Στο Θέατρο Πορεία, ο Δημήτρης Τάρλοου παρουσιάζει μια τολμηρή και φιλόδοξη διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος του Φρανκενστάιν, δια χειρός Έρις Κύργια. Η παράσταση «Frankenstein & Eliza» επιχειρεί να μεταφέρει τους διαχρονικούς προβληματισμούς του πρωτότυπου έργου στο σύγχρονο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, δημιουργώντας ένα γοητευτικό αλλά και άνισο αποτέλεσμα.
Το έργο
Ο πασίγνωστος «ανήσυχος» ήρωας της Μέρι Σέλεϊ, φτάνει μέχρι τον ψηφιακό αιώνα μας με στόχο να δημιουργήσει ένα «πλάσμα» προς όφελος της ανθρωπότητας. Θα τα καταφέρει αυτή τη φορά ή θα μας προικίσει με άλλο ένα τέρας; Και πού θα αναμετρηθεί μαζί του, τώρα πια που οι πάγοι στον αρκτικό κύκλο λιώνουν;
Ο Φράνκενσταϊν και οι πειραματισμοί του αποτελούν μια πρώτης τάξεως αφορμή για να στοχαστούμε πάνω σε μια σειρά ερωτημάτων που απασχολούν τον σημερινό άνθρωπο: ποιος είναι ο ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης; Τι σκέφτονται οι σύγχρονοι εφευρέτες για τα δημιουργήματά τους; Ποια είναι η σχέση μας με τις ψηφιακές οντότητες που ζουν ανάμεσά μας και μας γνωρίζουν καλύτερα απ’ ό,τι εμείς οι ίδιοι; Τι θα γίνει αν οι μηχανές αποκτήσουν αισθήματα και συνείδηση, όπως φοβούνται ορισμένοι; Ποιος είναι ο ρόλος των επιστημόνων, των επιχειρηματιών, των κρατικών ρυθμιστικών αρχών, του καθενός από εμάς; Αυτά και άλλα ερωτήματα, στα οποία δεν υπάρχει καμία πειστική και καθησυχαστική απάντηση.
Το έργο, που εμπνέεται από την τρομακτική και ρομαντική νουβέλα των αρχών του 19ου αιώνα και από την ιστορία της Τεχνητής Νοημοσύνης, ακολουθεί τον Βίκτορ Φράνκενσταϊν στην ιλιγγιώδη διανοητική και ψυχική πορεία του, τα ηθικά του διλήμματα, τις συγκρούσεις του με την ακαδημαϊκή κοινότητα, την κατάρρευση της προσωπικής ζωής του, την απώλεια της ταυτότητάς του, την καταστροφική αλληλεπίδραση με το άυλο δημιούργημά του.
Η κριτική μας για την παράσταση
Η ιδέα της μεταφοράς του Φρανκενστάιν στη σφαίρα της τεχνολογίας είναι αναμφίβολα ελκυστική. Ο Γιάννης Στάνκογλου, στον ρόλο του Βίκτορ Φρανκενστάιν, ενσαρκώνει έναν φιλόδοξο μαθηματικό που οραματίζεται να αλλάξει τον κόσμο μέσω της δημιουργίας μιας πανίσχυρης μηχανής. Ο σύγχρονος αυτός Προμηθέας, τυφλωμένος από την πεποίθηση ότι η γνώση είναι δύναμη, αψηφά τα όρια της επιστήμης και της ηθικής, κατασκευάζοντας ένα δημιούργημα που σύντομα θα ξεφύγει από τον έλεγχό του.
Το πρώτο μέρος της παράστασης ξεδιπλώνει με μαεστρία το χαρακτήρα του Βίκτορ και τις σχέσεις του με τους γύρω του. Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου δημιουργεί μια ατμοσφαιρική συνθήκη, με τη βοήθεια των εντυπωσιακών σκηνικών και κοστουμιών του Πάρι Μέξη και της υποβλητικής μουσικής του Gary Salomon. Ο Γιάννης Στάνκογλου αποδίδει με πειστικότητα τον παθιασμένο επιστήμονα, ενώ οι Ιερώνυμος Καλετσάνος, Γιώργος Συμεωνίδης και Γιώργος Μπινιάρης πλαισιώνουν με επιτυχία την ανδρική κοινότητα του έργου.
Οι γυναίκες της διανομής, Χριστίνα Στεφανίδη και Μαρία Πανουριά, συμπληρώνουν αρμονικά το καστ της παράστασης. Η Χριστίνα Στεφανίδη φέρνει στη σκηνή την ομορφιά και την εσωτερικότητα της Ελίζαμπεθ και ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις δραματικές στιγμές. Η Μαρία Πανουριά αποδίδει με πειστικότητα την «αδιαφορία» που χαρακτηρίζει τον ρόλο της Μέρι, συζύγου του Βίκτορ.
Ωστόσο, η παράσταση χάνει τη δυναμική της στο δεύτερο μέρος, όταν η μηχανή Eliza αποκτά υπόσταση και αρχίζει να διεκδικεί την αυτονομία της. Η Έρι Κύργια επιλέγει να εστιάσει στην ερωτική έλξη της Eliza προς τον δημιουργό της, μετατρέποντας το έργο σε ένα μείγμα επιστημονικής φαντασίας και θρίλερ.
Η παράσταση «Frankenstein & Eliza» παραμένει μια ενδιαφέρουσα και προβληματική προσπάθεια να μεταφερθούν οι διαχρονικοί προβληματισμοί του Βίκτορ Φρανκενστάιν στο σύγχρονο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης. Η παράσταση θέτει ερωτήματα σχετικά με τα όρια της επιστήμης, την ηθική ευθύνη των δημιουργών και τους πιθανούς κινδύνους της τεχνολογικής προόδου. Μπορεί να μην καταφέρνει να δώσει οριστικές απαντήσεις, αλλά σίγουρα προσφέρει τροφή για σκέψη και προβληματισμό.
Η παράσταση καλεί το κοινό να αναλογιστεί τις συνέπειες της αλόγιστης επιδίωξης της γνώσης και της τεχνολογικής προόδου. Μας υπενθυμίζει ότι η δημιουργία ενός πανίσχυρου όντος, είτε αυτό είναι ένα τέρας από μέλη νεκρών, είτε μια μηχανή τεχνητής νοημοσύνης, ενέχει πάντα τον κίνδυνο να ξεφύγει από τον έλεγχό μας και να στραφεί εναντίον μας. Η ιστορία του Φρανκενστάιν, στη σύγχρονη εκδοχή της, αποτελεί μια προειδοποίηση για τους κινδύνους της αλαζονείας και της τυφλής πίστης στην τεχνολογία.
Πληροφορίες για την παράσταση
ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΕΙΑ, Τρικόρφων 3-5, Aθήνα
Σάββατο & Κυριακή 18:00
Διάρκεια: 2 ώρες, με διάλειμμα
Εισιτήρια: more.com
