβαρότερο εγκεφαλικό και οι επιτελείς του θα βρουν την ευκαιρία να παίξουν παιχνίδια μέσω του σωσία του. Η πρώτη κυρία, που έχει αποξενωθεί πλήρως με τον πρόεδρο, στην αρχή δεν θα δώσει σημασία, αλλά στη συνέχεια θα καταλάβει ότι κάτι τρέχει, αφού ο σωσίας πρόεδρος αποδεικνύεται πολύ πιο τολμηρός και χρήσιμος για τη χώρα του. Δηλαδή, απ’ τη μια επιφανειακή κριτική για τον ρόλο του προέδρου και των πολιτικών και απ’ την άλλη, καλοκουρδισμένη αφέλεια για τη δύναμη του απλού Αμερικάνου. Πάντως, το πρωταγωνιστικό ζευγάρι των Κέβιν Κλάιν και Σιγκούρνι Γουίβερ είναι καλό.
Air Force One
(“Air Force One”) Εδώ πλέον πάμε σε άλλη πίστα, καθώς ο πρόεδρος μετατρέπεται σε έναν τύπο «Πολύ Σκληρό για να Πεθάνει», εξολοθρεύοντας με την εξυπνάδα του και τις μπουνιές του, μία ομάδα «μισητών» τρομοκρατών, που έχει καταλάβει το επιβλητικό προεδρικό αεροσκάφος. Μία διασκεδαστική καταιγιστική περιπέτεια, με τον Χάρισον Φορντ στον κεντρικό ρόλο, γυρισμένη το 1997 από τον Βόλφγκανγκ Πέτερσεν, αλλά και μία φαντασίωση της εθνικιστικής Αμερικής, για το πως μπορεί να επιλύει τα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ο Γκάρι Όλντμαν είναι ο διεστραμμένος αρχηγός των τρομοκρατών και η Γκλεν Γκλόουζ, η αντιπρόεδρος, που θα παραμείνει πιστή στον ατρόμητο ηγέτη της.
State of the Union
Ο μέγας Φρανκ Κάπρα, σπουδαίος ανατόμος του αμερικάνικου ψυχισμού, το 1948 θα παραδώσει ακόμη μία εξαιρετική δραματική ταινία, ισορροπώντας θαυμαστά τον ρομαντισμό με το γλυκόπικρο χιούμορ και το πολιτικό σχόλιο, αφηγούμενος τις περιπέτειες ενός εύπορου επιχειρηματία, όταν αποδέχεται τις πιεστικές προτάσεις για να γίνει ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ. Συνειδητοποιώντας τους συμβιβασμούς που πρέπει να κάνει, ακόμη και στην ιδιωτική του ζωή, θα αποσυρθεί την τελευταία στιγμή από την κούρσα για την προεδρία, καταγγέλλοντας τους υποστηρικτές του και όλον τον συρφετό που κολλάει δίπλα σε έναν υποψήφιο. Ο Κάπρα, με τη μοναδική του απλότητα, θα αναδείξει τη σαγήνη που προκαλεί η εξουσία, την ανηθικότητα και την ιδιοτέλεια όλων αυτών που «νοιάζονται» για το μέλλον μίας χώρας. Έχοντας ακόμη ένα ατού στα χέρια του, τις ερμηνείες των εκπληκτικών Σπένσερ Τρέισι, Κάθριν Χέπμπορν και Άντζελα Λάνσμπερι. Και μπορεί κάποιος να υποστηρίξει βάσιμα ότι δεν υπήρξε ποτέ άνθρωπος που θα έκλεινε την πόρτα του Λευκού Οίκου, για λόγους αρχών, αλλά ο Κάπρα θέλει να τονίσει κάτι πολύ απλό και κατανοητό: ότι ένας φυσιολογικός άνθρωπος με ηθική και αξίες δύσκολα θα καθόταν στην προεδρική καρέκλα του Οβάλ Γραφείου…
Frost/Nixon: Η Αναμέτρηση
(“Frost/Nixon”) Η καλύτερη ίσως ταινία (2008) για έναν πρόεδρο, που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα κι ένα έξοχο θεατρικό έργο, αν και ουρά μιάσης διαβόητης προεδρικής θητείας. Φυσικά, πρόκειται για τον Νίξον, που τρία χρόνια μετά την αναγκαστική του παραίτηση από την προεδρία, εξαιτίας του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ, θα δεχθεί να δώσει μία τηλεοπτική συνέντευξη στον δημοφιλή τηλεοπτικό παρουσιαστή και δημοσιογράφο Ντέιβιντ Φροστ. Ο καταξιωμένος Ρον Χάουαρντ, που γνωρίζει πολύ καλά από τηλεόραση και κινηματογράφο, θα σεβαστεί το θεατρικό κείμενο και θα σκιαγραφήσει άψογα το ψυχολογικό πορτρέτο ενός πολιτικού σύγχρονου Μακιαβέλι, ενός ανθρώπου που πίστευε ότι μπορούσε να επιβιώσει στην κόλαση. Ο Χάουαρντ, χωρίζει την ταινία του με μαεστρία σε δυο μέρη, στο πρώτο, για την προετοιμασία της συνέντευξης και στο δεύτερο, όπου διαδραματίζεται η αναμέτρηση μεταξύ των δυο ανδρών, με ανέλπιστα κερδισμένο τον δημοσιογράφο. Είναι όμως, και μία εκπληκτική αναμέτρηση δυο υπέροχων ηθοποιών, στην οποία επικρατεί ο Φρανκ Λαντζέλα, επαναλαμβάνοντας τον θρίαμβό του στο Μπρόντγουεϊ. Απέναντί του ο Μάικλ Σιν στον ρόλο του Φροστ.
Απόλυτη Δύναμη
(«Absolute Power») Ο Κλιντ Ίστγουντ παίρνει το όπλο του και βάζει στο στόχαστρό του την απόλυτη δύναμη που διαθέτει ο «πλανητάρχης». Ο Ίστγουντ σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί σε ένα θρίλερ (1997), στο οποίο αφήνει να εισχωρήσει το μελό και οι αξίες ενός ανθρώπου που πλέον οδεύει προς τη συνταξιοδότηση και θέλει να κάνει περήφανη την κόρη του. Είναι ένας διαρρήκτης, που μπαίνει σε μία έπαυλη για να ληστέψει και θα γίνει μάρτυρας ενός φόνου, που θα κάνει ο πρόεδρος, σε ένα ξέσπασμα βίας, με θύμα την παράνομη ερωτική του σύντροφο. Σασπένς και έξυπνες παρατηρήσεις για το πώς οι άνθρωποι του προέδρου μπορούν να καλύψουν τα άπλυτά του, για την υποκρισία των πολιτικών και για το πόσο μακριά είναι νυχτωμένη η κοινή γνώμη από την πραγματικότητα. Ο υπέροχος Τζιν Χάκμαν υποδύεται τον ανήθικο στα όρια της διαστροφής πρόεδρο, έναν χαρακτήρα που είναι βούτυρο στο ψωμί του.
